Zbiór afiszów i plakatów

Sygnatura
21/808/0
Liczba serii
0
Liczba skanów
702

Zawartość:

afisze z okresu międzywojennego, okupacji hitlerowskiej i PRL - zagadniena społeczno polityczne - odzyskanie nepodległości zagadnienia gospodarcze ogłoszenia o odczytach literackich, społeczno politycznych i koncertach sprawy dotyczące działań wojennych , sprawy gospodarcze finansowe porządkowe - wyjazdy na roboty przymusowe gazety propagandowe "Nowiny" i "Aktualne ilustracje" tworzenie nowych organów władzy, wybory do Sejmu Ustawodawczego zagospodarowanie ziem odzyskanych obchody rocznic organizacja pracy szkół, przedstawienia. Plakaty i druki ulotne ilustrujące uroczystości żałobne mjra Jana "Ponurego" Piwnika zorganizowane w 1988 r., wybory do Sejmu i Senatu z 1989 roku oraz wybory Pezydenta Rzeczypospolitej z 1990 r.

Dzieje twórcy:

Afisze i plakaty należą do materiałów zawdzięczających swe istnienie działalności różnego typu stowarzyszeń, organi¬zacji społecznych, partii politycznych oraz innych różnorod¬nych instytucji. Przejawiają się w nich rozmaite zjawiska życia społeczno-politycznego, gospodarczego i kulturalnego, z tego też względu stanowią one zbiór dokumentów o poważnym znaczeniu historycznym. Afisz, wg "Słownika terminologicznego sztuk pięknych", stanowi dzieło sztuki drukarskiej i graficznej. Forma ta wy¬kształciła się w XVII w., a rozpowszechniła w XVIII w., peł¬niąc funkcję środka reklamy, W XIX w, wiele funkcji afiszu przejął plakat. Pierwsze afisze pojawiły się w Polsce w XVII w. Zapowiadały one widowiska teatralne i koncerty. Dziś tym terminem określa się również pewne druki akcydensowe jak: odezwy czy obwieszczenia. Plakat natomiast jest artystycznym gatunkiem sztuki użytkowej. Spełnia m.in. funkcję informacji, reklamy, propa¬gandy czy agitacji politycznej. Zastąpił niemal całkowicie afisz i wykształcił własny charakter oparty m.in. na analizie procesów kojarzeniowych. Cechuje go oszczędność środków wyra¬zu plastycznego, dążność do umowności i metaforyki, intensyw¬ność kolorów, duże rozmiary i zredukowany do minimum tekst, który pełni rolę uzupełniającego. Początki plakatu sięgają lat 80*iych XIX wieku; lata jego rozwoju to okres międzywojen¬ny, a po II wojnie światowej jego charakter zbliża się do stylów malarstwa nowoczesnego, uwzględniając m.in. różne for¬my ekspresji groteskowej, żartu, dowcipu.1 Afisze i plakaty z lat 1917-1939 stanowią jeden z trzech odrębnych działów zbioru. Egzemplarze te powstawały w drukarniach Kielc, jak również innych miast województwa. Wykazy i raporty starosty i powiatowego kieleckiego z lat 1928-1930 adresowane do wojewody kieleckiego wymieniają m.in. następujące drukarnie: 1) Jana Łęskiego 2) Stanisława Świeckiego 3) "Jedność" zarządzaną przez ks. Adama Błaszczyka 4) Kieleckiej Spółki Wydawniczej zarządzanej przez Jana Dołęgowskiego 5) Borucha Wajnryba (Weinryba) 6) "Radio" Maj li cha Kachmillera i Abrama Wajcwajga, potem "Spółdruk" 7) Władysława