Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej w Giżycach

Sygnatura
11/681/0
Liczba serii
0
Liczba skanów
9337

Zawartość:

Akta urodzeń (1815-1877, 1881-1889, 1891-1921), akta małżeństw (1815-1877, 1881-1889, 1891-1919), akta zgonów (1815-1877, 1881-1889, 1891-1919).

Dzieje twórcy:

Obowiązek urzędowej rejestracji urodzeń, małżeństw i zgonów na ziemiach polskich wprowadził w XVI w. kościół katolicki realizując postanowienia synodu trydenckiego. Początkowo rejestracja aktów stanu cywilnego miała charakter wyznaniowy. W 1792 r. w rewolucyjnej Francji powierzono ją urzędnikom świeckim, a w 1804 r. Kodeks cywilny Napoleona wprowadził pojęcie - akta stanu cywilnego i oddzielił je od metryk kościelnych. Stopniowo Kodeks przyjął się w innych krajach europejskich, m.in. w Księstwie Warszawskim (1 V 1808 r.), a potem w Królestwie Polskim. Stanowił on, że akta stanu cywilnego miały być sporządzane dla wszystkich obywateli, bez różnicy wyznania. Na mocy dekretu króla saskiego z dnia 23 lutego 1809 r. zadanie ich sporządzania powierzono duchownym pełniącym obowiązki parafialne, z tym że mieli oni najpierw spisać akt cywilny, a dopiero po nim dokonać obrzędu religijnego. Każdy akt zapisywany był równolegle w dwóch księgach. Pierwsza z nich, zwana unikatem, zostawała w parafii. Zawierała tylko jeden rodzaj aktu stanu cywilnego i była prowadzona aż do całkowitego jej zapisania. Natomiast druga księga, zwana duplikatem, była wewnętrznie podzielona na trzy części, zawierała wszystkie rodzaje wpisów, ale obejmowała okres tylko jednego roku. Dla bezpieczeństwa składano ją w archiwum właściwego terytorialnie sądu pokoju. Karty (strony) ksiąg były ponumerowane, a po ich zakończeniu duchowny spisywał krótki protokół o ustalonej przez władze formule. Obie księgi uznawano za oryginały. Jednocześnie proboszcz dalej prowadził księgi metrykalne wymagane przez prawo kościelne. Kodeks Cywilny Królestwa Polskiego (KCKP) z 1825 r. wprowadził zasadnicze zmiany łącząc w przypadku wyznań chrześcijańskich akta stanu cywilnego z metrykami kościelnymi. Proboszcz (administrator) parafii stawał się urzędnikiem stanu cywilnego, a akta stanu cywilnego były jednocześnie dokumentami państwowymi, jak i kościelnymi. Zmieniono także kolejność czynności - obrzęd religijny poprzedzał spisanie odpowiedniego aktu. Nadal jednak akty były zapisywane równocześnie w unikacie i duplikacie, nie zmieniono także miejsca ich przechowywania. Nadzór nad księgami sprawował zarówno dziekan danego dekanatu, jak i władze sądowe. Początkowo zapisy prowadzono w języku polskim, a od 1 stycznia 1868 r. do czasu ustąpienia Rosjan z Królestwa Polskiego w okresie I wojny światowej, w języku rosyjskim, by następnie powrócić do języka polskiego. Na ziemiach byłego zaboru rosyjskiego rejestracja wyznaniowa oparta na KCKP, praktycznie niezmieniona, trwała do końca 1945 r. (z przerwą na okres okupacji hitlerowskiej). W 1940 r., na terenach włączonych do państwa niemieckiego (III Rzeszy) w 1939 r., religijny system rejestracji stanu cywilnego zastąpiono świeckim, tzn. utworzono na wzór niemiecki okręgi i urzędy stanu cywilnego, a sporządzanie aktów stanu cywilnego powierzono świeckim urzędnikom, działającym na podstawie niemieckiego prawa o rejestracji stanu cywilnego. Po wyzwoleniu spod okupacji niemieckiej na krótko (1944/1945 r.) częściowo przywrócono rejestrację stanu cywilnego na zasadach obowiązujących przed 1940 r. Natomiast z początkiem 1946 r., na mocy dekretu "Prawo o aktach stanu cywilnego" z dnia 25 września 1945 r. (Dz.U., nr 48, poz. 273), w całej Polsce wprowadzono świecką rejestrację aktów stanu cywilnego, tworząc w tym celu nowe organy administracji państwowej - urzędy stanu cywilnego. Pod koniec XIX wieku do parafii w Giżycach należały miejscowości: Giżyce, Świerczyna, Ostrów, Mączniki, Renta, Dębicze, Zaleśna, Zagórna, kolonia Pieczyska, folwarki Kiełpin, Skrzynki, Zawada, Palaty, Podgrabów.

Daty skrajne:

1815-1921

Klasyfikacja:

urzędy stanu cywilnego i akta metrykalne

Nazwa twórcy:

Daty:

1815-1921.

Nazwa dawna:

Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej Giżyce, Urząd Stanu Cywilnego Giżyce - parafia rzymskokatolicka, Księgi metrykalne parafii rzymsko-katolickiej Giżyce (pow. ostrzeszowski)

Nazwa obcojęzyczna:

Języki:

rosyjski, polski

Dostępność:

Udostępniany w całości

Ogółem jednostek archiwalnych:

120

Ogółem opracowanych jednostek archiwalnych:

120

Ogółem jednostek archiwalnych bez ewidencji:

0

Ogółem metrów bieżących

1.43

Ogółem opracowanych metrów bieżących

1.43

Ogółem metrów bieżących bez ewidencji

0.0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0

Ogółem plików :

0

Ogółem rozmiar (w MB):

0.0

Ogółem dokumentów

0

Ogółem spraw

0

Ogółem klas

0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0.0

Ogółem metrów bieżących:

0.0

Daty skrajne dokumentacji niearchiwalnej:

Nazwa Inwentarz skarbowy Uwagi
elektroniczny inwentarz archiwalny zatwierdzony Tak