Starostwo Powiatowe w Świnoujściu

Sygnatura
65/118/0
Liczba serii
14
Liczba skanów
0

Zawartość:

1. Sprawy ogólno-państwowe 1836-1919; sygn. 1-4; 4 j.a. - wybory do parlamentu Związku Północnoniemieckiego i do sejmów krajowych, obecność cesarza niemieckiego i cara rosyjskiego w świnoujskim porcie (1907). 2. Administracja państwowa i samorządowa 1763-1928; sygn. 5-26, 351; 23 j.a. - zarządzenia i przepisy, wybory i zatwierdzenia landratów, weterynarz powiatowy, administracja powiatowa, miasto Świnoujście, kąpielisko morskie w Międzyzdrojach (Misdroy), wydmy, gminy wiejskie i miejskie, urzędnicy. 3. Policja i bezpieczeństwo 1730-1925; sygn. 27-208, 350; 183 j.a. - ustawy, zarządzenia i przepisy, organizacja policji, kontrola cudzoziemców, staroluteranie, nadzór nad obcymi robotnikami (w tym i z Polski), kontrola gospod i szynków, nadzór nad organizacjami politycznymi (Socjaldemokraci), społecznymi i gospodarczymi (robotnicy portowi), strajki, kontrola sanitarna, ochrona republiki, związki weteranów w poszczególnych miejscowościach, stowarzyszenia popierające rozwój floty, zbiory listów i pamiętników z I wojny światowej, cenzura, gazety, czasopisma, paszporty, nadawanie obywatelstwa, loterie, hazard, nadzór nad handlem, kontrola cen, wypadki śmiertelne, włóczęgostwo. 4. Finanse 1776-1925; sygn. 209-220; 12 j.a. - kasa komunalna i jej rachunki, rewizje kasowe, fundusz wdowi, podatki komunalne. 5. Budownictwo 1737-1925; sygn. 221-228; 8 j.a. -budowa portu, kanały, katastrofy morskie, zezwolenia budowlane, rozbudowa Międzyzdrojów, konserwacja miejskich murów i bram, studnie, tor wyścigowy. 6. Przemysł i rzemiosło 1852-1924; sygn. 229-236; 8 j.a. - administracja górnicza, zakładanie fabryk i wyposażanie ich w kotły parowe, wykorzystanie wyrzuconych przez morze kamieni i muszli, cechy, założenie towarzystwa hodowców jedwabników. 7. Rolnictwo 1816-1929; sygn. 237-249; 13 j.a. - regulacje i separacje, żniwa, melioracje, stowarzyszenie drobnych rolników, hodowla koni, organizacja hodowców bydła, towarzystwo ornitologiczne, ochrona przyrody. 8. Leśnictwo, myślistwo, rybołówstwo 1764-1925; sygn. 250-261; 12 j.a. - zagospodarowywanie lasów, pracownicy leśni, obsadzanie drzewami dróg i cmentarzy, polowania na wilki, ochrona ptaków, ograniczenia połowów śledzi, solenie śledzi i dorszy. 9. Komunikacja 1803-1942; sygn. 262-286, 352, 353; 27 j.a. - policja drogowa, stan dróg, ruch pojazdów ciężarowych, budowa i naprawy dróg, ulic, mostów i linii kolejowych, prace pogłębiarskie, czyszczenie plaż, konie pocztowe, połączenie pocztowe Świnoujście–Wolgast. 10. Opieka społeczna i fundacje 1844-1890; sygn. 287-290; 4 j.a. - fundusz ubogich, zakładanie fundacji, ubezpieczenia. 11. Szkolnictwo 1816-1932; sygn. 291-309; 19 j.a. - sprawy szkolne w poszczególnych miejscowościach, budowa i remonty szkół, nauczyciele. 12. Kościół, fundacje kościelne 1841-1929; sygn. 310-320; 11 j.a. - spory i dochody z ziemi, towarzystwa religijne, kościół katolicki. 13. Statystyka 1841-1929; sygn. 321-331; 11 j.a. - spisy miejscowości, odległości między poszczególnymi osadami, topografia powiatu, liczba ludności, statystyka szkolna i kościelna, ruch na wodach wewnętrznych, informacje o wykorzystaniu ziemi. 14. Militaria 1806-1913; sygn. 332-349; 18 j.a. - aprowizacja wojsk podczas przemarszów, pomoc weteranom wojennym, opieka nad rodzinami poległych żołnierzy, utrzymanie inwalidów, ćwiczenia landwery, magazyny, mobilizacje, obciążenia wojenne.