Komorowi cza Ad.1) Jan Łęski prowadził drukarnię oraz skład materiałów piśmiennych na mocy zezwolenia wydanego przez władze rosyjskie w 1912 r. Firma znajdowała się w domu przy ul. Pocztowej 14 (później: Kolejowa ii, Sienkiewicza li), zatrudnionych w niej było 5 osób, obrót roczny wynosił £0 tys. egzemplarzy.3 Drukarnia J. Łęskiego dzia¬łała także w czasie II wojny światowej. Po wojnie zak¬ład mieścił się w dalszym ciągu przy ul. Sienkiewicza 14. Zarząd Miejski w 1946 zezwolił na dalsze prowadze¬nie firmy. 3a* Ad.2) Firmą noszącą nazwę "Stanisław Świecki" zarządzał Wło¬dzimierz Świecki. Wykaz drukarń I dzielnicy miasta Kielc pod pos. 3 notuje nazwisko W. Świeckiego, lat 38, zamieszkałego przy ul. Dużej 22 i tamże prowadzącego drukarnię. Zakład rozpoczął działalność w roku 1877 r. Koncesję na jego prowadzenie w okresie 20-lecia między-v?ojennego wydały władze państwowe polskie w dn. 22 III 1919 r.4 Ad.3) Drukarnia i księgarnia "Jedność" istniała od początku maja 1918 r. Położona była przy Alei 3 Maja nr 1 (Zam¬kowa S) w Domu Biskupim. Hależała ona do Związku Księży "Praca". Jak informuje zawiadomienie przesłane do Komi¬sariatu Ludowego z dnia 4 IV 1919 r., założona ona zos¬tała kosztem Diecezji Kieleckiej. Zarządzającym został ksiądz Adam Błaszczyk, a nadzór fachowy powierzono Sta¬nisławowi Zielińskiemu. Koncesję dla KonŁystoriatu Bis¬kupiego wydały władze polskie 1 IV 1919 r. W drukarni pracowało 8 osób, a obrót roczny wynosił £0 tys. eg¬zemplarzy. 5 Ad.4) Kielecka Spółka Wydawnicza, spółka z ograniczoną odpo¬wiedzialnością została wpisana do rejestru handlowego £6 marca 19£4 r. Jak oświadczyli jej współzałożyciele: Edmund Hassalski,Jan Dołęgowski i Tadeusz Kostuch - ce¬lem w/w przedsiębiorstwa miało być m.in."wydawanie cza¬sopisma pt. "Gazeta Kielecka", utworów literackich, po¬dręczników szkolnych i innych artykułów handlu księgar¬skiego, prowadzenia drukarni i innych zakładów przemys¬łu graficznego oraz handlu wydawnictwami i papierem". Siedziba spółki znajdowała się przy ul. Kolejowej 15. Ha mocy repertorium nr 1646 z dn. 14 listopada 19£9 r., sporządzonego w kancelarii Wacława Janissowskiego, spółka została przejęta przez spółdzielczy Instytut Wy¬dawniczy. Istniała ona do £1 sierpnia 194£ r.6 Ad.5) Drukarnia mieszcząca się w ffenenbauma przy ul. Dużej 5 należała do Barucha Weinryba (Wajnryba), zamieszkałego przy ul. Starozagnańskiej 19. Zakład działał w oparciu o pozwolenie wydane przez władze rosyjskie z dn. 8 II 191 £ r. Nową koncesję nr 3 46 wydały Weinrybowi władze polskie w dn. £ II 19 19 r. W dn.1 kwietnia właścicielką zakładu została Pejsa Dwo-jra Wierzbińska, zamieszkała przy ul. Starozagnańskiej 19 a, zakładem zarządzał zaś Mendel Wajnryb, zam, przy ul, Niecałej 15. Drukarnia nosiła nazwę "Praca".7 Ad.6) Drukarnia "Radio" znajdowała się przy ul. Sienkiewicza 29. Założyli ją w 1928 r. Maj lieh Hachmiller i Abram Wajcwajg. Raporty starosty powiatowego ze stycznia 1932 r. notują, iż