I. Sprawy organizacyjno - administracyjne: protokoły posiedzeń, statuty, zarządzenia, organizacja zarządu gminy, wybory władz zwierzchnich i gminnych, plebiscyt, podział terytorialny gminy, statystyka, 1866-1927 /1928/, sygn. 1-105, 3a, 36a. II. Sprawy wojskowe i sądowo - prawne: stosunki polsko - niemieckie, wojna, sądownictwo, umowy, 1847-1927, 106-127. III. Sprawy finansowo - kasowe: budżety, statystyka finansowa, kontrole, pożyczki, odszkodowania, Kasa Oszczędności, 1867-1927, sygn. 128-171. IV. Sprawy gospodarki komunalnej: komunikacja lotnicza, kolejowa, poczta, budowa urządzeń komunalnych, szkół, mieszkań, jarmarki, straż pożarna, 1873-1927 /1928/, sygn. 172-273. V. Sprawy szkolne i kościelne: szkolnictwo podstawowe, średnie, zawodowe, budżety, protokoły konferencji, sprawy nauczycieli, deputacje, biblioteka, sprawy parafii katolickiej i ewangelickiej, 1870-1927, sygn. 274-303. VI. Sprawy opieki społecznej i zdrowotnej: opieka lekarska, statut i protokoły zebrań związku opieki społecznej, przytułki, opieka nad bezrobotnymi, inwalidami, weteranami, zbiórki pieniężne, 1887-1927, sygn. 304-322.

Początek uporządkowaniu spraw samorządu gminnego dała Ordynacja gminna z 11. 03.1850r. / Gesetzsammlung 1850, nr 18 /. Organem uchwałodawczym ustala ona radę gminną wybieraną przez mieszkańców gminy. Organem wykonawczym był zarząd gminy składający się z naczelnika gminy lub sołtysa i dwóch ławników. Nowa ustawa traktująca o organizacji gmin 6-ciu prowincji wschodnich została wydana w 1856r. / Gesetzsammlung 1856, nr 23 /. Zaostrzyła ona cenzus majątkowy uprawnionych do głosowania mieszkańców wsi. Uchwały gminne zapadały odtąd na zebraniu gminnym lub zebraniu deputowanych gminnych. Ustawa ta pozostawiała wiele spraw uregulowania przez statuty gminne, a przede wszystkim sposób narad gminnych, udział w głosowaniu, sprawy podatkowe. Do kompetencji sołtysa należało zwoływanie zebrań gminnych, informowanie mieszkańców o rozporządzeniach władz zwierzchnich i dopilnowanie ich wykonania, zbieranie podatków i zarządzanie majątkiem gminy. Sołtys i ławnicy tworzyli sąd wiejski. Ordynacja powiatowa z 1872r. / Gesetzsammlung 1872, nr 41 / dzieliła powiaty na miasta i okręgi urzędowe, natomiast w stosunku do gmin wiejskich nawiązywała do ordynacji z 1850r.. Do ważniejszych postanowień ordynacji należało zniesienie zwierzchności pana nad wsią, zniesienie dziedzicznych sołectw. Ordynacja z 1891r. / Gesetzsammlung 1891, nr 23 / opierała się w zasadzie na tych samych założeniach co ordynacja z 1850r.. Sprawy nie objęte zwierzchnością państwa należały do władz gminy, a m. in. zarząd majątkiem gminy. Do rady gminnej należały czynności uchwałodawcze i kontrolne, natomiast czynności wykonawcze i administracyjne do zarządu. Po podziale Śląska w 1922r., w jego niemieckiej części nadal obowiązywała ordynacja z 1891r.. Dopiero w 1935r. nastąpiła reorganizacja ustroju gmin. Na czele gminy stał odtąd Burgermeister jako Gemeindeleiter - naczelnik gminy, a powoływany przez partię NSDAP, państwo i gminę, a nie wybierany przez gminę. Nie podlegał on też kontroli. Również rada gminna nie była wybierana lecz powoływana przez partię. Nowym organem był pełnomocnik partii. Brał on udział w powoływaniu i odwoływaniu urzędników gminy, powoływaniu rady gminy oraz uczestniczył w posiedzeniach. Do kompetencji władz gminy należał zarząd majątkiem oraz całość spraw administracyjnych. W 1927r. Zabrze zostało miastem wydzielonym i w tymże roku nastąpiła likwidacja powiatu zabrskiego, a gminy Biskupice, Maciejów i Zaborze zostały włączone do miasta. [na podstawie wstępu do inwentarza, oprac. Janina Wolanin, Gliwice 1986]

KM 29.04.1986, 0014-3