Akta miasta Gliwic

Sygnatura
15/1/0
Liczba serii
0
Liczba skanów
0

Zawartość:

A. Dokumenty pergaminowe i księgi miejskie, 1403-1764, sygn. 1-77, 7a, 12a-f, 13a-f, 19a-c, 30a, 35a, 38a, 41a, 46a, 52a, 56a, 60a-c, 61a-c, 70a, 75a, 77a. B. Magistrat der Stadt Gleiwitz (Magistrat miasta Gliwic): I. Gemeinde - Sachen (Sprawy gminy): 1. Geschichte, Statistik und Verfassung (Historia, statystyka i ustrój miasta): materiały do historii miasta, rękopisy kronik Nietschego i Chrząszcza, wiadomości prasowe, statystyka, 1740-1930, sygn. 78-131. 2. Stadtbezirk (obszar miasta): urbariusze, sprawy wsi włączonych do miasta i wsi kameralnych, ich rozbudowy, gospodarki komunalnej, spraw podatkowych, kulturalnych, 1589-1944, sygn. 132-850, 139a, 225a, 235a-b. 3. Bevölkerung (ludność): ruch ludności, spisy ludności, księgi meldunkowe, 1746-1938, sygn. 851-880, 856a. 4. Bürgerrecht (prawo obywatelskie): sprawy praw i obowiązków mieszkańców, nadania praw miejskich i honorowego obywatela, 1746-1932, sygn. 881-912. 5. Organisation der Stadtbehörde (organizacja władz miejskich): wybór i nominacje urzedników, uposażenia, szkolenia, pragmatyka służbowa, ubezpieczenia, 1743-1940, sygn. 913-1180. 6. Geschaftsführung der Stadtbehörde (zarząd władz miejskich): organizacja wewnętrzna magistratu, poszczególnych komisji i deputacji, registratura, wykazy akt, protokoły posiedzeń Rady, sprawozdania, 1746-1938, sygn. 1181-1485, 1453a-b. 7. Verwalwaltung des städtischen Vermögens (zarząd majątku miejskiego): gospodarka nieruchomościami miejskimi, regulacja rzek, rowów, kupno i sprzedaż nieruchomości, sprawy hipoteczne, 1742-1933, sygn. 1486-1782. 8. Das Bürger Corporations und Interessenten Vermögen (majątek obywateli i związków): zakładanie i rozwój cechów, manufaktur, fabryk, instalacji urządzeń przemysłowych, koncesja na wyszynk alkoholu, najmu karczm, handlu, 1744-1942, sygn. 1783-3236, 2142a, 2144a, 2615a. 9. Verwaltung der milden Stiftungen (Zarząd Zakładów Dobroczynnych): opieka zdrowotna, rozbudowa szpitali, urządzeń szpitalnych, instytucje i stowarzyszenia społeczne, domy starców, sierocińce, pośmiertne ubezpieczenia pracowników różnych branż, 1766-1941, sygn. 3237-3809. 10. Das Kämmerei - Kassen und Rechnungswesen (kasa miejska i rachunkowość): sprawy kasy Kameralnej i innych kas miejskich, zarządzenia, księgi rachunkowe, budżety, pożyczki, podatki, 1588-1944, sygn. 3810-4890, 3855a, 4171a. 11. Das Kirchen - Schulwesen und Kultur (sprawy kościelne, szkolne i kulturalne): budowa i utrzymanie kościołów, klasztorów, nauczanie religii, wizytacje w parafii, budowa szkół, utrzymanie nauczycieli, komisje, deputacje szkolne, sprawy kulturalne, 1750-1942, sygn. 4891-5863, 4894a-b, 4911a-c, 4912a, 5072 a, 5646a, 5852a. II. Polizei - Sachen (sprawy policyjne): 1. Allgemeine Sicherheitspolizei (policja bezpieczeństwa publicznego): organizacja policji, tok urzędowania, więzienia, sprawy meldunkowe, strajki, 1743-1932, sygn. 5864-5896. 