I Państwowe Seminarium Nauczycielskie Żeńskie w Przemyślu Sprawozdania dyrekcji i protokoły wizytacji 1870-1937, sygn. 1-4; Protokoły konferencji nauczycielskich 1915-1928, sygn. 5-8; Organizacja: administracja i finanse 1856-1937, sygn. 9-19; Personel szkoły 1868-1938, sygn. 20-27; Wychowanie i nauczanie 1968-1937, sygn. 28-34; Dokumentacja wyników nauczania 1871-1937, sygn. 35-103, katalogi główne kursów seminarium oraz kursów froeblowskich, wybrane prace pisemne z egzaminów wstępnych. Dokumentacja egzaminów dojrzałości 1876-1937, sygn. 104-118, protokoły egzaminów, wybrane życiorysy absolwentów, kursy robót ręcznych, ogródek froeblowski, ochronka; Współpraca z innymi szkołami oraz instytucjami i towarzystwami 1868-1937, sygn. 125-127; Zarządzenia niedotyczące działalności szkoły 1911-1932, sygn. 128. Szkoła Ćwiczeń przy I Państwowym Seminarium Nauczycielskim Żeńskim w Przemyślu Organizacja, finanse, personel 1876-1931, sygn. 129; Dokumentacja wyników nauczania (katalogi główne) 1876-1937, sygn. 130-138. Państwowa Komisja Egzaminacyjna dla Nauczycieli Szkół Powszechnych przy I Państwowym Seminarium Żeńskim w Przemyślu Organizacja komisji 1915-1936, sygn. 139; Dokumentacja egzaminów nauczycielskich (protokoły egzaminów, kwestionariusze osobowe, wybrane prace pisemne) 1888-1939, sygn. 140-181.

I Seminarium Nauczycielskie Żeńskie w Przemyślu powstało na bazie szkoły żeńskiej mieszczącej się w klasztorze SS. Benedyktynek. Już dekret z 1782 roku nakładał na żeńskie zgromadzenia zakonne obowiązek utrzymywania szkół publicznych żeńskich. Rozporządzenie C.K. Gubernium z dnia 30 sierpnia 1782 roku zleciło klasztorowi Benedyktynek, aby zorganizował 3-klasową szkołę i postarał się o „siły nauczycielskie”. Wobec tego, że zakon nie posiadał wykwalifikowanych kadr nauczycielskich, zwłaszcza fachowców władających biegle językiem niemieckim nauczanie powierzono nauczycielom szkoły męskiej w Przemyślu. Jednocześnie podjęto starania o wykształcenie własnych kadr nauczycielskich. Zgodnie z rozporządzeniem C.K. Gubernium z dnia 19 stycznia 1784 roku zakon wysłał najzdolniejsze zakonnice do Lwowa na naukę zawodu nauczycielskiego. Z pomocą w finansowaniu tych przedsięwzięć przyszedł Magistrat miasta Przemyśla, który zobowiązał się finansować kształcenie nauczycieli, aby złagodzić niedobory „sił nauczycielskich” w Przemyślu. W I połowie XIX wieku szkoła posiadała już własne kadry nauczycielskie. W roku 1822 uruchomiono w szkole sześciomiesięczny kurs preparandy. Szkole przybywały następne klasy, początkowo czwarta, następnie klasa piąta. W następnym roku przeprowadzono reorganizację tworząc 4-klasową szkołę wydziałową połączoną z 4-klasową ludową i 2-letnim kursem robót kobiecych. W okresie autonomii Galicji wzrosło zapotrzebowanie na kadry nauczycielskie. Było to związane z rozwojem szkolnictwa w miastach, jak również z zakładaniem szkół elementarnych we wsiach. Wobec tego zorganizowanie systemu kształcenia nauczycieli stało się jednym z naczelnych zadań władz oświatowych. Służyć temu miały seminaria nauczycielskie męskie i żeńskie. Problemem tym zajęła się energicznie nowa instytucja oświatowa – Rada Szkolna Krajowa powołana, jako najwyższa władza nadzorcza i wykonawcza w sprawach szkół ludowych, średnich i seminariów nauczycielskich. Pierwsze przepisy dotyczące kształcenia nauczycieli zawarte zostały w ustawie państwowej z