Fundacja Najświętszej Marii Panny w Szczecinie

Sygnatura
65/37/0
Liczba serii
19
Liczba skanów
9

Zawartość:

1. Darowizny, przywileje, statuty 1545-1871; 103 j.a. - grupa ta zawiera przywileje, statuty, królewskie edykty i patenty, cesje danin, regulacje powinności chłopskich i danin wiejskich oraz akty własności, dokumenty dotyczące majątku fundacji, matrykuły Fundacji Mariackiej, założenia archiwum i konferencji kuratorów, umowy kupna-sprzedaży i dzierżawy, instrukcja dotycząca podróży królewskiej przez Pomorze, plany wsi i parcel oraz list przedstawiający stanowisko stanów w sprawie wizytacji. 2. Sprawy kościelne, młyny 1522-1878; 738 j.a. - akta wizytacji kościołów i szkół znajdujących się pod jurysdykcją Fundacji Mariackiej, poddanych Fundacji i ich powinności, majątki chłopskieh, dzierżawy dóbr Fundacji w poszczególnych wsiach: Marszewo (Marsdorf), Mielno (Mellen), Nowe Chrapowo (Neue Grape), Warzymice (Klein Reinkendorf). Są tu też informacje o budowie i remontach kościołów, szpitali, szkół, Pedagogium i budynków gospodarczych, beneficiach i prebendach, sołectwach oraz młynach i wiatrakach. Ponadto archiwalia dotyczą wyposażania kościoła Mariackiego w Szczecinie, inwentarza Pedagogium, założenia biblioteki i czytelni, dochodów Fundacji, szkód wyrządzonych przez pożary, sporów we wsiach należących do Fundacji, sądu wójtowskiego oraz pochówku. 3. Dochody kościoła 1550-1822; 381 j.a. - spisy dochodów i wydatków Fundacji i Pedagogium Książęcego oraz księgi rachunkowe i kwity kasowe, roczne, kwartalne i miesięczne sprawozdania finansowe. 4. Kontrybucje, ulgi w zbożu i pieniądzach 1549-1800; 30 j.a. - akta dotyczące kontrybucji i innych powinności ze wsi należących do Fundacji oraz ulg w zbożu i pieniądzach. 5. Rejestry dochodów i wydatków Fundacji 1551-1877; 242 j.a. - dokumentacja aktowa w tej grupie jest mało urozmaicona, składa się z rejestrów dochodów i wydatków Fundacji i Pedagogium Książęcego. 6. Sprawy kredytowe 1504-1827; 234 j.a. - spory sądowe o czynsze i niezapłacone kredyty. 7. Spory Fundacji z administracją państwową 1633-1815; 6 j.a. - spory z zarządem szwedzkim i pruskim w sprawach długów. 8. Sprawy policyjne, generalia 1584-1884; 58 j.a. - przepisy policyjne, przywileje, zarządzenia dotyczące ślubów, wyrobu win i piwa, zniesienie zakazu rozpalania ognisk i palenia tytoniu, sprawy wody pitnej, utrzymanie dróg i mostów, choroby zakaźne, wścieklizna. 9. Obsada stanowisk: kuratorów, diakonów, profesorów itp. 1551-1851; 247 j.a. - akta dotyczące mianowania kuratorów, diakonów, kantorów, kapitularów, predykantów, profesorów, administratorów oraz służby, ich wynagrodzeń, deputatów. Ponadto są tu informacje o wizytacjach w gimnazjum, zakupie przyborów szkolnych i przyrządów edukacyjnych, organizacji Kolegium Miejskiego w Szczecinie i otwarciu lazaretu szkolnego, egzaminach, protokołach i sprawozdaniach szkolnych. Są też akta prezentujące działalność profesorów i ich akta osobowe, świadectwa szkolne, plany lekcyjne, stypendia i pomoc socjalna uczniom oraz sprawy sporne i wystąpienia przeciw dyscyplinie. 10. Immunitety 1595-1788; 6 j.a. - przywileje nadawane kościołowi i Fundacji. 11. Jurysdykcja Fundacji 1550-1851; 140 j.a. - akta zawierają dokumenty prawa miejskiego Gustawa II Adolfa, pruskiego prawa krajowego i prawa procesowego, sprawy jurysdykcji Fundacji na wsiach oraz recesy graniczne. Ponadto występuje tu skoro akt procesowych z urzędami i urzędnikami państwowymi i miejskimi, sprawy sporne i skargi. 12. Mapy i katastry 1684-1826; 12 j.a. - akta katastralne pomiarów gruntów we wsiach należących do Fundacji pomiędzy Odrą a rzeką Rzędową oraz plany gospodarstw wiejskich. 13. Sprawy celne 1655-1724; 7 j.a. - rozporządzenia dotyczące ceł. 14. Sprawy akcyzy 1679-1770; 5 j.a. - edykty w sprawie akcyzy. 15. Militaria 1601-1816; 66 j.a. - znajdują się tutaj powołania oficerów do milicji krajowej, werbunki we wsiach fundacji oraz dokumenty dotyczące zakwaterowania wojsk. Ponadto kilka jednostek zawiera informacje o kontrybucjach i zarządzenia królewski przeciwko dezerterom. 16. Budowy prywatne 1736; 1 j.a. - jest to jednostka zawierająca umowę dotyczącą kupna domu wolnego od podatków. 17. Opuszczenie domów na terytorium wolności kościelnej 1570-1787; 11 j.a. - akta przekazania domów fundacji oraz sprawy podatkowe. 18. Dodatek 1655-1932; 76 j.a. - znajdują się w tej grupie rzeczowej akta karczmy w Maszewie, dzierżaw myśliwskich, ustanowienie sołtysów, sędziów i straży nocnej we wsiach należących do Fundacji, spraw komunalnych, straży pożarnej, policji budowlanej, porządku publicznego oraz podatków miejskich. Są też zarządzenia, patenty i edykty królewskie, sprawy własnościowe, spis przyrządów dydaktycznych do matematyki i fizyki, rachunki i sprawy sporne. 19. Mapy 1750-1912; 53 j.a. - rękopiśmienne i wielobarwne własności ziemskich fundacji (kościoła i szkoły), parcel oddanych w dzierżawę, plany wsi należących do fundacji oraz przylegających do nich gruntów, mapy terenów należących do poszczególnych rodzin chłopskich, plany dróg i mostów, plany gmachu fundacji w Szczecinie oraz kościoła i szkoły w Skolwinie (Scholwin), mapy gruntów należących do fundacji we wsiach: Karwowo (Karow), Siadło Dolne (Nieder Zahden), Smolęcin (Schmellenthin), Skolwin, Turzyn (Torney), Warzymice, Wąwelnica (Wamlitz), Pątlica (Marienwalde), Żółwia Błoć (Barfussdorf), Brzesko (Brietzig), Rzepnowo (Repenow), Stare Chrapowo, sporządzone w skali wyrażonej w prętach reńskich i stopach reńskich.

