Ewangelicka Gmina Wyznaniowa w Międzyrzeczu

Sygnatura
66/1056/0
Liczba serii
16
Liczba skanów
18341

Zawartość:

1. Księgi urodzeń i chrztów, 1655–1848, 5 j.a. Prowadzone są w formie księgi wpisów i według jednolitego wzoru unormowanego w przepisach prawnych. W pierwszym okresie podają jedynie datę chrztu, imię dziecka, imię i nazwisko ojca i rodziców chrzestnych. Jeżeli dziecko urodziło się ze związku pozamałżeńskiego to w miejsce ojca podawane było nazwisko matki. W późniejszym okresie zapis ten powiększył się o następujące dane: data i godzina urodzin dziecka, miejsce urodzenia dziecka, wyznanie religijne rodziców, płeć dziecka, miejsce zamieszkania rodziców, zawód ojca, nazwisko księdza udzielającego chrztu i nazwiska rodziców chrzestnych i ich zawód. 2. Księgi ślubów, 1795–1923, 3 j.a. Podobnie jak i księgi urodzeń i chrztów prowadzone są w formie księgi wpisów. Prowadzone były zgodnie z ówcześnie obowiązującymi przepisami. W pierwszym okresie zawierały tylko datę zawarcia związku małżeńskiego oraz imiona i nazwiska pana młodego i panny młodej. W późniejszym czasie zapis ten powiększył się o dane o zawodzie pana młodego i panny młodej, stanie cywilnym, zawodzie pana młodego, imię i nazwisko ojca pana młodego i panny młodej, ich zawód i miejsce zamieszkania, wyznanie religijne, wiek nowożeńców, stosunek do służby wojskowej pana młodego, datę zapowiedzi, miejsce zawarcia związku małżeńskiego w Urzędzie Stanu Cywilnego, nazwiska świadków i ich miejsce zamieszkania oraz nazwisko duchownego udzielającego ślubu. 3. Księgi zgonów, 1771–1808, 1843–1877, 2 j.a. Prowadzone są one w formie księgi wpisów i zawierają następujące informacje: data i godzina zgonu, nazwisko zmarłego, jego stan cywilny i zawód, wiek zmarłego, płeć, stosunek do służby wojskowej, przyczyna zgonu oraz data i godzina pogrzebu. 4. Konfirmacje, 1838–1927, 4 j.a. Na zachowane akta składają się spisy dzieci przystępujących do konfirmacji w kościele ewangelickim pod wezwaniem Św. Jana Chrzciciela w Międzyrzeczu oraz świadectwa chrztu stanowiące załącznik do uczestnictwa w konfirmacji. 5. Posiedzenia gminnej rady kościelnej, 1874–1897, 1 j.a. Są to tylko i wyłącznie protokoły z posiedzeń gminnej rady kościelnej. Dotyczą one wyborów do rady z podaniem nazwisk kandydatów i liczba oddanych głosów, składu gminnej rady kościelnej w poszczególnych latach, wyborów deputowanych do synodu powiatowego (Kreis Synode), spraw budżetowych, zatrudnienia pracowników (grabarze, kantor, organista), opłat cmentarnych, testamentów i legatów. Z zachowanych akt wynika iż, Gminna Rada Kościelna w Międzyrzeczu składała się z głównego proboszcza (Oberpfarrer), diakona (Diakonus) i 4 mieszczan. 6. Korespondencja parafialna, 1899–1939, 2 j.a. Zachowały się tylko 2 j.a. i w zdecydowanej większości dotyczą korespondencji w sprawach metrykalnych. Pozostałe akta odnoszą się do korespondencji biura parafialnego z magistratem, urzędem landrata, urzędem konsystorza dla prowincji poznańskiej oraz ewangelickim związkiem do opieki nad nieuleczalnie chorymi. Dotyczą one jubileuszy państwowych, nauki religii w szkołach, zawiadomień o posiedzeniach rady miejskiej, medali za długoletnie pożycie małżeńskie przyznanych przez króla Prus dla mieszkańców parafii, zbiórek pieniężnych na ewangelickie misje zagraniczne i w Niemczech. Poza tym korespondencja dotycząca przyłączenia do parafii leśniczówki w Kalsku (Kalzig), sprawozdania niemieckich towarzystw osiedleńczych, spraw finansowych parafii oraz cmentarzy i grabarzy. 7. Wybory do rady kościelnej, 1876–1891, 1920–1942, 7 j.a. W zdecydowanej większości są to zaświadczenia meldunkowe upoważniające do udziału w wyborach. Sporządzone są one na urzędowych formularzach i zawierają następujące informacje: imię i nazwisko, adres zamieszkania, data i miejsce urodzenia oraz czasookres zamieszkania. Pozostałe akta dotyczą kandydatów na członków rady i oświadczeń o gotowości kandydowania na członka rady kościelnej oraz wyników głosowania. 