dnia 14 maja 1869 roku. Przy każdym seminarium żeńskim miała istnieć szkoła ćwiczeń oraz ogródek froeblowski. I Seminarium Nauczycielskie Żeńskie w Przemyślu zostało powołane do życia decyzją Rady Szkolnej Krajowej z dnia 24 kwietnia 1871 roku. Rozpoczęło ono swoją działalność zgodnie z rozporządzeniem w dniu 1 maja 1871 roku. Jednocześnie rozwiązano dotychczasowy kurs pedagogiczny. Dotkliwy brak nauczycieli spowodował, że organizowano jeszcze w tym roku kurs wakacyjny dla nauczycieli szkół ludowych. Do roku 1874 w seminarium przemyskim nauka trwała trzy lata na trzech zorganizowanych kursach. Przy seminarium istniała 3-klasowa szkoła ćwiczeń. Oprócz niej działała także 6-klasowa szkoła wydziałowa żeńska. W tym samym roku nowe zalecenia organizacyjne wprowadziły czwarty kurs nauki i klasę przygotowawczą. Zorganizowano też ogródek froeblowski zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy z dnia 22 czerwca 1872 roku. Zagadnienie dotyczące nauczania religii w seminariach nauczycielskich zostały uregulowane przez ustawę z dnia 20 czerwca 1872 roku o udzielaniu nauki religii w publicznych szkołach ludowych i średnich, a także seminariach nauczycielskich i o pokrywaniu kosztów tej nauki. Statut organizacyjny dla seminariów nauczycielskich wprowadzony w roku 1886 sankcjonował stan faktyczny, gdyż nie wnosił żadnych istotnych zmian w systemie kształcenia nauczycieli. „Seminaria żeńskie czteroletnie połączone są organicznie ze szkołą ćwiczeń i ogródkiem froeblowskim” – stwierdzono w statucie. Mogły też być tworzone klasy przygotowawcze, specjalne kursy „naukowe” kształcące nauczycielki robót ręcznych oraz kursy kierowniczek ogródków froeblowskich. Statut ustalał limity uczniów w klasie przygotowawczej w poszczególnych klasach, w szkole ćwiczeń oraz na kurach seminaryjnych. Tworzenie kursów równorzędnych mogło nastąpić tylko w wyjątkowych przypadkach, gdy wymagały tego potrzeby językowe, a decydował o tym minister wyznań i oświaty. Sytuacja taka wytworzyła się w seminarium przemyskim, gdy zaczęło napływać coraz więcej kandydatów narodowości ukraińskiej. Początkowo włączono do programu nauczania język ruski (ukraiński) zgodnie z obowiązującą z roku 1869, która m.in. głosiła „gdzie tego wymaga potrzeba, należy podać kandydatom sposobność wykształcenia się w drugim języku krajowym, ażeby nabyli uzdolnienia do uczenia ewentualnie także i w tym języku”. W roku 1886 na podstawie rozporządzenia ministra wyznań i oświaty ustanowiono przy seminarium przemyskim komisję egzaminacyjną dla nauczycieli i nauczycielek szkół ludowych z językiem wykładowym polskim i ukraińskim. Na podstawie rozporządzenia ministra wyznań i oświaty z 1891 roku przekształcono seminarium w utrakwistyczne, tworząc równorzędne kursy seminaryjne ukraińskie. Przygotowanie i przyjmowanie na pierwszy kurs seminaryjny było przeprowadzone w klasach przygotowawczych, które musiały istnieć w każdym seminarium. Kandydaci do zawodu nauczycielskiego musieli odpowiadać określonym kryteriom. Były to: ukończenie szkoły wydziałowej, ukończenie 15 roku życia, predyspozycje fizyczne oraz „nieskazitelność obyczajów”. To ostatnie kryterium brano pod uwagę szczególnie w seminariach żeńskich. Do seminariów tych mogły być przyjmowane absolwentki liceów żeńskich 6-klasowych, które po złożeniu egzaminu dojrzałości oraz wstępnego egzaminu uzupełniającego mogły wstępować na