Cz.2 Akta urodzeń, małżeństw, zgonów 1875-1879 sygn. 1-7, Cz.3 Akta urodzeń, małżeństw, zgonów 1880-1900 sygn. 8-33, akta urodzeń, małżeństw, zgonów 1901 - 1911 sygn. 34-45 (uwaga: z 1901 roku dwie księgi UMZ na różnym formularzu), księga UMZ 1912 -1914 sygn. 46-48

Nazwa zespołu umowna. Parafia Prawosławna w Czołomyjach istniała w latach 1875-1918. Kościół murowany, wybudowany w 1858 r. przez Jana Zembrzuskiego, do 1875 r. służył obrządkowi greckokatolickiemu pw. Szymona i Judy Apostoła, następnie zamieniony został przez Rosjan na cerkiew. W 1890 do cerkwi uczęszczało ok.. 100 osób. W księgach z początku XX wieku występują tylko pojedyncze wpisy dotyczące mieszkańców miejscowości: Ogrodniki, Mordy, Przymordy. W październiku 1873r b-p Chełmski nakazał księżom unickim do 1.01. 1874r przystąpienie do prawosławia. Opór wiernych łamano zbrojnymi represjami. Ukaz cara z 5.07.1874r o całkowitym zastąpieniu Unii prawosławiem stał się podstawą przyłączania całych dekanatów unickich, a zjazd konsystorza 2.03.1875r podpisał akt przyłączenia kościoła greckokatolickiego do Cerkwi prawosławnej. Unicka diecezja chełmska została przemieniona na prawosławną diecezję chełmsko-warszawską. Ukaz tolerancyjny cara Mikołaja II z kwietnia 1905r zezwolił na odstępstwo od prawosławia, znaczna część b. Unitów przeszła na katolicyzm. Przywrócono diecezję chełmską. W czasie I wojny w 1915r z cofającymi się wojskami rosyjskimi w głąb Rosji ewakuowano większość ludności prawosławnej i instytucji związanych z cerkwią. Na mocy rozporządzenia Nr 65 z dnia 11 grudnia 1918 roku, wydanego przez ks. Henryka Przeździeckiego (1873-1939), biskupa siedleckiego większość cerkwi pounickich została rewindykowana katolikom i rekoncyliowana. Cerkiew w Czołomyjach rekoncyliowana w 1918 r., w następnym roku wznowiona została parafia rzymskokatolicka Św. Szymona i Tadeusza Apostoła. Bibliografia: Prawo cywilne obowiązujace w guberniach Królestwa Polskiego T. I Petersburg 1875. Zbiór przepisów prawnych w sprawach rejestracji stanu cywilnego wydanych po odzyskaniu niepodległości państwowej Warszawa 1931opr. J. Litwin, A. Rżewski, Martyrologia Unitów Podlaskich w świetle najnowszych badań naukowych. Unici podlascy T. I Siedlce 1996, "Z czołomyjskiej kroniki" cz. I i II, na stronie www.przegladprawoslawny.pl. Na mocy art.. 69 konstytucji z 1807r wprowadzony został w Księstwie Warszawskim Kodeks Napoleona, a wraz z nim urzędy i księgi stanu cywilnego. Dekret Króla Saskiego Fryderyka Augusta z 23.02. 1809r. regulował sposób prowadzenia akt stanu cywilnego (Dz PKW nr 9/10 art.. 1-12). W zasadzie księgi mieli prowadzić świeccy urzędnicy, w praktyce obowiązki te powierzono duchownym. Na mocy Kodeksu Cywilnego Królestwa Polskiego (Postanowienie Rady Administracyjnej z 3.11. 1825 Dodatek do rozdz. IV Dz. P. KP T.10) w 1825r akta stanu cywilnego złączono z księgami kościelnymi. Proboszcz parafii był jednocześnie urzędnikiem stanu cywilnego. Przepisy szczegółowo regulowały sposób prowadzenia ksiąg, ich kontroli (2 egz. protokółu sprawdzenia akt). Księgi prowadzono w formie duplikatów służących do zapisywania urodzeń, małżeństw, zgonów z jednego roku lub unikatów, gdzie zapisywano jeden rodzaj zdarzeń (tylko urodzenia, tylko małżeństwa, tylko zgonu) w jednej księdze z kilku lat aż do wyczerpania kart. Duplikaty przechowywały archiwa hipoteczne sądu pokoju, drugi w miejscu tworzenia. Nadzór nad księgami stanu cywilnego prowadzonymi przez proboszcza sprawował dziekan danego dekanatu oraz władze sądowe. Rada Państwa 04.06.1901r zwolniła sędziów pokoju z tego obowiązku (Zb. Pr i Rozp. Nr 67 poz.1346). Postanowieniem księcia namiestnika z 3.11. 1825r do spisywania aktów stanu cywilnego wyznań niechrześcijańskich wyznaczeni zostali burmistrzowie lub ich zastępcy. 24.06.1836 ukazało się prawo o małżeństwie (DzP KP T.18), które skutki cywilne zawarcia aktu oddawało sądom cywilnym, ograniczało swobodę wyznania dzieci z małżeństw mieszanych - katolików z prawosławnymi (musiały przyjąć prawosławie). (od 1847r odstępstwo od prawosławia karano jako przestępstwo.) Początkowo księgi prowadzono w języku polskim, od 1.01. 1868r na mocy rozporządzenia Komitetu Urządzającego w języku rosyjskim.

Akta nie mikrofolmowane, nie digitalizowane