Dzieje twórcy:

W 1261 r. książę Barnim I założył przy kościele św. Piotra i Pawła w Szczecinie fundację, której nadał rozległe posiadłości ziemskie i przywileje. W dwa lata później przeniesiono ją do nowo wybudowanego kościoła pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny. Po reformacji fundusze fundacji uległy zwiększeniu, a składały się na nie dochody z kilku wsi podszczecińskich stanowiące dobra kościołów Mariackiego i św Ottona. Zakład posiadał także liczne domy i place w Szczecinie. Podstawowym zadaniem Fundacji było finansowanie Książęcego Pedagogium. W okresie wojny trzydziestoletniej dobra jej zostały zajęte przez Szwecję, lecz po recesie granicznym w 1653 r. przywrócona zo-stała ponownie działalność fundacji, z obowiązkiem utrzymywanie powołanego przez władze szwedzkie Królewskiego Gimnazjum Karolińskiego (Regnum Gymnasium Carolinum). Po przejęciu Szczecina przez wojska pruskie już w 1715 r. Fryderyk Wilhelm I zmienił nazwę szkoły na Gimnazjum Akademickie. Jednocześnie ograniczono autonomiczność zakładu powołując Kuratorium dla Spraw Fundacji (Marienstiftskuratorium) o charakterze państwowego nadzoru, składającego się z czterech kuratorów dysponujących majątkiem fundacji. Podstawowym zadaniem Kuratorium było finansowanie noszącego od 1869 r. nazwę Gimnazjum Fundacji Mariackiej (Marienstiftsgymnasium) i partycypowanie w budowie licznych szkół na terenie Szczecina. Fundacja w tej formie przetrwała do 1945 r. W 1874 r. AP w Szczecinie zwróciło się do kuratorów fundacji z prośbą o przekazanie akt potrzebnych do wydania kolejnych części, drugiego tomu “Pommersches Urkundenbuch”. Do 1917 r. archiwum otrzymało w dwóch akcesach większość akt fundacji, uzupełnionych ostatnim akcesem po zakończeniu I wojny światowej. Akta te uporządkowano, zachowując układ z 1752 r. zastosowany przez archiwistę fundacji, Schultza. Zespół w 1943 r. ewakuowano do zamku Puttkammerów w Niepoględziu, skąd po zakończeniu II wojny światowej, częściowo niekompletny, wrócił do Szczecina.

Daty skrajne:

1504-1942

Klasyfikacja:

Nazwa twórcy:

Daty:

1504-1942.

Nazwa dawna:

Nazwa obcojęzyczna:

Marienstift in Stettin

Języki:

Dostępność:

Ogółem jednostek archiwalnych:

2416

Ogółem opracowanych jednostek archiwalnych:

2416

Ogółem jednostek archiwalnych bez ewidencji:

0

Ogółem metrów bieżących

22.0

Ogółem opracowanych metrów bieżących

22.2

Ogółem metrów bieżących bez ewidencji

0.0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0

Ogółem plików :

0

Ogółem rozmiar (w MB):

0.0

Ogółem dokumentów

0

Ogółem spraw

0

Ogółem klas

0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0.0

Ogółem metrów bieżących:

0.0

Daty skrajne dokumentacji niearchiwalnej:

Nazwa Inwentarz skarbowy Uwagi
inwentarz książkowy zatwierdzony Tak w bazie IZA

Dla map zespołowych inwentarz w bazie mapa - 53 j.i.