drukarnia owa nosiła nazwę "Spółdruk", a właścicielką jej została Łaja Frajrnan, zamieszkała przy ul. Sienkiewicza 32. _ Ad.7) Drukarnia Władysława Komorowicza znajdowała się przy ul. Dużej 17 (Później Pierackiego 17). Właściciel po¬siadał patent od 11 IV 1933 r. i działał nie tylko w okresie międzywojennym, ale też w czasie okupacji hit¬lerowskiej . Po wojnie drukarnia zatrudniała 3 osoby i pozostawiała nadal własnością prywatną. Karta rejestra¬cyjna nr 185 została wystawiona przez Urząd Rewizyjny w Kielcach na czas od 1 stycznia 1946 r. do 31 grudnia 1946 r.9 W raportach starosty powiatowego radomskiego do wojewody w Kielcach z lat 1928-1930 figurują m.in.: i) Zakłady Drukarskie Sejmiku Radomskiego założone w 1933r W 1927 r. właścicielem i zarządzającym był Władysław Hole-wiński, lat 47, zamieszkały w Radomiu, Piaski 8. Potem zakła¬dem tym, mieszczącym się przy ul.Lubelskiej 46, zarządzał Wy¬dział Powiatowy, a w 1930 r. drukarnia stanowiła już własność Sejmiku Radomskiego. W tym czasie zmieniono też adres firmy z ul. Lubelskiej 28 na Żeromskiego 28. Inne zakłady to: 2) istniejąca od 1917 r. w Będzinie drukarnia będąca włas¬nością Izaaka Golensera. Położona była przy ul. Modrzejow-skiej i 7 j * , 3) drukarnia w Dąbrowie Górniczej założona 1 maja 1929 r,, której właścicielem był Antoni Banasik. Mieściła się ona przy ul. 3-go maja 14, 4) drukarnia Czesława Cyrki era i s-ki, mieszcząca się od 1927 r. w Sandomierzu przy ul. Sokolnickiego, potem Opatowskiej 1533. Afisze i plakaty pochodzą też z drukarń: "Sztuka" w Dą¬browie Górniczej - ul. 3-go Maja 12 - założonej w 1932 r. przez Władysława Lisa14, Zakładów Drukarsko-Introligators¬kich w Skarżysku Kamiennej, ul. Staszica 14, Działała ona od 1928 r., a właścicielem i zarządzającym był Konstanty Rakowski, drukarni "Sztuka" w Radomiu, drukarni "Polskiej" w Radomsku ul. Reymonta 30c. Właścicielem tej ostatniej był Edmund Lembke. Ha teren województwa kieleckiego dotarły też egzemplarze wydrukowane w następujących firmach: - warszawskich: F. Wyszyński i S-ka; drukarnia "Słowa Polskiego" ul. Solec 50; drukarnia "Matematyczna" H. Zajączkowskiego ul. Miedziana 3; - krakowskich: PKO Kraków; drukarnia "Przemysłowa" ul. Sw. Marcina 56; - lwowskich: drukarnia i litografia Pillera i Keumana; - poznańskich: drukarnia "Dziennika Poznańskiego". O wiele więcej trudności-przedstawia próba zanalizowa¬nia działalności drukarń pracujących w okresie okupacji hit¬lerowskiej. Jedne z lepiej prosperujących firm o dużym zasię¬gu terytorialnym (nie tylko na Kielecczyźnie) - to drukarnie stolicy Generalnego Gubernatorstwa: 1) Druk ZKW Krakau Uniwersitarstrasse 19a; 2) Propaganda Institut Krakau; 3) Telepress Kraków Dom Prasy; 4) Drukarnia "Przemysłowa" w Krakowie; 5) Druk Graphische Anstalt "Akropol" Kraków; 6) Graphische Kunstanstalt "Styl" Krakau. Plakaty i afisze pochodzące z Radomia wyszły spod prasy zakładów takich jak: 1) drukarnia - Jan Kanty Trzebiński - dzierżawa