Sąd Obwodowy w Drezdenku

Sygnatura
66/81/0
Liczba serii
208
Liczba skanów
6950

Zawartość:

1. Akta ogólne, 1666–1943, 336 j.a.: zbiór zarządzeń i przepisów Sądu Krajowego w Gorzowie Wlkp. i Sądu Kameralnego w Berlinie w sprawie organizacji sądu w Drezdenku; ogólne zasad pracy i płacy, zatrudnienie, bezpieczeństwo i higiena pracy, dyscyplina pracy, ubezpieczenia i sprawy socjalne pracowników zatrudnionych w sądzie; utrzymanie budynku sądowego i więzienia, gospodarką materiałową, środkami rzeczowymi, transportem i łącznością oraz gospodarką energetyczną i paliwową; sprawozdania liczbowe dotyczące zatrudnienia więźniów w zakładach pracy w Drezdenku i w okolicy; akta dotyczące stowarzyszeń religijnych działających na terenie jurysdykcji sądu; materiały dotyczące spraw hipotecznych oraz recesy; spisy właścicieli nieruchomości położonych w rewirze leśnym Lubiatówka (Lubiathfliess) i Trzebicz (Trebitsch); akta personalne urzędników sądowych. 2. Rejestry i skorowidze, [l847–1879] 1879–1945, 27 j.a.: 1) Rejestry właścicieli gospodarstw rolnych, 2) Rejestry do spraw opiekuńczych i kurateli sądowej; 3) Rejestry do spraw testamentowych; 4) Rejestry do spraw familijnych; 5) Rejestry do spraw spadkowych; 6) Rejestry do spraw kupców i spółek kupieckich; 7) Rejestry do spraw skarg prywatnych; 8) Rejestry do spraw procesów cywilnych. 3. Akta karne, 1922–1943, 778 j.a.: procesy cywilne: akta dotyczą spraw wniesionych do sądu na wniosek prokuratura z tytułu wykroczeń w czasie podróży, defraudacji pieniędzy, kradzieży, paserstwa, zniesławienia, oszczerstwa, obmowy, uszkodzenia rzeczy, bójek itp.; kilkanaście poszytów dotyczy też nielegalnego przekroczenia granicy polsko-niemieckiej przez osoby narodowości polskiej; oskarżenia prywatne: sprawy karne zagrożone karą więzienia do 6 miesięcy lub karą grzywny do 500 marek wniesione do sądu z oskarżenia prywatnego, dotyczą spraw karnych o zniesławienie, obelgi, obmowę, naruszenie pokoju domowego i uszkodzenie ciała itp.; wnioski procesowe nadleśnictw zawierają dane typu liczbowego o przestępstwach popełnionych w nadleśnictwach zgodnie z ustawą o kradzieżach leśnych. 4. Akta zbiorcze do spraw karnych, 1905–1942, 995 j.a.: są to akta pomocnicze do akt karnych wzniesionych do sądu z oskarżenia prokuratorskiego; wzdecydowanej większości dotyczą one spraw alimentacyjnych i roszczeń z tytułu podeszłego wieku, kradzieży, nielegalnego przekroczenia granicy polsko-niemieckiej, paserstwa, uszkodzenia ciała, obmowy, oszustwa, uszkodzenia rzeczy, nielegalnego posiadanie broni itp.; akta zbiorcze do spraw procesów wekslowych; akta zbiorcze do spraw przerachowania hipoteki. 5. Sprawy upadłościowe, 1901–1938, 52 j.a.: są to akta dotyczące postępowania upadłościowego, podziału masy upadłościowej, kapitałów i zobowiązań firm oraz wnioski upadłościowe firm, które w sądzie ogłosiły upadłość. W zdecydowanej większości dotyczą małych firm handlowych i zakładów rzemieślniczych. 6. Licytacje przymusowe, 1900–1941, 209 j.a.: są to akta egzekucji w sprawach cywilnych i handlowych prowadzonych na wniosek osób fizycznych, gmin i banków przed Sądem Obwodowym w Drezdenku przeciwko dłużnikom. 