Cech mydlarzy i świecarzy miasta Wschowa

Sygnatura
89/677/0
Liczba serii
0
Liczba skanów
1577

Zawartość:

Artykuły statutowe z lat 1677-1780, sygn. 1-7 (przywileje zatwierdzone przez burmistrza i radę miejską oraz królów polskich Jana III Sobieskiego, Augusta II i Stanisława Augusta Poniatowskiego z: 14 kwietnia 1677 r., 1 lutego 1723 r., 19 czerwca 1728 r., 8 lipca 1766 r.; oblaty z ksiąg miejskich, odpisy artykułów statutowych) Korespondencja cechowa z lat 1720-1866, sygn. 8-9, 12-16, 19-29 (także sprawy sporne i finansowe, listy członków cechu) Zatwierdzenie wyboru władz cechowych z lat 1804-1807, sygn. 10-11 Świadectwa wyuczenia się zawodu i uzyskania kwalifikacji czeladnika, świadectwa mistrzowskie z lat 1696-1862, sygn. 17-18, 30-76, 131 (także spisy majstrów cechu mydlarzy, świadectwa nadań prawa miejskiego) Świadectwa prawego urodzenia i przynależności do narodowości niemieckiej, wyciągi aktów chrztu z lat 1631-1931, sygn. 77-130, 132-239

Dzieje twórcy:

