angle-left Nowości SwA - fotografie członków Mieszanej Komisji Rewindykacyjnej wykonane w Moskwie w 1922 r.
24.03.2021

Fotografia przedstawia delegację polską siedzącą na ciężarówce, na tle pociągu.

Pokój Ryski podpisany w marcu 1921 r. zakończył wojnę polsko-bolszewicką. Traktat nie tylko ustalił przebieg granic wschodnich II RP, ale regulował również kwestie rewindykacji dóbr kultury. Realizacją postanowień w tym zakresie miała się zająć Mieszana Komisja Specjalna. W jej skład weszło 3 przedstawicieli (z każdej strony) oraz eksperci Komisji. Zgodnie z Uchwałą Rady Ministrów z dnia 17 maja Komisja Specjalna została podzielona na trzy wydziały: a) muzealny, b) bibliotek, archiwów historycznych i pomocy naukowych, c) archiwów administracyjnych.

Fotografie z zasobu Archiwum Głównego Akt Dawnych dokumentują prace polskiej delegacji w Moskwie w 1922 r. Na szczególną uwagę zasługują zdjęcia ukazujące oględziny arrasów, zapakowanych w wielkie drewniane skrzynie, które niebawem powrócą na Wawel.

Warto w tym miejscu podkreślić, że członkowie Komisji pracowali w niezwykle trudnych warunkach. Strona rosyjska korzystała z każdej okazji, aby sabotować polskie starania. Utrudniano dostęp do archiwów i kwestionowano zasadność wniosków składanych przez stronę polską.

Mimo wielu trudności do maja 1922 r. powróciły do Polski m. in.: 41 arrasy i 24 "Głowy Wawelskie",  wyposażenie Zamku Królewskiego i Łazienek; pomnik ks. Józefa Poniatowskiego, dłuta Thorvaldsena, wywieziony z Warszawy przez gen. Paskiewicza po powstaniu listopadowym do Homla; obraz  Matejki "Bitwa od Grunwaldem", a także 21 obrazów Canaletta.

Z archiwaliów udało się wówczas odzyskać jedynie zasób Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń od Ognia oraz archiwa urzędów gubernialnych do spraw włościańskich byłego Królestwa Polskiego.

Jednostka o sygnaturze 1/394/0/-/35 z zespołu Papiery Stefana Rygla dostępna w całości tutaj: https://bit.ly/3lJqSUq

Udostępnij tą stronę na Twitterze, Facebooku i Google Plus