7. Zarządy przymusowe, 1917–1934, 11j.a.: Zachowane akta dotyczą egzekucji wobec dłużników prowadzących działalność gospodarczą lub posiadających gospodarstwo rolne. 8. Akta zbiorcze do spraw zarządów przymusowych 1936–1938, 12 j.a.: pod względem zawartości treściowej przypominają akta dotyczące zarządów przymusowych, a dodatkowo zawierają sprawozdania komorników z przeprowadzonych egzekucji długów z majątku dłużników oraz tytuły egzekucyjne. 9. Akta testamentowe, [1708–1879] 1879–1943, 1959 j.a.: są to testamenty własnoręczne, napisane w całości pismem ręcznym i własnoręcznie podpisane oraz zaopatrzone datą. Zawierają one rozporządzenie własnym majątkiem na wypadek śmierci. W zespole zachowały się też testamenty alograficzne – sporządzone przez ustne oświadczenie ostatniej woli w obecności sędziego i urzędnika sądowego, dwóch członków zarządu wiejskiego, w tym naczelnika urzędu lub sołtysa. 10. Akta spadkowe, [1811–1879] 1879–1935, 26 j.a.: akta metrykalne spadkobierców, pisma notarialne w sprawach spadkowo-legitymacyjnych po zmarłych oraz poświadczenia dziedziczenia wydane przez sąd. 11. Akta zbiorcze do spraw testamentowych i spadkowych, 1911–1938, 81 j.a.: są to układy, spory i pośrednictwo w postępowaniach spadkowych przeprowadzanych przed sądem w przypadkach gdy testator nie sporządził testamentu w którym rozporządził swoim mieniem. 12. Akta zbiorcze do akt stanu cywilnego, [1838–1879] 1879–1932, 17 j.a.: zachowane akta dotyczą spraw związanych z wydaniem uwierzytelnionych odpisów aktów urodzenia. 13. Akta zbiorcze do spraw familijnych 1929–1940, 24 j.a.: w zdecydowanej większości dotyczą one zmiany nazwisk oraz spraw związanych z uzyskaniem pełnoletności przez osoby wobec których sąd w przeszłości ustanowił kuratora lub opiekuna sądowego. Kilka teczek dotyczy spraw adopcji przeprowadzanych przed sądem, oraz spraw opiekuńczych nad dziećmi rodziców rozwiedzionych 14. Akta zbiorcze do spraw firm i przedsiębiorstw, 1891–1944, 33 j.a.: zachowane akta można podzielić na dwie grupy: 1. HRA – Handelsregister A – dla kupców i spółek kupieckich; 2. HRB – Handelsregister B – dla spółek komandytowych i akcyjnych. Zawierają materiały związane z rejestracją działalności. 15. Akta kurateli sądowej,1880–1945, 234 j.a.: w zdecydowanej większości są to akta kurateli sądowej ustawionej przez sąd do opieki nad dziećmi pochodzącymi ze związków pozamałżeńskich. Materiały te zawierają następujące informacje: kwestionariusz z przeprowadzonego wywiadu środowiskowego, akt urodzenia dziecka, korespondencja rady do spraw opieki społecznej, postanowienie sądu w sprawie ustalenia kuratora sądowego dla dziecka aż do uzyskania przez niego pełnoletności, korespondencja kuratora sądowego oraz pozostała korespondencja sądowa. 16. Akta opiekuńcze, 1886–1945, 66 j.a.: są to akta tzw. opieki prawnej wobec dzieci i osób psychicznie chorych, którzy sądownie zostali ubezwłasnowolnieni i w sądzie rozpoczynało się postępowanie w sprawie ustanowienia opiekuna prawnego. 17. Księgi gruntowe – układ alfabetyczny, [1697–1879] 1879–1944, 503 j.a.: są to księgi wieczyste nieruchomości położonych w Drezdenku oraz południowo-wschodniej części powiatu strzeleckiego. Zawierają one ogół informacji o prawach ciążących na danej nieruchomości. Każda księga wieczysta składa się z trzech części. W pierwszej części znajduje się opis nieruchomości. W drugiej dane o właścicielu nieruchomości i podstawach prawnych jej nabycia. Zaś trzecia część przeznaczona była na informacje o długach i ciężarach zapisanych na hipotece i ich wymazaniu. 