Cechy, jako organizacje zawodowe rzemieślników, trudniących się tym samym lub podobnym rzemiosłem pojawiły się we Wschowie już w XIII wieku. Początkowo przybierały postać bractw o charakterze modlitewnym i charytatywnym, jednakże szybko przekształciły się w organizacje zawodowe o charakterze samopomocowym, stając się istotnym elementem samoorganizacji mieszkańców miast, którzy obok wykształconej rady miejskiej coraz częściej wyrażali swoje interesy poprzez organizacje cechowe. We Wschowie ich intensywny rozwój przypada na pierwszą połowę XVII wieku. Pod względem prawnym istnienie cechu zaczynało się dopiero wówczas, kiedy pewien zespół ludzi trudniących się zawodowo rzemiosłem uzyskał statut. Cech mydlarzy i świecarzy, który był złączony z cechem woskarzy (w statucie Komisji Dobrego Porządku nie zaznaczano, który cech jest łączny) posiadał następujące statuty: z 24 lutego 1676 roku zatwierdzony przez burmistrza i radę miasta Wschowa, a następnie przez króla Jana III Sobieskiego 14 kwietnia 1677 roku; wzorowane na zniszczonym statucie z 1676 roku nowe artykuły zatwierdzone przez miasto 1 lutego 1723 roku; statut nadany i zatwierdzony przez miasto 1 lutego 1728 roku, transumowany przez króla Augusta II 19 czerwca 1728 roku; statut z 23 czerwca 1766 roku zatwierdzony przez miasto i króla Stanisława Augusta Poniatowskiego (8 lipca 1766 roku). Na mocy reskryptów Stanisława Augusta do miast królewskich, jakim też była Wschowa, wydelegowano Komisje Dobrego Porządku. Oprócz kontroli stanu miasta i jego gospodarki finansowej, badały one również stosunki panujące w rzemiośle i handlu. Komisja Dobrego Porządku działała we Wschowie w okresie 3 stycznia 1780 roku do 5 listopada 1781 roku. Ukoronowaniem jej prac było wydanie statutu, który normował całokształt zagadnień cechowych i obowiązywał wszystkie cechy wschowskie. Przepisy zawarte w nowym statucie były bezwzględnie obowiązujące. Za ich naruszenie, obok kar pieniężnych, przewidziano nawet kary cielesne wobec mistrzów cechowych. W 1781 roku we Wschowie pracowało 6 mydlarzy. Organizacja cechowa zajmowała się przyjmowaniem nowych członków do cechu, ich kształceniem, pilnowaniem przestrzegania jakości wyrobu, sprowadzaniem surowca w okresach kryzysu i regulowaniem zbytu gotowych wyrobów. Ponadto prowadziła różne formy samopomocy m.in. dla wdów i sierot oraz pilnowała porządku pracy. Do władz cechowych należały zebrania cechowe, starsi mistrzowie cechowi i pisarz cechowy. Do podstawowych obowiązków członków cechu należał udział w zebraniach cechowych oraz przestrzeganie podjętych tam uchwał, które dotyczyły zagadnień administracyjnych jak: przyjmowanie i wyzwolenie uczniów, ubieganie się czeladników o mistrzostwo, wyznaczenie i kontrola sztuk mistrzowskich; spraw zaopatrzeniowych, ustalania cen na wyroby, regulacji zbytu, kontroli finansowej, udzielania władzom cechowym absolutorium. Zebrania cechowe sprawowały też władzę sądową w zakresie rozstrzygania sporów między mistrzami i czasem czeladnikami. W wypadkach szczególnych władze cechu były zwoływane na zebrania nadzwyczajne. Członkowie cechu dzielili się na majstrów, czeladników i uczniów. Majstrem mógł zostać ten członek cechu, który osiągnął wszystkie kwalifikacje zawodowe, zdał odpowiedni egzamin (majstersztyk), opłacił przewidziane ustawowo sumy oraz posiadał warsztat, co było najczęściej związane z posiadaniem własnego domu. Czeladnik był głównym pracownikiem w warsztacie. Był to rzemieślnik, który zdobył już przynajmniej elementarną umiejętność w swoim zawodzie, nie posiadał natomiast samodzielnego warsztatu pracy ani prawa na jego założenie. Zajmował się on przygotowaniem surowców i półfabrykatów. Czeladnikiem zostawał uczeń po ukończeniu terminu. Uczeń czyli terminator wykonywał prace pomocnicze. Musiał on legitymować się legalnym pochodzeniem. Wcielenie Wschowy do Prus w wyniku II rozbioru Polski, utrata dotychczasowych rynków zbytu, a także przemiany w życiu społeczno-gospodarczym przyczyniały się do rozkładu organizacji cechowych. Stopniowo pozbawiano je uprawnień zawodowych sprowadzając do roli organizacji o charakterze samopomocowym. Przynależność do cechu nie była konieczna, toteż cechy straciły swoje dotychczasowe znaczenie. Ponadto nieograniczona możliwość uprawiania rzemiosła spowodowała, iż napłynęli do niego ludzie o niskich kwalifikacjach. W 1897 roku, dla wytwórców o szczególnym znaczeniu w zakresie zaopatrzenia ludności, wprowadzono obowiązek przynależności do cechu, a wszystkim narzucono nadzór nad przestrzeganiem regulacji prawa przemysłowego. W 1929 roku powołano Ministerstwo do Spraw Rzemiosła i Handlu, które sprawowało również nadzór nad produkcją rzemieślniczą.

Daty skrajne:

1631-1931

Klasyfikacja:

Nazwa twórcy:

Daty:

1631-1931.

Nazwa dawna:

Nazwa obcojęzyczna:

Języki:

Dostępność:

Ogółem jednostek archiwalnych:

239

Ogółem opracowanych jednostek archiwalnych:

239

Ogółem jednostek archiwalnych bez ewidencji:

0

Ogółem metrów bieżących

0.0

Ogółem opracowanych metrów bieżących

0.5

Ogółem metrów bieżących bez ewidencji

0.0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0

Ogółem plików :

0

Ogółem rozmiar (w MB):

0.0

Ogółem dokumentów

0

Ogółem spraw

0

Ogółem klas

0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0.0

Ogółem metrów bieżących:

0.0

Daty skrajne dokumentacji niearchiwalnej:

Nazwa Inwentarz skarbowy Uwagi
inwentarz książkowy zatwierdzony Tak