III lub IV rok nauki. Nauka na kursach seminaryjnych była w zasadzie bezpłatna, natomiast o opłatach w szkole ćwiczeń i ogródkach froeblowskich decydował minister wyznań i oświaty. Z czasem obowiązujący statut dla seminariów nauczycielskich z 1886 roku zdezaktualizował się. W roku 1909 zgodnie z zaleceniami Rady Szkolnej Krajowej został on poddany pod dyskusję na konferencjach nauczycielskich. Próby nowelizacji statutu podjęto w roku szkolnym 1917/18. Rada Szkolna Krajowa wydała w dniu 11 grudnia 1917 roku okólnik w sprawie rewizji statutu organizacyjnego i planów naukowych, zwracając się w tej sprawie do dyrekcji wszystkich seminariów nauczycielskich, by na konferencjach nauczycielskich przedyskutować te zagadnienia. Nadal jednak obowiązywały przepisy ustawy z dnia 12 czerwca 1907 roku o kształceniu nauczycieli oraz o uzdolnieniu do nauczania w szkołach ludowych. W okresie I wojny światowej seminarium przezywało ciężki okres ze względu na walki o Przemyśl będący ważną twierdzą. Już z chwilą rozpoczęcia działań wojennych na mocy okólnika C.K. Rady Szkolnej Krajowej z dnia 1 sierpnia 1914 roku pomieszczenia seminarium zostały oddane na potrzeby stacjonujących wojsk austriackich. Urządzono tu od dnia 16 sierpnia 1914 roku szpital forteczny. Nauka została przerwana i to nie tylko ze względu na brak pomieszczeń, lecz także z powodu powołania nauczycieli zakładu do służby wojskowej. Po wielu staraniach udało się wygospodarować w zajętym budynku dwie sale, gdzie z przerwami prowadzono ograniczoną naukę. Przerwa w nauczaniu nastąpiła też w okresie pobytu wojsk rosyjskich w Przemyślu od 5 maja 1915 do czerwca tegoż roku. Dopiero w roku szkolnym 1915/16, gdy powróciły do Przemyśla władze austriackie, a sytuacja na froncie się ustabilizowała, otwarte zostało pełne seminarium (podwójne kursy), 4-klasowa szkoła ćwiczeń polska, dwie klasy szkoły ćwiczeń ruskiej, kurs froeblowski i ogródek dziecięcy. Największe trudności sprawiał nadal brak pomieszczeń szkolnych. W czerwcu 1915 roku umieszczono w budynku PP. Benedyktynek szpital rezerwowy nr 3, a po jego likwidacji przeznaczono budynek szkolny na szpital dla rekonwalescentów. Dopiero w czerwcu 1916 roku dzięki zabiegom Rady Szkolnej Krajowej zdołano usunąć szpital, odremontować sale szkolne i rozpocząć naukę już w normalnych warunkach. Rok 1918 przyniósł Polsce niepodległość. Podstawowym zadaniem Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego stało się przyjęcie szkolnictwa porozbiorowego i rozpoczęcie jego unifikacji. Zarząd nad szkolnictwem w byłej Galicji władze centralne przejmowały stopniowo. Nadal istniała Rada Szkolna Krajowa i ciągle obowiązywały dotychczasowe przepisy. Zawiadamiał o tym wiceprezydent Rady Szkolnej Krajowej E. Zoll, który był jednocześnie delegatem z ramienia Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w Warszawie na teren Galicji. Sprawę kształcenia nauczycieli w niepodległej Polsce regulował aż do czasu ustawy z dnia 11 marca 1932 roku dekret naczelnika Państwa z dnia 7 lutego 1919 roku. Kształcenie nauczycieli miało odbywać się w 5-letnich seminariach nauczycielskich przyjmujących absolwentów szkół powszechnych. Dla absolwentów szkół niżej zorganizowanych zalecono tworzyć różne kursy wstępne oraz 2-letnie preparandy (działały w latach 1917-1926). W seminariach w ciągu pierwszych trzech lat nauki kładziono nacisk na kształcenie