XXIV Sąd SS i Policji w Szczecinie

Sygnatura
65/182/0
Liczba serii
0
Liczba skanów
0

Zawartość:

Na zespół składają się akta procesów karnych prowadzonych przeciwko członkom SS, głównie Waffen SS: batalionów grenadierów ze Stralsundu, sanitarnego ze Szczecina, szkoły podoficerskiej z Lęborka, pułku duńskiego „Danmark” z Czarnego, brygady flamandzkiej „Langemarck”. Poza tym są tu też sprawy dotyczące funkcjonariuszy niemieckiej policji porządkowej (Schutzpolizei) oraz materiały procesowe wobec siostry przełożonej NSV, a także pracownika Volksdeutsche Mittelstelle w Pyrzycach. Oskarżeni są głównie narodowości niemieckiej, ale też po jednym Włochu, Łotyszu, Flamandzie i Ukraińcu. Oskarżenia dotyczą przede wszystkim samowolnego oddalenia się z jednostki, dezercji, niesubordynacji i odmowy wykonania rozkazu, a także grabieży i kradzieży z włamaniem, kradzieży koleżeńskiej (żywności, papierosów czy przedmiotów osobistych) i sprzeniewierzenia koleżeńskiego (fałszowanie meldunków), oraz spekulacji środkami spożywczymi przez siostrę NSV w obozie przesiedleńców w Węgorzynie. W większości wypadków na dokumentację procesową każdej ze spraw składają się: wyciąg z centralnego rejestru skazanych z Berlina, kwestionariusz osobowy, często ze zdjęciem, życiorys (zwykle odręczny), materiały z postępowania przygotowawczego – zgłoszenie zdarzenia, protokoły przesłuchań oskarżonego i świadków, następnie akt oskarżenia, protokół posiedzenia sądu (z procesu) oraz wyrok wraz z uzasadnieniem. Ponadto 1 j.a. to załączniki do akt procesowych przeciwko Wernerowi Höllingowi. Są to materiały dotyczące przebiegu służby oskarżonego w policji porządkowej z lat 1938–1942.

Dzieje twórcy:

Do 1939 roku sądownictwo wewnętrzne w SS prawnie miało charakter honorowy. Jednakże Reichsführer SS Heinrich Himmler, będący również szefem Niemieckiej Policji (Reichsführer der SS und Chef der Deutsche Polizei) dążąc do upaństwowienia SS, starał się równocześnie odległe mu struktury sztafet ochronnych i policji wyodrębnić spod kontroli innych organów państwa i partii. Jednym z elementów tego procesu było pozbawienie sądów powszechnych lub wojskowych prawa do sądzenia członków formacji SS i funkcjonariuszy policji. Pretekstem do powołania sądownictwa specjalnego dla SS i policji stała się agresja niemiecka na Polskę 1.IX.1939 r. Himmler aby móc kontrolować w pełnym zakresie podległe sobie służby, również Einsatzkommanda SS działające w pasie przyfrontowy i terenach okupowanych, przygotował zarządzenie o powołaniu sądownictwa specjalnego karnego dla członków SS i funkcjonariuszy wszystkich formacji policyjnych. Zostało ono ogłoszone przez Radę Ministrów Obrony Rzeszy (Miniterrats für Reichsverteidigung) 17.X.1939 r. i na jego podstawie powołano 3 stopniową strukturę specjalnego wymiaru sprawiedliwości o charakterze karnym . W pierwszej instancji utworzono w okręgach działania wyższych dowódców SS i policji (Höherer SS und Polizeiführer) sądy SS i policji (SS und Polizeigericht); w drugiej natomiast wyższe sądy SS i policji (SS und Polizei Obergericht). Ponadto w Kwaterze Głównej SS w Monachium (Hauptamt SS München) utworzono Sąd Najwyższy SS i Policji (Das Oberste SS und Polizei Gericht), którego prezydentem został osobiście Himmler jako Reichsführer SS, choć bezpośrednio orzecznictwem kierował szef sądu kwatery głównej (Chef des Hauptamtes) . Jurysdykcja SS miała podobnie, jak sądownictwo wojskowe i wojenne charakter sądów polowy (Feldgericht), w którym postępowanie przygotowawcze i sam proces były prowadzone w skróconej formie. Sądy SS i policji były właściwe w sprawach karnych wobec członków formacji SS i policji w przypadku odmowy wykonania rozkazu, niesubordynacji, przekroczenia obowiązków służbowych, zaniechania czynności i nie składaniu meldunków o popełnionych przestępstwach, dezercji lub oddalenia się z miejsca zakwaterowania (dotyczyło Waffen SS), kradzieży, włamań, morderstw i zabójstw itd. Ponadto na terenach okupowanych przez Niemcy sądy te były właściwe również wobec ludności cywilnej w sprawach karnych i wojennych, często wchodziły w kompetencję sądów wojennych i powszechnych. Wyroki obejmować mogły kary więzienia, obozu lub też karę śmierci . Sąd SS i Policji w Szczecinie miał nr 24 i powołany został w listopadzie 1939 roku. Swoją jurysdykcją objął teren II Okręgu Wojskowego, czyli prowincję Pomorze, Meklemburgię i fragment Brandenburgii (powiat Myślibórz, Rejencja Frankfurt). Siedziba sądu znajdował się przy dzisiejszej ulicy Arkońskiej nr 1 (Kückenmühlen, Eckebergstrasse nr1). W omawianych urzędach zatrudnionych było po kilku sędziów SS (SS- Justizführer). Każdy z nich miał być w randze co najmniej Hauptsturmführera lub Sturmbannführera SS (kapitana, majora), a także posiadać przygotowanie zawodowe, czyli wykształcenie prawnicze i aplikację sędziowską. Jednakże w latach 1943–1944 w Szczecinie stanowiska te (SS- Richter) obsadzone były tylko przez Oberscharführer (sierżant) Sillusa, Oberscharführer Bucherta, Untersturmführer (podporucznik) dr Hellwiga. Każdy z nich prowadził samodzielnie powierzone sprawy karne i jedynie podczas rozprawy towarzyszyło mu dwóch ławników „społecznych” z formacji oskarżonego, którzy musieli być co najmniej równi jego randze. Posiadali oni jednak tylko głos doradczy, gdyż sędzia wydawał wyrok samodzielnie, zgodnie z zasadą wodzostwa (Führerprinzip) . Oskarżony miał prawo do swojego przedstawiciela, którym był często przedstawiciel jednostki oskarżonego. Ponadto w sesji sądu uczestniczył protokolant sądu i świadkowie. Wyrok wraz z uzasadnieniem oraz akta sprawy sąd w Szczecinie przekazywał do Sędziego Inspekcyjnego dla Okręgu Inspekcyjnego D w Gdańsku (Inspektionsrichter für den Inspektionsbereich D Danzig), którego zadaniem było wydanie opinii prawnej (Rechtsgutachtung) o przeprowadzonym procesie . Sesje sądu odbywały się w Szczecinie oraz w miejscach osadzenia oskarżonych w aresztach lub też w ich jednostkach wojskowych, np. w Czarnem (sygn. 14). XXIV Sąd SS i Policji w Szczecinie działał prawdopodobnie do kwietnia 1945 roku, choć ostatnie dokumenty w aktach zespołu są datowane na 16 styczeń 1945 roku (sygn. 25?).

Daty skrajne:

[1938] 1943-1945

Klasyfikacja:

Nazwa twórcy:

Daty:

1938-1942, 1943-1945.

Nazwa dawna:

Sąd SS i Policji w Szczecinie

Nazwa obcojęzyczna:

SS- und Polizeigericht Stettin XXIV

Języki:

Dostępność:

Ogółem jednostek archiwalnych:

30

Ogółem opracowanych jednostek archiwalnych:

30

Ogółem jednostek archiwalnych bez ewidencji:

0

Ogółem metrów bieżących

0.0

Ogółem opracowanych metrów bieżących

0.2

Ogółem metrów bieżących bez ewidencji

0.0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0

Ogółem plików :

0

Ogółem rozmiar (w MB):

0.0

Ogółem dokumentów

0

Ogółem spraw

0

Ogółem klas

0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0.0

Ogółem metrów bieżących:

0.0

Daty skrajne dokumentacji niearchiwalnej:

Nazwa Inwentarz skarbowy Uwagi
inwentarz książkowy zatwierdzony Tak w bazie IZA