Akta miasta Debrzno

Sygnatura
65/195/0
Liczba serii
32
Liczba skanów
0

Zawartość:

1. Ustrój kraju i miasta 1772-1931; sygn. 1-38; 38 j.a. - edykty królewskie, zarządzenia władz zwierzchnich, obwieszczenia magistratu, rozgraniczenie prowincji Prusy Zachodnie od Prus Wschodnich, podróże dygnitarzy, przyjęcia do prawa miejskiego, wybory do sejmiku powiatowego i sejmu Rzeszy. 2. Administracja ogólna 1772-1932; sygn. 39-49; 11 j.a. - instrukcje i zarządzenia dotyczące funkcjonowania magistratu, registratura, wprowadzanie ordynków miejskich. 3. Burmistrzowie i urzędnicy 1783-1926; sygn. 50-74; 25 j.a. - przysięgi urzędnicze, wybory do rady, wybory członków magistratu i burmistrzów, zatrudnianie poszczególnych urzędników. 4. Działalność magistratu 1810-1933; sygn. 75-110; 36 j.a. - zebrania, protokoły posiedzeń rady miejskiej i magistratu, wybory władz miejskich w tym burmistrzów. 5. Sądownictwo 1747-1861; sygn. 111-122; 12 j.a. - wyroki sądu ławniczego, akta procesowe. 6. Spory mieszczan z magistratem 1719-1931; sygn. 123-131; 9 j.a. - regulacja spraw własności ziemskiej, skargi na magistrat, akta procesów między mieszczanami a władzami miasta. 7. Statystyka ogólna 1773-1854; sygn. 132-138; 7 j.a. - tabele statystyczne, dane policyjne dotyczące miasta, tabele ukazujące potencjał ekonomiczny miasta. 8. Statystyka ruchu ludności 1773-1923; sygn. 139-152; 14 j.a. - wykazy mieszczan osiedlających się oraz opuszczających miasto, ruch naturalny ludności, sprawy meldunkowe, dane o liczbie mieszkańców, podróżni w mieście. 9. Osadnictwo, kolonizacja 1782-1900; sygn. 153-164; 12 j.a. - osadzanie kolonistów w dobrach miejskich, tabele płaconych przez nich podatków. 10. Ludność żydowska 1772-1926; sygn. 165-174; 10 j.a. - usuwanie ludności żydowskiej, założenie szkoły, finanse gminy. 11. Granice, regulacje granic i dzierżawy ziemi miejskiej 1717-1931; sygn. 175-225; 51 j.a. - spory graniczne z sąsiednimi wioskami, dzierżawy ziemi uprawnej, łąk, lasów, jezior i rzek, domu ubogich, młyna, cegielni, cła mostowego oraz miejscowego lazaretu, regulacja spraw hipotecznych szkoły, miejsce wydobycia torfu, administracja leśna, ubezpieczenia przeciw pożarowe. 12. Finanse 1772-1930; sygn. 226-255; 30 j.a. - podatki, księgi kasowe, akcyza, cła, budżet miasta, długi, personel kasy kameralnej, szkody poniesione przez gminę miejską. 13. Podatki od mieszkańców 1851-1935; sygn. 256-261; 6 j.a. - kataster budynkowy, podatek dochodowy, podatek od nieruchomości – budynkowy. 14. Podatki od rzemiosła 1824-1921; sygn. 262-270; 9 j.a. - wymiary podatków, zwolnienia, zmiany, zestawienia należności. 15. Podatek gruntowy 1812-1925; sygn. 271-281; 11 j.a. - kataster gruntowy, roczne zestawienia należności, przepisy odnośnie pobierania podatku gruntowego. 16. Statystyka ludności i rzemiosła 1831-1928; sygn. 282-286; 5 j.a. - spisy ludności, zawody mieszkańców, statystyka rzemiosła. 