ogólne, w ciągu dwu ostatnich – na kształcenie zawodowe. Dekret zalecał tworzenie przy seminariach nauczycielskich żeńskich dwuletnich kursów ochroniarskich i wzorowych ochronek. Nie przewidywał organizowania kursów równorzędnych i stwierdzał, że „seminarium wraz ze szkołą ćwiczeń i połączonych z seminarium kursami specjalnymi tworzy jeden zakład pod administracyjnym kierownictwem dyrektora”. Nadzór nad seminariami i nad szkołami ćwiczeń miał sprawować Minister WR i OP za pomocą wyznaczonych przez siebie organów. Utworzone w miejsce zlikwidowanej Rady Szkolnej Krajowej Kuratorium Okręgu Szkolnego Lwowskiego sprawowało nadzór pedagogiczny przez wyznaczonych, co roku wizytatorów działających w rejonach wizytacyjnych, które ulegały ciągłym zmianom. Nowe przepisy dotyczące kształcenia nauczycieli zostały wprowadzone w byłej Galicji 14 czerwca 1920 roku. Zapowiadały obowiązywanie w seminariach nauczycielskich w roku szkolnym 1920/21 plany seminariów pięcioletnich, z tym, że w seminariach męskich na kursach I i II, natomiast żeńskich na kursie I. Uczniowie kursów III i IV w seminariach męskich i uczennice II, III i IV w seminariach żeńskich mieli pobierać naukę według dotychczasowego programu. Wprowadzono też nowe przepisy dotyczące przyjęć kursów przygotowawczych oraz wymagań, jakie będą stawiane kandydatom przy egzaminach wstępnych. W wyniku reorganizacji przeprowadzonej w roku szkolnym 1919/20 seminarium przemyskie dotąd utrakwistyczne zostało przekształcone w dwa odrębne seminaria: I Państwowe Seminarium Nauczycielskie Żeńskie oraz II Państwowe Seminarium Nauczycielskie Żeńskie – pierwsze z polskim, drugie z ukraińskim językiem nauczania. Było to konsekwencją omawianego dekretu z 119 roku, który zabraniał tworzenia kursów równorzędnych. Przy obu seminariach działały odrębne szkoły ćwiczeń. 6-klasowa szkoła ćwiczeń z ukraińskim językiem nauczania utworzona została jeszcze w 1912 roku dla potrzeb ówczesnego seminarium utrakwistycznego. W latach dwudziestych frekwencja w tej szkole nauczania obniżyła się, co spowodowało, że w roku szkolnym 1925/26 nieliczną grupę uczniów przydzielono do szkoły ćwiczeń polskiej, a szkoła ćwiczeń ukraińska przestała istnieć. Zamordowanie 1924 w roku dyrektora seminarium ukraińskiego Sefrona Matwijasa, spowodowało, że kierownictwo seminarium ukraińskiego objął dyrektor seminarium polskiego Emil Zaremba. Jednak odrębność obu seminariów została zachowana przez istnienie odrębnych rad pedagogicznych, odrębnych kursów nauczania. Przez osobę dyrektora istniała pewna łączność, która nie była ujęta w żadnych przepisach ustroju szkolnego. Oba seminaria w zasadzie odrębne mieściły się w tym samym budynku konwentu PP. Benedyktynek i w tym samych pomieszczeniach, z tym, że seminarium polskie korzystało z sal w porze przedpołudniowej, zaś ukraińskie po południu i wieczorem. Nieuregulowany był też status użytkowania budynków, gdyż konwent PP. Benedyktynek drogą sądową, starał się o usunięcie obu seminariów państwowych, przed czym szkoły broniły się postanowieniami o ochronie lokatorów. Stosunki służbowe nauczycieli publicznych szkół powszechnych, państwowych średnich szkół ogólnokształcących, szkół zawodowych oraz zakładów kształcenia nauczycieli unormowane zostały w tzw. „pragmatyce nauczycielskiej” tj. ustawie z 1 lipca 1926 roku o stosunkach służbowych nauczycieli w brzmieniu ustalonym w