2. Eigentums - Sicherheitspolizei (policja ochrony mienia): śledztwa, procesy, 1747-1861, sygn. 5897-5901. 3. Sitten und Ordnungspolizei (policja obyczajowa i porządkowa), 1823-1912, sygn. 5902-5903. 4. Armenpolizei (policja do spraw ubogich): ogólne sprawy bezdomnych, budowa dla nich schronisk, 1882-1930, sygn. 5904-5908. 5. Sanitätspolizei (policja sanitarna): sprawy epidemii, chorób zakaźnych, środków leczniczych, 1814-1930, sygn. 5909-5924. 6.Veterinärpolizei (policja weterynaryjna): sprawy epidemii, chorób wśród zwierząt, 1745-1907, sygn. 5925-5927. 7. Feld, Forst und Jagdpolizei (policja polna, leśna i łowiecka): sprawy ogólne policji leśnej i polnej, 1893-1931, sygn. 5928-5929. 8. Gewerbepolizei (policja przemysłowa): sprawy wydawania koncesji handlowych, 1837-1932, sygn. 5930-5936. 9. Baupolizei (policja budowlana): sprawy ogólne mieszkaniowe, konfiskaty mieszkań, należność za mieszkania, 1852-1944, sygn. 5937-5955, 5955/1-415. 10. Feuerpolizei (policja przeciwpożarowa): sprawy straży pożarnej, sprzętu przeciwpożarowego, ubezpieczeń od pożarów, 1739-1940, sygn. 5956-6040. III. Landesherrliche Sachen (sprawy państwowe): 1. Landeshoheits Sachen : zarządzenia i edykty królewskie, zarządzenia władz prowincjonalnych, stosunki z władzami zwierzchnimi, uroczystości państwowe, 1667-1937, sygn. 6041-6443. 2. Steuer und Landesherrliche Einkunfte (podatki i dochody państwowe): wydatki na uroczystości żałobne, sprawy urzędu miar, urzędu celnego, dochody i wydatki państwowego urzędu podatkowego, 1742-1933, sygn. 6444-6493. 3. Militaria (sprawy wojskowe): sprawy dostaw dla wojska, kontrybucji, rozbudowy i utrzymania koszar, szpitala wojskowego, listy poborowych, poległych, akta pierwszej wojny światowej, powstań, plebiscytu, 1740-1939, sygn. 6494-7242. 4. Justiz - Sachen (sprawy sądowe): organizacja sądownictwa, wybory, listy ławników, budowa i remonty więzienia, 1809-1943, sygn. 7243-7395. C. Biura i zakłady urządzeń miejskich: sprawy biura zatrudnienia, urzędy wyżywienia, biura podróży, cegielnia, gazownia, 1913-1944, sygn. 7396-7581. Kartografia - mapy terenów miejskich i plany miasta wykonane przez Miejski Urząd Mierniczy - inwentarz kartkowy roboczy - XIX-XX w., sygn.1-799, 1jednostka bez ewidencji. Akta osobowe z lat 1854-1944, sygn. 1-1687. Spis roboczy z lat 1862-1945, sygn. 1-12. Spis roboczy pergaminów i dokumentów papierowych z lat 1511-1828, sygn. 1-10. Spis zdawczo-odbiorczy: matrykuły rejestru gruntów, z lat 1865-1970, sygn. 1-57.

