Akta ułożone systemem chronologiczno-numerowym. Zespół zawiera zaświadczenia o lojalności politycznej, zezwolenia na wyjazdy sezonowe do Prus, zezwolenia na broń, materiały śledcze spraw noszących cechy przestępstwa przeciwko państwu, informacje o działalności związków, partii (m.in. PPS Lewicy, SDKPiL, Partii Anarchistów-Komunistów, Narodowego związku Robotniczego) i stowarzyszeń, przeglądy politycznej i statystycznej sytuacji powiatów (dane o bibliotekach, szkołach, fabrykach), informacje o wystąpieniach rewolucyjnych 1905, agitacji narodowej i społecznej, duża grupę stanowią akta śledcze, świadczące o budzeniu się świadomości narodowej, głównie wśród chłopów, dość obszerną grupę stanowią akta śledcze dotyczące tajnej emigracji i kontrabandy, na szczególną uwagę zasługują też informacje o Związku Młodzieży Postępowej z Łomży, cenne dane dotyczące kleru, nauczycieli, materiały o sytuacji wewnętrznej w obliczu I wojny światowej

Zarząd Żandarmerii powiatów Łomżyńskiego, Mazowieckiego, Szczuczyńskiego, i Kolneńskiego Guberni Łomżyńskiej lata: 1904–1916. Zarząd działał na mocy ustawy o żandarmerii z1866r. Na terenie guberni łomżyńskiej, obok zarządu gubernialnego żandarmerii, utworzono 4 zarządy powiatowe: łomżyński i wysoko – mazowiecki, szczuczyński i kolneński, ostrołęcki i makowski, pułtuski i ostrowski. Równolegle do żandarmerii gubernialnej i powiatowej funkcjonowały komendy żandarmskie w twierdzach i na kolei. W 1895r. przeprowadzono reorganizację Okręgu. W guberni łomżyńskiej utworzono wówczas dwa zarządy powiatowe: łomżyński, wysoko – mazowiecki, szczuczyński i kolneński oraz ostrołęcki, ostrowski i makowski. W 1913r. powiększono obszar guberni łomżyńskiej o powiat węgrowski. Nadal funkcjonują tu dwa zarządy powiatowe, ale jeden z nich ma rozszerzony zakres działania. Zarząd zajmował się pomocą organom administracyjnym i sądowym w dziedzinie zwalczania działalności antypaństwowej. Pełnił funkcje wywiadowczo – śledcze, pomagał przy egzekwowaniu rozkazów rządowych. Działalność zarządów przerwała I wojna światowa. Ewakuowano je w głąb Rosji.

Mikrofilmy: C.3256-C.3575