rozporządzeniu Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 15 lipca 1927 roku. Ukończenie seminarium nauczycielskiego nie uprawniało do podejmowania studiów w szkołach akademickich, jego absolwenci mogli jednak uzyskać wyższe wykształcenie w Wolnej Wszechnicy Polskiej. Przeważnie jednak absolwentów seminarium kierowano na studia dokształcające w Państwowym Instytucie Pedagogicznym w Warszawie, których zadaniem było przygotowanie nauczycieli przedmiotów pedagogicznych dla seminariów nauczycielskich. Reforma szkolna zapoczątkowana ustawą z dnia 11 marca 1932 roku o ustroju szkolnym wprowadziła zmiany kształcenia nauczycieli. Zapoczątkowano likwidację dotychczasowych kursów (klas) seminaryjnych z jednoczesnym tworzeniem nowych zakładów kształcenia nauczycieli: pedagogiów, liceów pedagogicznych, seminariów nowego typu. Kandydatki na wychowawczynie w przedszkolach mogły zdobywać kwalifikacje w 4-letnich seminariach lub 2-lenich liceach, z tym, że program seminarium opierał się na podbudowie drugiego szczebla programowego szkoły powszechnej, natomiast program liceum na podbudowie programu gimnazjum. Praktyki pedagogiczne miały odbywać się w przedszkolach, istniejących z reguły przy tych zakładach. Kształcenie kandydatów na nauczycieli szkół powszechnych miało odbywać się w 3-letnich liceach pedagogicznych lub 2-letnich pedagogiach. Program liceum pedagogicznego oparto na podbudowie programu gimnazjum, zaś program pedagogium na podbudowie programu liceum ogólnokształcącego. Od 1 lipca 1932 roku wstrzymano przyjęcia kandydatów do klas pierwszych gimnazjów państwowych oraz seminariów nauczycielskich. W seminarium przemyskim niezwłocznie przystąpiono do reorganizacji zakładu zgodnie z przepisami nowego ustroju szkolnego. Zlikwidowano I kurs seminarium w roku 1932/33, a opróżnioną salę przeznaczono na klasy V szkoły ćwiczeń. W roku szkolnym 1933/34 zamknięto kurs II Seminarium Nauczycielskiego i zorganizowano klasę I gimnazjum nowego typu i IV klasę gimnazjum starego typu. W roku szkolnym 1933/34 nauka w seminarium przemyskim na kursach III, IV i V odbywała się według dotychczasowego programu dla seminariów nauczycielskich, zaś w V klasie gimnazjum nowego typu według nowego programu. Równocześnie utworzono VIII klasę gimnazjalną starego typu humanistycznego. Reorganizacja nastąpiła również w szkole ćwiczeń. W klasach I, II i V uczono według nowego programu, natomiast w III, IV i VI według starego programu z uwzględnieniem dodatkowych zmian. Dotychczas organizacja szkół ćwiczeń opierała się na dekrecie z 1919 roku oraz na rozporządzeniu Ministerstwa WR i OP z 1924 roku, w którym zostały zawarte przepisy szczegółowe dotyczące organizacji szkoły ćwiczeń oraz jego statusu w ramach organizacyjnych seminarium nauczycielskiego. Intencją Ministerstwa było przekształcenie szkoły ćwiczeń w odrębny organizm szkolny przy zachowaniu ścisłego jej związku z seminarium. Rozporządzenie to z jednej strony przewidywało oddzielną funkcję kierownika szkoły ćwiczeń, z drugiej zaś istnienie jednej wspólnej rady pedagogicznej. W seminarium przemyskim jego dyrektor sprawował jednocześnie kierownictwo szkoły ćwiczeń, lecz według obowiązujących przepisów nie mógł pobierać dodatkowego uposażenia za pełnienie tej funkcji. W wyniku przeprowadzonej reorganizacji w latach 1932-1937 I Seminarium Nauczycielskie Żeńskie w Przemyślu uległo likwidacji, a