17. Budownictwo komunalne 1775-1936; sygn. 287-341; 55 j.a. - wydawanie zezwoleń budowlanych, szyldy ulic i numery budynków, naprawa urządzeń komunalnych, budowa i remonty domów mieszkalnych oraz budynków użyteczności publicznej: ratusza, poczty, szpitala, domu ubogich, rzeźni, młyna, konserwacja murów miejskich, studnie miejskie, odwodnianie torfowiska. 18. Komunikacja 1782-1935; sygn. 342-385; 44 j.a. - drogi, mosty, kanalizacja, budowa i naprawa dróg, ulic, chodników, mostów, kanali-zacja, wodociągi, oświetlenie ulic, budowa linii kolejowej Piła–Chojnice, ruch pocztowy. 19. Ochrona przeciwpożarowa 1739-1928; sygn. 386-395; 10 j.a. - katastrofy, przepisy przeciwpożarowe, szacowanie szkód. 20. Obiekty użyteczności publicznej 1851-1928; sygn. 396-403; 8 j.a. - biblioteka, kąpielisko miejskie, kasa chorych, resursa, gazownia, miejska kasa oszczędnościowa. 21. Rzemiosło 1774-1936; sygn. 404-431; 28 j.a. - izba rzemieślnicza, spory między rzemieślnikami, cechy: kominiarzy, kowali, murarzy, sukienników, szewców, krawców, akuszerki, zatrudnienie przy budowie twierdzy grudziądzkiej, czeladnicy. 22. Handel 1772-1934; sygn. 432-463; 32 j.a. - taksy opłat od handlu żywnością, winem, piwem i tytoniem, obrót drewnem i solą, sprawy monetarne, targi i jarmarki, koncesje na wyszynk. 23. Rolnictwo i leśnictwo 1772-1927; sygn. 464-482; 19 j.a. - uprawa tytoniu, siemienia lnianego, zakładanie sadów, pszczelarstwo, hodowla, polowania na wilki. 24. Szkolnictwo miejskie 1772-1937; sygn. 483-553; 71 j.a. - szkoły elementarne, rzemieślnicze, kupieckie, seminarium nauczycielskie, szkoły prywatne, programy nauczania, zatrudnianie nauczycieli, skargi. 25. Kościoły 1712-1929; sygn. 554-575; 22 j.a. - kościół protestancki i katolicki, administracja kościelna i obsadzanie stanowisk kościel-nych, budowa i przebudowy budynków należących do kościoła, sprawy religijne. 26. Zdrowie i opieka społeczna 1775-1924; sygn. 576-586; 11 j.a. - komisje sanitarne, zarazy, związki wstrzemięźliwości, informacje tabelaryczne dotyczące służby zdrowia. 27. Militaria 1772-1928; sygn. 587-620; 34 j.a. - kwaterunki, pobór rekrutów, służba graniczna, związki weteranów wojennych, pomoc dla wdów po wojskowych, mobilizacja, reklamacje z wojska, gospodarka wojenna. 28. Zaopatrzenie wojska 1786-1814; sygn. 621-625; 5 j.a. - sprawy żołdu, furaż dla oddziałów napoleońskich, konie na rzecz armii. 29. Straż obywatelska 1818-1848; sygn. 626-627; 2 j.a. - bractwo kurkowe, organizacja straży obywatelskiej. 30. I wojna światowa 1914-1923; sygn. 628-633; 6 j.a. 31. Nadzór policyjny 1774-1935; sygn. 634-654; 21 j.a. - przepisy dotyczące bezpieczeństwa, nadzór sanitarny, rozruchy, rady robotnicze, cenzura, obchody świąt i uroczystości, kłusownictwo, nielegalne połowy ryb. 32. Dokumenty pergaminowe XIV-XVIII w.; 55 j.a. - przywileje dla miasta, darowizny, zwolnienia podatkowe nadane przez królów Zygmunta Augusta i Stefana Batorego, spory graniczne miasta i jego obywateli