18. Akta gruntowe – układ alfabetyczny, [1689, 1731–1879] 1879–1944, 7333 j.a.: jest to największa grupa rzeczowa w zespole. W zdecydowanej większości są to akta gospodarstw indywidualnych lub innych nieruchomości położonych na terenie należącym do jurysdykcji Sądu Obwodowego w Drezdenku, w tym majątków ziemskich w: Karwinie (Hammer), Radowie (Schöneberg), Drezdenku (Driesen) i Łęgowie (Vorbruch). Zawierają one wszystkie informacje o prawach ciążących na nieruchomościach. Jak dane o właścicielach, podstawy prawne nabycia nieruchomości, opisy nieruchomości (powierzchnia i położenie) oraz informacje o prawach osób trzecich zapisane na hipotece gospodarstw rolnych i pozostałych nieruchomościach. Do akt często dołączana jest dokumentacja katastralna jak mapy nieruchomości czy też wyciągi z ksiąg podatkowych od nieruchomości. Ponadto w poszytych znajdują się akta metrykalne, umowy kupna-sprzedaży, testamenty lub akta spadkowe. Kilkanaście teczek dotyczy też akt gruntowych nieruchomości Chełst (Neuteich), która w okresie międzywojennym była podzielona pomiędzy Niemcy i Polskę. Niektórzy mieszkańcy części niemieckiej mieli własności po stronie polskiej i podobnie było to w przypadku mieszkańców części polskiej. Stąd też w aktach zachowały się odpisy dokumentów własnościowych sporządzane w polskim sądzie w Wieleniu, na terenie którego działania znajdowała się polska część tej wsi. 19. Księgi i akta hipoteczno-gruntowe Sądu Domenalnego i Miejskiego 1648, 1737–1815, 22 j.a.: w zdecydowanej większości są to akta Sądu Domenalnego w Drezdenku. Dotyczą one konfliktu pomiędzy gminą Łęgowo (Vorbruch) i Stare Kurowo (Altkarbe), który miał miejsce w 1772 r. o łąki do wypasu owiec, które gmina otrzymała od Franza von Brenkenhoffa za podwody przy budowie wałów podczas regulacji Noteci (sygn. 12735) oraz pomiędzy gminą Radowo i Nowe Kurowo. Sześć poszytów odnosi do się spraw hipotecznych folwarku Czyżewo (Voigtei), trzy do folwarku Goszczanowo, zaś jeden poszyt do katastru budynkowego Drezdenka z 1793 r. oraz oczynszowania Drezdenka w latach 1786–1791. Pozostałe poszyty dotyczą spraw hipoteczno-gruntowych poszczególnych osadników oraz majątku ziemskiego w Chomętowie (Hermsdorf). 20. Akta gospodarstw dziedzicznych – układ alfabetyczny 1933–1944, 179 j.a.: pod względem zawartości treściowej przypominają akta gruntowe. Zawierają one następujące informacje: imię i nazwisko właściciela gospodarstwa rolnego, powierzchnia gospodarstwa rolnego, numer tomu i karty księgi wieczystej, informacje o prawach osób trzecich ciążących na hipotece nieruchomości i ich wymazaniu, postanowienia Sądu ds. Niepodzielnych Gospodarstw Chłopskich w Drezdenku. 21. Duplikaty ksiąg metrykalnych, 1787–1874, 19 j.a.: są to duplikaty ksiąg metrykalnych parafii ewangelickich w Drezdenku (Driesen), Rąpinie (Eschbruch), Przeborowie (Friedrichsdorf), Goszczanowie (Guscht), Niegosławiu (Neu Anspach), Trzebiczu (Trebitsch), Nowym Drezdenku (Vordamm) oraz gminy żydowskiej w Drezdenku.