Dzieje twórcy:

Gliwice prawa miejskie otrzymały prawdopodobnie w 1250 r., jednakże są to jedynie hipotezy, gdyż dokument lokacyjny nie zachował się. Pierwsza wzmianka o Gliwicach jako o mieście pochodzi z 1276 r. i dotyczy sprzedaży wsi Szobiszowice, leżącej koło miasta. Zachował się również dokument z 1475 r. stwierdzający odnowienie lokacji Gliwic na prawie niemieckim. Na czele miasta stał wójt (voyt), który był urzędnikiem książęcym i godność jego była dziedziczna. Istniały też w mieście organy samorządowe tzw. "zebranie ogólne" oraz rada miejska złożona z rajcy, magistra a potem burmistrza na czele. Wójt sprawował również władzę sądowniczą. Od XV do XVI wieku odbywał się stopniowy rozwój kompetencji władz miejskich, który zazwyczaj doprowadzał do wykupienia przez miasto urzędu wójta, a tym samym zarządu majątkiem miejskim, nadzoru nad handlem i sądownictwem. Gliwice zwierzchnie prawa książęce wykupiły w 1596 r. od cesarza Rudolfa II za kwotę 27 tyś. talarów. W okresie panowania na Śląsku Habsburgów miasta zarówno królewskie, jak i prywatne, tracą znacznie są niezależność. Od 1742 r. miasta śląskie przeszły pod panowanie pruskie. Rząd pruski ograniczył władzę książęcą nad miastami i rozciągnął nad wszystkimi miastami nadzór policji państwowej. Ograniczono samorząd miejski, miasta straciły prawo swobodnego dysponowania majątkiem. Znaczne zmiany w ustroju miast wprowadziła ordynacja miejska z 1808 r., która ujednoliciła organizację miejską, zlikwidowała różnice pomiędzy miastami prywatnymi a królewskimi, rozwinęła znacznie samorząd miejski i ograniczyła ingerencje rządu. Magistrat był odtąd radą kolegialną i organem wykonawczym rady miejskiej. Członkowie magistratu byli zatwierdzani przez władzę prowincjonalną. Pozbawiono jednak magistraty władzy sądowniczej. Państwo sprawowało kontrolę finansową oraz zatwierdzało statuty. Ordynacja wyborcza z 1853 r. dokonała zmiany w zakresie miejskiego prawa wyborczego wprowadzając trzy klasy majątkowe, z których rada wybierała 1/3 rady. Rada wybierała co roku nowego przewodniczącego, zastępcę sekretarza. Magistrat stanowili burmistrz, jego zastępcy, ławnicy, syndyk, radca szkolny, kasjerzy. Wybierany on był przez radę miejską, a zatwierdzony przez rząd. Nadzór nad miastami sprawował landrat i rząd prowincji. Pod koniec XIX wieku ograniczono nadzór do kontroli legalności uchwał miejskich. Większe miasta wydzielano z powiatów i odtąd same stanowiły powiaty miejskie. Otrzymały też wydziały miejskie, którym powierzono administrację ogólnopaństwową. Już na początku XX wieku ustrój magistratów oraz ich organizację nie spełniały powierzonych im zadań. Nowoczesne życie miasta wymagało decentralizacji aparatu administracyjnego. W 1929 r. wprowadzono jednolity plan organizacyjny dla wszystkich gmin miejskich, nastąpiła koordynacja planu organizacyjnego z planem akt i planem budżetów a do kancelarii wprowadzono system dziesiętny. Zasadniczą reorganizację władz miejskich wprowadziła ordynacja gminna z 30.01.1935 r. W myśl tej ordynacji na czele gminy miejskiej stał burmistrz (Bürgermeister) jako naczelnik gminy. Był on powoływany przez partię, państwo i gminę, jego władza nie podlegała kontroli. Ciałem doradczym burmistrza była rada gminna (Gemeinderat). Do kompetencji władz gminy należało zarządzanie wszystkimi sprawami gminy oraz z urzędu kierownictwo wszystkimi miejskimi instancjami. [na podstawie wstępu do inwentarza, oprac. Janina Wolanin, Gliwice 1972]

Daty skrajne:

1403-1944 [1970]

Klasyfikacja:

administracja ogólna

Nazwa twórcy:

Daty:

1403-1944, 1945-1970.

Nazwa dawna:

Nazwa obcojęzyczna:

Języki:

polski, niemiecki, łaciński, francuski, czeski

Dostępność:

Udostępniany w całości

Ogółem jednostek archiwalnych:

10613

Ogółem opracowanych jednostek archiwalnych:

8047

Ogółem jednostek archiwalnych bez ewidencji:

1

Ogółem metrów bieżących

190.84

Ogółem opracowanych metrów bieżących

178.01

Ogółem metrów bieżących bez ewidencji

0.0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0

Ogółem plików :

0

Ogółem rozmiar (w MB):

0.0

Ogółem dokumentów

0

Ogółem spraw

0

Ogółem klas

0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0.0

Ogółem metrów bieżących:

0.0

Daty skrajne dokumentacji niearchiwalnej:

Nazwa Inwentarz skarbowy Uwagi
inwentarz kartkowy zatwierdzony Tak 8047 j. (+ 1687 j. akt osobowych]
inwentarz kartkowy roboczy Tak 799 j.
brak pomocy Nie 1 j.
spis roboczy Tak 12 j., 10 j.- spis roboczy dokumentów pergaminowych i papierowych
spis zdawczo-odbiorczy Tak 57 j.

KM 23.02.1983, 0014-2; decyzją KM 14.06.2011, 0010-3 akta kat. B-50 przekwalifikowano do kat. A