Dzieje twórcy:

Początki Debrzna sięgają wczesnego średniowiecza, gdy istniała tu niewielka osada i pomorski gródek strażniczy. Na początku XIV w. obszar ten został przyłączony do państwa krzyżackiego. Prawa miejskie osada otrzymała w 1354 r. z rąk wielkiego mistrza Winricha von Kniprode. Debrznu Krzyżacy wyznaczyli rolę punktu umacniającego fragment południowej granicy państwa. Wbrew pierwotnemu przeznaczeniu na przełomie XIV i XV w. Debrzno stało się sporym ośrodkiem sukiennictwa i tkactwa. Wyprodukowane na miejscu wyroby wywożono głównie do Chojnic. Podczas wojny trzynastoletniej miasto zostało zniszczone, a następnie po pokoju toruńskim (1466 r.) weszło w skład Korony Polskiej (starostwo człuchowskie, województwo pomorskie). Lustracja z 1564 r. wykazuje, iż ówczesne Debrzno było miasteczkiem rolniczym, liczącym 115 domów. Pracowało tu tylko dwunastu rzemieślników. Według rejestrów z lat 1570–1571 miasto liczyło 942 mieszkańców oraz 127 domów. Połowa XVII w. przyniosła Debrznu regres gospodarczy. W 1627 r. osadę splądrowali Szwedzi, w 1659 r. nawiedziła ją zaraza, a w 1696 r. pożar, po którym pozostały tylko trzy domy. W wyniku I rozbioru Polski Debrzno znalazło się w zaborze pruskim. Prusacy przeprowadzili w miasteczku gruntowną reformę administracyjną. Dotychczasowy samorząd miejski zastąpiono mianowanym magistratem. Podstawą utrzymania w osiemnastowiecznym Debrznie było nadal rolnictwo, ale obok niego rozwijało się rzemiosło i drobny handel. W 1783 r. miasteczko liczyło 1138 mieszkańców. Reformy początku XIX w. (1808 r.) przywróciły mieszkańcom samorząd miejski. Na czele miasteczka stała, wybierana w wyborach, rada miejska i wyłaniany przez nią magistrat. Prace magistratu wspierały deputacje, zajmujące się konkretnymi problemami. W 1853 r. rada miejska liczyła w Debrznie 18 osób (organ ustawodawczy), natomiast magistrat kilka osób (organ wykonawczy). Po I wojnie światowej Debrzno przyłączono do prowincji Marchia Graniczna Poznań–Prusy Zachodnie (Grenzmark Posen-Westpreussen), a w 1938 r. do Pomorza (w składzie rejencji pilskiej). W ciągu XIX i XX w. liczba ludności Debrzna kształtowała się w następujący sposób: w 1800 r. około 2000 osób, w 1900 r. 3758 osób, w 1925 r. 3549 osób zaś w 1939 r. 3842 osoby. W 1904 r. akta miejskie trafiły do archiwum w Gdańsku, skąd po I wojnie światowej przekazano je do Geheimes Staatsarchiv w Berlinie. W 1939 r. zespół przewieziono do archiwum szczecińskiego. W okresie II wojny światowej ewakuowano go do Ralswick i Schlemmin. Z tego ostatniego miejscaarchiwalia przewieziono do Goslaru i stamtąd w 1947 r. w ramach rewindykacji oddano szczecińskiemu archiwum. Natomiast materiały z Ralswick trafiły do archiwum greifswaldziego. W 1961 r. na podstawie umowy o wymianie akt przesłano je do Szczecina.

Daty skrajne:

1388-1937

Klasyfikacja:

Nazwa twórcy:

Daty:

1388-1937.

Nazwa dawna:

Nazwa obcojęzyczna:

Magistrat Preußisch Friedland

Języki:

Dostępność:

Ogółem jednostek archiwalnych:

709

Ogółem opracowanych jednostek archiwalnych:

709

Ogółem jednostek archiwalnych bez ewidencji:

0

Ogółem metrów bieżących

12.0

Ogółem opracowanych metrów bieżących

11.8

Ogółem metrów bieżących bez ewidencji

0.0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0

Ogółem plików :

0

Ogółem rozmiar (w MB):

0.0

Ogółem dokumentów

0

Ogółem spraw

0

Ogółem klas

0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0.0

Ogółem metrów bieżących:

0.0

Daty skrajne dokumentacji niearchiwalnej:

Nazwa Inwentarz skarbowy Uwagi
inwentarz książkowy zatwierdzony Tak w bazie IZA

W Landesarchiv w Greifswaldzie, Rep. 38b Preussisches Friedland, 7 j.a., z lat 1776-1920. Zdigitalizowane sygn. 1-8 i D/1-D/55 Rozpisano sygn. dokumentów w zespole-11a, b (to sygn. kolejno 11 i 12), 32a, b (sygn. 33 i 34), 35a, b (sygn. 37 i 38).