Dzieje twórcy:

Drezdenko było miastem królewskim (Immediat). Administracyjnie przynależało do prowincji Brandenburskiej a od 1938 r. do Pomorskiej. W początkowym okresie po otrzymaniu praw miejskich sądownictwo miejskie należało do panującego. W jego imieniu funkcję tę spełniał sołtys. W 1404 r. wymieniony jest sędzia i rajcy. W latach 1788–1808 sąd był częścią samorządu miejskiego i wraz z magistratem tworzył tzw. Magistrat Zespolony. Jego zakres obowiązków regulował „Reglement und Departaments Plan”. Został on nadany miastu przez Nowomarchijską Kamerę Wojenno-Skarbową w 1788. Zgodnie z nim do jego kompetencji należały wszystkie sprawy z zakresu fundacji i przywilejów miejskich, sprawy graniczne, rewizje kasy miejskiej, sprawy szkolne. Reprezentował też miasto we wszystkich procesach oraz prowadził sprawy kryminalne z okręgu miejskiego. Od 1794 r. zgodnie z Pruskim Prawem Krajowym (Allgemeine Landrecht) oraz Ordynacją Sądową (Allgemeine Gerichtsordnung) z 1793 r. zaliczony został do II kategorii sądownictwa – do sądów niekolegialnych. Sądem zawiadywał jeden sędzia. W 1808 r w związku z reformą sądownictwa w Prusach, która pozbawiła miasta władzy sądowej i powołała sądy państwowe (królewskie), w miejsce dotychczasowego Sądu Miejskiego powołany został Królewski Sąd Miejski (Königliches Stadtgericht) jako sąd I instancji. Składał się on z sędziego i sekretarza sądowego. Sąd Miejski mieścił się w ratuszu. Swoim zasięgiem obejmował tylko miasto. Nadzór administracyjny nad nim sprawował Wyższy Sąd Krajowy (Oberlandesgericht) w Frankfurcie nad Odrą. Natomiast sądownictwo nad okolicznymi wsiami i koloniami należącymi do domeny państwowej (królewskiej), którą administrowała rodzina von der Osten należało do Sądu Domenalnego (Domänenjustizämter). W 1820 r sąd ten swoją jurysdykcją obejmował 48 kolonii, wsi i zabudowań. Sądem I instancji był dla nich urząd justytariusza (Justizämte), który wykonywał władzę sądową w domenie. W 1809 r. funkcję tę spełniał sędzia (Justizamtmann) Hörnigk. Taki stan rzeczy trwał do końca 1822 r. 1 stycznia 1823 r. Sąd Miejski w Drezdenku połączył się z Sądem Domenalnym w Królewski Sąd Ziemski i Miejski (Königliches Land und Stadtgerichte). Jurysdykcja nowo powołanego sądu rozciągała się na miasto Drezdenko oraz miejscowości należące do Urzędu Domenalno-Rentowego w Drezdenku. Dalsze modyfikacje w organizacji sądu w Drezdenku miały miejsce w 1849 r. Zgodnie z ustawą z dnia 2 stycznia 1849 r. jako sądy I instancji utworzono sądy powiatowe (Kreisgericht) obejmujące swoją jurysdykcją zwykle cały powiat. W związku z tym iż siedzibą powiatu strzeleckiego były Strzelce Kraj. (Friedeberg) tam też utworzono Sąd Powiatowy. Natomiast w Drezdenku w miejsce dotychczasowego Sądu Ziemskiego i Miejskiego powołano Deputacje Sądu Powiatowego w Strzelcach Kraj (Kreisgerichtsdeputation). Zgodnie z regulaminem obrad deputacji z 31 marca 1849 r. jej jurysdykcja obejmowała miasto Drezdenko oraz miejscowości leżące nad rzeką Noteć. Obszar ten zamieszkiwało 19 993 mieszkańców i podzielony był na 4 okręgi sądowe. Jego obsadę stanowiło 4 sędziów oraz personel kancelaryjny. Bezpośrednią władzą zwierzchnią nad nim sprawował Sąd Powiatowy (Kreisgericht) w Strzelcach Kraj. Od jego wyroków przysługiwało prawo apelacji do Królewskiego Sądu Apelacyjnego (Königliches Appelations Gerichts) w Frankfurcie nad Odrą, który sprawował też nadzór administracyjny nad sądownictwem w całym powiecie strzeleckim. Natomiast Sąd Przysięgły (Schwurgerichte) dla całego powiatu strzeleckiego powołany został przy Sądzie Powiatowym (Kreisgericht) w Gorzowie Wlkp. (Landsberg an der Warthe). 