Dzieje twórcy:

Landrat jako organ stanowy pojawił się w XVI w. na terenie Brandenburgii. W drugiej połowie XVII w. nadano mu na terenach wiejskich pewne funkcje administracyjne. Odtąd zakres jego władzy landrata obejmował niektóre uprawnienia wojskowe oraz zwierzchnictwo nad administracją. W XVIII w. jego kompetencje, chociaż nie zmienione pod względem terytorialnym, uległy dalszemu rozszerzeniu o władzę policyjną, finansową i ogólny zarząd nad gospodarką. Reformy początku XIX w. przeprowadzone w Królestwie Pruskim (w ramach reform administracji prowincjonalnej), doprowadziły do wytyczenia nowych powiatów. Podział na powiaty (podobnie jak na rejencje) odrzucał dawne historyczne przesłanki i miał zapewnić przede wszystkim sprawne zarządzanie. Reskrypt królewski z 11 VIII 1809 r. ustalał, iż nowe powiaty nie powinny obejmować obszaru większego niż 1225 km2, a liczba ludności miała oscylować w granicach około 25-30 tys. osób. Rozporządzenie z 30 IV 1815 r. podtrzymało zasadę jednolitego podziału państwa m.in. i na powiaty. Jednak władze centralne nakazały, aby w miarę możliwości respektować tradycyjne granice. Od tego czasu obszar powiatu stanowił jednostkę administracyjną podległą władzy landrata (starosty). W 1815 r. przyjęto, że ludność powiatu powinna wynosić od 20 do 35 tys. osób. Na siedzibę urzędów powiatowych miano w miarę możliwości wyznaczać miasta położone centralnie w nowych jednostkach administracyjnych. Zakładano, iż ludność poszczególnych powiatów nie powinna mieć do swej stolicy dalej niż 2–3 mile (14–21 km). Faktyczna realizacja powiatowego podziału Pomorza była procesem dość długim, zakończonym dopiero w latach 1818–1819 (szczególnie przeciągało się wytyczanie granic). W 1938 r. przyłączono do Pomorza nowo utworzoną rejencję pilską. W powiecie landrat, będący reprezentantem władz państwowych, kierował zarówno pracami tamtejszych urzędów powiatowych, jak i nadzorował całą administrację szczebla powiatowego oraz życie społeczno-gospodarcze na powierzonym mu terytorium. Jednak dopiero ustawa z 30 VII 1883 r. nadała landratom pełnię władzy politycznej. Od tego momentu kontrolowali oni wszystkie dziedziny życia powiatu, obejmujące m.in. sprawy polityczne, administrację, handel, przemysł, rolnictwo, szkolnictwo wreszcie religię. Landrat nadzorował także policję, a w niektórych dziedzinach wydawał zarządzenia policyjne (np. komunikacja, łowiectwo). Z jego kompetencji wydzielono natomiast nadzór nad urzędami górniczymi, inspekcją przemysłową, urzędami miar i wag oraz urzędami wydzielonymi (specjalnymi). Landrat jako przedstawiciel władzy państwowej podlegał bezpośrednio prezesowi rejencji. Początkowo był wybierany przez powiatowe koło szlachty. Próba nadania mu charakteru urzędnika z nominacji, przez uniezależnienie go od miejscowych właścicieli ziemskich i upodobnienie do prefekta według wzorów francuskich, napotkała na zdecydowany opór pruskiego junkierstwa. W tej sytuacji landrat był po części mężem zaufania i reprezentantem interesów właścicieli wielkich majątków ziemskich z terenu danego powiatu. Wybory kandydata na landrata regulowała specjalna instrukcja wydana w 1833 r. Na wspomniane stanowisko mógł wyłącznie kandydować mieszkający w powiecie właściciel dóbr rycerskich, wciągniętych do metryki. Dopiero od 1872 r. landrata w imieniu króla mianował minister spraw wewnętrznych. Odtąd urząd ten stał się reprezentantem państwa, całkowicie niezależnym od środowisk lokalnych. Zachowano jednak uprawnienia sejmiku powiatowego do proponowania kandydata na stanowisko landrata spośród mieszkańców powiatu. Sejmik powiatowy wybierał ponadto dwóch jego zastępców, zatwierdzanych następnie przez naczelnego prezydenta prowincji. Od 1933 r. o obsadzie stanowisk landratów decydował sam Hitler. Z urzędu landrat był, do czasów nazistowskich, przewodniczącym działającego na terenie powiatu Wydziału Powiatowego jako organu samorządu terytorialnego. Akta landrata świnoujskiego przekazano do archiwum w Szczecinie w trzech dopływach. Pierwszy miał miejsce w 1881 r. (69 j.a.), kolejne nastąpiły w 1882 r. oraz 1939 r. (ponad 308 j.a.). W czasie II wojny światowej zespól został ewakuowany do Tuczna, gdzie w niewyjaśnionych okolicznościach zaginęło około 60% archiwaliów. Ocalałą część zespołu przywieziono po 1945 r. do Szczecina.

Daty skrajne:

1730-1942

Klasyfikacja:

Nazwa twórcy:

Daty:

1730-1942.

Nazwa dawna:

Nazwa obcojęzyczna:

Landratsamt Swinemünde

Języki:

Dostępność:

Ogółem jednostek archiwalnych:

353

Ogółem opracowanych jednostek archiwalnych:

353

Ogółem jednostek archiwalnych bez ewidencji:

0

Ogółem metrów bieżących

10.0

Ogółem opracowanych metrów bieżących

9.8

Ogółem metrów bieżących bez ewidencji

0.0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0

Ogółem plików :

0

Ogółem rozmiar (w MB):

0.0

Ogółem dokumentów

0

Ogółem spraw

0

Ogółem klas

0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0.0

Ogółem metrów bieżących:

0.0

Daty skrajne dokumentacji niearchiwalnej:

Nazwa Inwentarz skarbowy Uwagi
inwentarz książkowy zatwierdzony Tak w bazie IZA