Zapisy, relacje, wyroki, 1612-1792, 7 j.a. Wyroki [decreta], 1616-1783, 7 j.a. Relacje [relationes], 1660-1807, 9 j.a. Plenipotencje [plenipotentiae], 1759-1792, 1 j.a. Wpisy spraw [regestra causarum], 1653-1783, 6 j.a.

Sądownictwo we włości (zwanej niekiedy powiatem) szczebrzeskiej, wchodzącej od 1593 r. w skład Ordynacji Zamojskiej, należało już wcześniej do jej dziedziców. Przywilejem z 1583 r. Stefan Batory zezwolił na kontynuowanie w Szczebrzeszynie sądów ziemskich i grodzkich. Funkcje sądownicze sprawowane były w imieniu ordynatów zamojskich, a instancję odwoławczą stanowił Sąd Ultimae Instantiae Zamku Zamojskiego. W maju 1792 r. sąd grodzki szczebrzeski przeniesiony został do Zamościa, gdzie działał najpóźniej do 1809 r. (ostatnie zachowane akta pochodzą z 1807 r.). Siedziba kancelarii grodzkiej mieściła się w Szczebrzeszynie, od 1792 r. w Zamościu. Status prawny – instytucje ochrony prawa i wymiaru sprawiedliwości – sądy, trybunały. Do zadań starosty należało: ogłaszanie uniwersałów królewskich, ściąganie podatków, zarząd dóbr i opieka nad zamkiem. Sprawował również funkcje sądownicze, a jego jurysdykcji podlegały sprawy karne z zakresu tzw. 4 artykułów starościńskich (podpalenie, napad na drodze publicznej, najście na dom, zgwałcenie), wszystkie sprawy szlachty gołoty oraz egzekucja wyroków wszelkich sądów. Miał też prawo przyjmowania do swoich akt zeznań z zakresu sądownictwa niespornego (dotyczących dóbr ziemskich oraz zobowiązań finansowych gwarantowanych na tych dobrach). Obszarem działania starosty oraz podległego mu sądu grodzkiego szczebrzeskiego była włość (prywatny powiat) szczebrzeska. W ramach swoich czynności jurysdykcyjnych starosta rozstrzygał pozostające w jego gestii sprawy większej wagi na zwoływanych co 6 tygodni roczkach (termini iudiciales). Towarzyszyli mu powoływani przez niego: podstarości (viecapitaneus), sędzia grodzki (iudex castrensis) i pisarz (notarius castrensis). Sprawy karne w razie schwytania na gorącym uczynku, o naruszenie bezpieczeństwa sądów i sejmików oraz egzekucje wyroków rozpatrywane były przez urząd grodzki (officium castrense) na roczkach skargowych (termini officiorum seu querellarum), odbywających się co 2 tygodnie pod przewodnictwem podstarościego (występującego jako iudex causarum officii) i pisarza. Czynności związane z administracyjną działalnością starosty, funkcjonowaniem grodu oraz przyjmowaniem wpisów od stron i obsługą posiedzeń sądu realizowane były przez stale urzędującą kancelarię grodzką.