8. Sprawy finansowe i majątkowe, 1760–1942, 10 j.a. Są to budżety parafii za poszczególne lata. Składają się na nie informacje o wydatkach i dochodach oraz kapitałach. I tak na dochody kościoła składały się datki zbierane w kościele w woreczku z dzwonkiem (Klingelbeutel), dary pieniężne, opłaty z dzierżawy nieruchomości kościelnych, podatki kościelne, opłaty kościelne (chrzty, śluby, pogrzeby) itp. Po stronie wydatków odnotowywane były sumy na remonty obiektów kościelnych, opłacanie nauczycieli i duchownych. Kilka teczek dotyczy też sprawozdań rocznych z wykonania budżetu parafii w Międzyrzeczu z podziałem na kasę szpitalną, kościelną, fundacji i stowarzyszeń. Pozostałe akta dotyczą spraw hipotecznych szpitala ewangelickiego, nieruchomości osób prywatnych, na których zapisane były wierzytelności ewangelickiej gminy wyznaniowej. Są to wyciągi z ksiąg wieczystych i katastralnych, umowy dzierżawy, plany i rysunki, sprawy sporne, podatki od wzbogacenia się, kosztorys remontu szkoły ewangelickiej przy ul. Chłodnej (Hinterstrasse). Ponadto w poszycie sygn. 22 znajduje się spis mieszkańców Międzyrzecza, którzy przebywali na leczeniu w szpitalu ewangelickim (Evangelischen Hospitals) wybudowanym w latach 1852–1853. 9. Sprawy podatkowe, 1932–1943, 2 j.a. Są to zawiadomienia w sprawie zmiany wysokości podatków kościelnych uiszczanych przez osoby prywatne na rzecz parafii w Międzyrzeczu oraz monity o konieczności wywiązania się z zobowiązań podatkowych wobec gminy ewangelickiej. Pozostałe akta dotyczą rozporządzeń w sprawach podatkowych. 10. Sprawy budowlane i remontowe, 1864–1935, 6 j.a. Zachowane akta dotyczą utrzymania: domu kaznodziei, prac remontowych na wieży kościelnej, plebani, budynku superintendentury, kościoła (oświetlenie, dach, otynkowanie, prace budowlane wewnątrz kościoła), budowy muru cmentarnego i kaplicy cmentarnej. Składają się na nie kosztorysy, plany i rysunki, ustalenia magistratu i rady kościelnej w sprawie prac budowlanych oraz umowy- zlecenia na prace budowlane, wnioski do policji budowlanej, koncesje i zezwolenia na budowę i rozbudowę nieruchomości kościelnych oraz protokoły z posiedzeń komisji budowlanej. Pozostałe akta odnoszą się do cmentarza i odrestaurowania nagrobków na cmentarzu ewangelickim (sygn.27). Dotyczą one nagrobków burmistrza miasta Simona Spillers, Samuela Viebig i Philippa von Rakowski. W poszycie tym zachowały się też plany budowy ustępu publicznego przy cmentarzu ewangelickim w 1927 r. oraz kosztorysy budowy wodociągu na cmentarzu. Natomiast w poszycie sygn. 28 zachował się spis mieszkańców Międzyrzecza, którzy w latach 1883-1884 ofiarowali środki pieniężne na kupno nowego dywanu do kościoła. Jeden poszyt dotyczy tez instalowania piorunochronu na kościele w latach 1881-1915 (sygn. 31) . Składają się na niego kosztorysy, rysunki i protokoły z przeglądu instalacji odgromowej. 11. Cmentarz, 1865–1914, 4 j.a. W zdecydowanej większości dotyczą one utrzymania nagrobków na cmentarzu ewangelickim między innymi rodziny Tamm i Gessner. Składają się na nie rachunki z utrzymania nagrobków. Jedna teczka (sygn. 32) odnosi się do cmentarzy zamiejscowych w Kęszycy (Kainscht), Nietoperku (Nipter), Świętym Wojciechu (Georgsdorf), Kwiecie (Sorge), Skokach (Haidemühle), Kuźniku (Kupfermühle) i Kalsku (Kalzig). Pozostałe materiały archiwalne odnoszą się do spraw organizacyjnych cmentarza ewangelickiego w Międzyrzeczu jak opłaty za użytkowanie cmentarza, utrzymywanie grobów i nagrobków oraz ekshumacje. 12. Urzędnicy kościelni, 1880–1929, 3 j.a. Dotyczą wyborów na stanowisko pastora parafii, diakonów, kościelnego i kolatora oraz ogrodników dbających o zieleń na cmentarzu. Pozostałe akta odnoszą się do sprawozdań rachunkowych, matrykuły dochodów kościelnych, projektów budżetowych, wykazu członków Ewangelickiej Gminy Kościelnej w Międzyrzeczu posiadających czynne prawo wyborcze oraz planu wizytacji szkół i kościołów w diecezji międzyrzeckiej w 1894 r. 13. Sprawy fundacji i stowarzyszeń, 1889–1916, 3 j.a. Zachowane akta dotyczą fundacji imienia Theodora Samuela Benjamina Gessner i Theodora Meyer. Są to odpisy testamentów i sprawozdania finansowe z wydatków fundacji. 14. Sprawy statystyczne, 1854–1915, 1 j.a. Są to sprawozdania dotyczące opłat kościelnych, wykazu członków ewangelickiej gminy kościelnej, przeprowadzonych zbiórek pieniężnych na terenie parafii, stanu mieszkańców miasta i okolicznych wsi z podziałem na wyznanie religijne. 15. Sprawy szkolne, 1883–1915, 1 j.a. Zachowała się jedna jednostka archiwalna. Dotyczy ona nauczania religii i obsady stanowisk nauczyciela religii w szkole dla młodzieży różnych wyznań w Międzyrzeczu (Simultanlschule). 16. Sprawy opiekuńcze, 1897–1913, 1 j.a. Zachowane akta dotyczą opieki nad sierotami. W poszytach znajdują się wyciągi z akt kuratelskich Sądu Obwodowego w Międzyrzeczu dotyczące opieki nad sierotami i półsierotami.