spółki Zakładów Graficznych w Radomiu, Żeromskiego 28 - istniała od 1918 r. , a od 1927 r. zarządzał nią Emil Wonko; lat 51 za mieszkały w Radomiu, Piaski 215 2) drukarnia "Kurjera Radomskiego"; 3) Osti Druck. Radom. Inne to: 1) Stats^druckerei Warschau; 2) drukarnia "Miejska" Miodowa 24; 3) Druck: Deutsche Lodzer Zeitung Lodź Detrikauer Strasie 86; 4) Aktulelle politische Karikatur Folgę 5) L. Rakowskiego w Skarżysku Kamiennej (istniejąca już przed wojną); 6) T. Ferdyna w Końskich przy ul. Piotrkowskiej 8 (zacho¬wało się najwięcej egzemplarzy p, drukarnie PRL); 7) Druck Kielce; 8) K. Stachurska i J. Wiecha (p. drukarnie PRL). Do Generalnego Gubernatorstwa dotarły też egzemplarze wydane w drukarniach: Rotations Tiefdruck Bauer Heneheim oraz Reichs Propagandateitung Dr Gtłntz Druck Dresden. Po II wojnie światowej drukarnie wznowiły swoja dzia¬łalność. W Kielcach były to m.in. zakłady: 1) "Jedność" - mieściła się w Domu Kapituły przy ul. Ban-durskiego 30. Nie przyjęto jej pod zarząd państwowy, gdyż stanowiła własność Kurii. Kierownikiem drukarni został Adam Połtawski, a kartę rejestracyjną nr 183 na 1946 r. wydał Urząd Rewizyjny w Kielcach ; 2) K. Stachurska i J. Wiecha - drukarnia znajdowała się przy ul. Sienkiewicza 16, zatrudniała 10 osób. Działalność jej datowała się od 1937 r. Była ona prawną spółką handlową, nie przejętą jeszcze (w 1946 r.) pod zarząd państwowy. Póź¬niej działalność jej kontynuowały Spółdzielcze Zakłady Gra-fi czne, W Radomiu wznowiły działalność: 1) Spółdzielcze Zakłady Graficzne - Spółdzielnia Pracy z odpowiedzialnością udziałami, powstały one na bazie Zakładów Drukarsko-Litograficznych Jana Kantego Trzebińskiego i S-ców, a zarządźjącym był Łęczyński; 2) Kierownikiem Zakładów Drukarskich PPR w Radomiu18 był Bolesław Drogomiecki. Drukarnia ta mieściła się przy ul. Że¬romskiego 46. Zatrudnionych w niej było 15 osób19; 3) II. Drukarnia Państwowa w Radomiu znajdowała się przy ul Żeromskiego 49. Dyrektorem jej był Stefan Kwaśniewski, potem Emil Wonko.so Zatrudniała przeciętnie od 40 do 60 osób.

Daty skrajne:

1908-2008

Klasyfikacja:

zbiory i kolekcje

Nazwa twórcy:

Daty:

1908-2008.

Nazwa dawna:

Nazwa obcojęzyczna:

Języki:

ukraiński, rosyjski, polski, niemiecki

Dostępność:

Udostępniany w całości

Ogółem jednostek archiwalnych:

634

Ogółem opracowanych jednostek archiwalnych:

540

Ogółem jednostek archiwalnych bez ewidencji:

0

Ogółem metrów bieżących

0.21

Ogółem opracowanych metrów bieżących

0.13

Ogółem metrów bieżących bez ewidencji

0.0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0

Ogółem plików :

0

Ogółem rozmiar (w MB):

0.0

Ogółem dokumentów

0

Ogółem spraw

0

Ogółem klas

0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0.0

Ogółem metrów bieżących:

0.0

Daty skrajne dokumentacji niearchiwalnej:

Nazwa Inwentarz skarbowy Uwagi
inwentarz książkowy zatwierdzony Tak
spis roboczy Nie
elektroniczny inwentarz archiwalny roboczy Nie