1 października 1879 r. w związku z ogólnoniemiecką reformą sądownictwa, która zlikwidowała sądy powiatowe i miejskie, w Drezdenku powołano Sąd Obwodowy (Amtsgericht). Jego podstawą prawną stanowiła ustawa o ustroju sądów w Niemczech z dnia 27 stycznia 1877 r. i pruskie przepisy wykonawcze z dnia 28 kwietnia 1878 r. Okręg działania sądu określony został zarządzeniem Wilhelma I króla Prus i cesarza Niemiec z 5 lipca 1879 r. Zgodnie z nim jurysdykcji sądu podlegało miasto Drezdenko i południowo-wschodnia część powiatu strzeleckiego. Pozostałe miejscowości z terenu powiatu strzeleckiego podporządkowane zostały jurysdykcji Sądu Obwodowego w Strzelcach Kraj. i Sądu Obwodowego w Dobiegniewie. Był to sąd I instancji w sprawach cywilnych i karnych. Do jego kompetencji należały wszystkie sprawy karne zagrożone karą więzienia do 6 miesięcy oraz sprawy sporne o wartości przedmiotu sporu do 500 marek. Ponadto sprawy prawno-familijne, testamentowe, spadkowe, opiekuńcze, sprawy upadłościowe, rejestracja firm itp. Poza tym sąd prowadził też akta i księgi gruntowe. W Sądzie Obwodowym w Drezdenku nie przewidziane było natomiast prowadzenie rejestru barek warciańskich z terenu podległego jurysdykcji sądu. Sprawy te leżały w kompetencji Sądu Obwodowego w Gorzowie. Obsadę sądu stanowiło dwóch sędziów i dwóch asesorów sądowych (Gerichts-Assesoren) oraz personel biurowy jak np. pisarze sądowi, kanceliści, registratorzy, woźni itp. Pierwszymi sędziami Sądu Obwodowego zostali Max Fromme i Mankiewicz (imiona brak). Sądem apelacyjnym od wyroków sądu obwodowego był Sąd Krajowy (Landgericht) w Gorzowie Wlkp., który sprawował nad nim nadzór administracyjny i był właściwy dla załatwiania spraw nie będących w kompetencji sądu w Drezdenku. Wyższy Sąd Krajowy (Oberlandgericht) był w Berlinie. Podobnie jak i w innych sądach w Drezdenku istniały: sąd ławniczy (Schöffengericht), urząd gruntowy (Grundbuchamt) od 1923 r. sąd dla nieletnich (Jugendgerichte), od 1927 r. sąd pracy (Arbeitsgericht), od 1934 r. sąd do spraw własności dziedzicznej (Anerbengericht) oraz sąd zdrowia dziedzicznego (Erbgesundheitsgericht), od 1935 r. oraz urząd do spraw oddłużania (Entschuldungsamt). Sąd Obwodowy w Drezdenku zakończył swoją działalność na początku 1945 r.

Daty skrajne:

[1648-1879] 1879-1945

Klasyfikacja:

instytucje ochrony prawa i wymiaru sprawiedliwości

Nazwa twórcy:

Daty:

1648-1879, 1879-1945.

Nazwa dawna:

Nazwa obcojęzyczna:

Amtsgericht Driesen

Języki:

niemiecki

Dostępność:

Udostępniany w całości

Ogółem jednostek archiwalnych:

12916

Ogółem opracowanych jednostek archiwalnych:

12916

Ogółem jednostek archiwalnych bez ewidencji:

0

Ogółem metrów bieżących

250.3

Ogółem opracowanych metrów bieżących

250.3

Ogółem metrów bieżących bez ewidencji

0.0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0

Ogółem plików :

0

Ogółem rozmiar (w MB):

0.0

Ogółem dokumentów

0

Ogółem spraw

0

Ogółem klas

0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0.0

Ogółem metrów bieżących:

0.0

Daty skrajne dokumentacji niearchiwalnej:

Nazwa Inwentarz skarbowy Uwagi
inwentarz książkowy zatwierdzony Brak danych