Dzieje twórcy:

Parafia ewangelicka w Międzyrzeczu założona została w czasach reformacji, w latach 50. XVI w. Stało się to z chwilą przekazania w 1556 r. przez radę miejską dotychczasowego kościoła wyznania katolickiego protestantom . Pierwszym jej pastorem został Vechner . W 1603 r. za panowania Zygmunta III Wazy, który poparł kontrreformację protestanci zmuszeni zostali do zwrotu kościoła katolikom. Zmusiło ich to do wybudowania własnego kościoła. Jego budowa rozpoczęła się w 1609 r. i została ukończona jeszcze tego samego roku. Wybudowano go przy rynku i nadano nazwę Okręcika Chrystusa (Schifflein Christi) . Dał on początek zborowi protestanckiemu. Pastorem zboru został Michael Gerstmeyer. Powołano też urząd diakona (Diakon). Został nim Adam Hirt. Przy zborze wybudowano pastorówkę i szkołę ewangelicką. Za murami miasta założony też został cmentarz ewangelicki. Jego data powstania nie jest znana. W 1793 r. w wyniku II rozbioru Polski Międzyrzecz dostaje się pod panowanie Prus. Kościół parafialny pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela po raz kolejny oddany zostaje protestantom i pozostaje w ich rękach aż do 1945 r. Jest siedzibą parafii ewangelickiej w Międzyrzeczu. Pod koniec 1880 r. należały do niej następujące miejscowości: Międzyrzecz, Święty Wojciech (Georgsdorf), Kęszyca (Kainscht), Zamek Międzyrzecz (Schloss Meseritz), Nietoperek (Nipter), Winnica (Winitze), Trzciniec (Heidemühle), Kuźnik (Kupfermühle), Kalsko (Kalzig) i Rojewo (Rhyn) . Zaś w 1930 r. Międzyrzecz, (Meseritz), Święty Wojciech (Georgsdorf), Kęszyca (Kainscht), Kuźnik (Kupfermühle) i Nietoperek (Nipter) . Parafia liczyła 4.991 dusz . W parafii pracowało dwóch księży, działał przytułek i ochronka dla dzieci. Administracyjnie przynależała do diecezji w Międzyrzeczu.

Daty skrajne:

1655-1943

Klasyfikacja:

urzędy stanu cywilnego i akta metrykalne

Nazwa twórcy:

Daty:

1655-1943.

Nazwa dawna:

Nazwa obcojęzyczna:

Języki:

niemiecki

Dostępność:

Udostępniany w całości

Ogółem jednostek archiwalnych:

55

Ogółem opracowanych jednostek archiwalnych:

55

Ogółem jednostek archiwalnych bez ewidencji:

0

Ogółem metrów bieżących

1.8

Ogółem opracowanych metrów bieżących

1.8

Ogółem metrów bieżących bez ewidencji

0.0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0

Ogółem plików :

0

Ogółem rozmiar (w MB):

0.0

Ogółem dokumentów

0

Ogółem spraw

0

Ogółem klas

0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0.0

Ogółem metrów bieżących:

0.0

Daty skrajne dokumentacji niearchiwalnej:

Nazwa Inwentarz skarbowy Uwagi
elektroniczny inwentarz archiwalny zatwierdzony Brak danych