Akta stanu cywilnego gminy wyznania mojżeszowego w Mińsku Mazowieckim

Sygnatura
62/201/0
Liczba serii
2
Liczba skanów
8546

Zawartość:

cz. 1Akta urodzeń, małżeństw, zgonów 1826-1829 sygn. 1-4, Akta urodzeń, małżeństw, zgonów 1832-1833 sygn. 5, Akta urodzeń, małżeństw, zgonów 1834-1855 sygn. 6-27, Cz.2 Akta urodzeń, małżeństw, zgonów 1856-1879 sygn. 28-51( 24 j.a.), Alegata 1875-1879 sygn 52-56 ( 5 j.a.), Cz. 3 [21 j.a. 0,76 mb] KS. UMZ 1880-1900 sygn. 57-77(21 j.a.), Alegata 1886-1896, 1899-1900 sygn. 78-90 (13 j.a.), akta urodzeń, małżeństw, zgonów 1901-1914 sygn. 91-101, 112, 114, 116, dokumenty do akt małżeństw 1901, 1903-1913 sygn. 102-111, 113, 115, akta urodzeń, małżeństw, zgonów 1915 -1920 sygn. 117-122, alegaty do aktów małżeństw 1919-1920, sygn.123,124

Dzieje twórcy:

Odrębna gmina żydowska dla Mińska Mazowieckiego została założona około 1822 roku, gdy zniesiono kahały w całym Królestwie Polskim, tworząc w ich miejsce tzw. dozory bożnicze (do końca XVIII w. obowiązywał zakaz osiedlania), w 1827r było 260 Żydów. siedziba gminy, podobnie jak bożnica i łaźnia, mieściła się przy ul. Karczewskiej (ob.. ul. Piłsudskiego). Gminę reprezentował zarząd bożnicy: rabin, starosta, skarbnik i inni, zasięg - Mińsk, Cegłów, Siennica, Latowicz, Iwowe, Jeruzal. Żydzi zamieszkiwali głównie tereny położone na południe i południowy-zachód od Starego Rynku (pl. Dąbrowszczaków) i rynku Sendomierza (pl. Kilińskiego), po obydwu stronach rzeki Srebrnej, do ulic Mostowej i Górnej (ul. Kazikowskiego). W 1861- na 1338 mieszkańców - 692 to Zydzi, w 1897 r. na 6016 mieszkańców - 3445. Pod koniec XIX wieku silne wpływy chasydyzmu - słynny cadyk Jakow Perlow, jego następca cadyk Jisroel Simeas przeniósł się po I wojnie światowej do Warszawy. W roku 1921 żyło tu 4130 Żydów. Na początku XX stulecia miasto liczyło ponad 10 tys. mieszkańców, z czego przeszło 4 tys. stanowili Żydzi. Byli oni zorganizowani w gminę wyznaniową i okręg bożniczy. Posiadali synagogę (przy obecnej ul. Piłsudskiego) i kilka domów modlitwy, jak też cmentarz (kirkut), znajdujący się przy obecnej ul. Dąbrówki. Tuż przed wybuchem II wojny światowej było w Mińsku 5845 Żydów. Niemcy w 1940 roku przywieźli do Mińska około 2000 Żydów z Pabianic, Kalisza i Lipna, wkrótce utworzyli tu getto. Znajdowało się ono w obrębie ulic Mostowej, Siennickiej i Warszawskiej. W lipcu 1942 roku zamordowano około 200 Żydów na cmentarzu żydowskim. W dniu 21 sierpnia 1942 roku nastąpiła likwidacja getta, egzekucje i wywózka do obozu zagłady w Treblince. Zachowały się: Cmentarz, ul. Armii Ludowej , Cmentarz, ul. Cicha. W aktach z przełomu XIX/XX wieku występują wpisy dotyczące mieszkańców miejscowości: Mińsk Mazowiecki, Dębe Wielkie, Długa Kościelna, Goździk, Grochów, Siennica, Stojadła. Na mocy art.. 69 konstytucji z 1807r wprowadzony został w Księstwie Warszawskim Kodeks Napoleona, a wraz z nim urzędy i księgi stanu cywilnego. Dekret Fryderyka Augusta z 23. 02.1809r regulował sposób prowadzenia akta stanu cywilnego (Dz PKW nr 9/10 art.. 1-12). W zasadzie księgi mieli prowadzić świeccy urzędnicy, w praktyce obowiązki te powierzono duchownym. Na mocy Kodeksu Cywilnego Królestwa Polskiego (Dz. P. KP T.10) w 1825r akta stanu cywilnego złączono z księgami kościelnymi. Proboszcz parafii był jednocześnie urzędnikiem stanu cywilnego, postanowieniem księcia namiestnika z 3.11. 1825r do spisywania aktów stanu cywilnego wyznań niechrześcijańskich wyznaczeni zostali burmistrzowie lub ich zastępcy. Dla Żydów obowiązywały dodatkowe postanowienia Rady Administracyjnej z 7.09.1830r wg którego rabini powinni wpisywać po odbyciu obrządku religijnego, informacje do akt stanu cywilnego. Żydzi często nie wywiązywali się z obowiązku sporządzenia akt w ciągu 8 dni od narodzin dziecka. Akt małżeństwa osób wyznania niechrześcijańskiego spisywano w urzędzie tuż po ceromonii zaślubin , w obecności zaślubionych, rabina, 2 świadków. Kontrole powierzono urzędnikom cywilnym. 24.06.1836 ukazało się prawo o małżeństwie (DzP KP T.18), które skutki cywilne zawarcia aktu oddawało sądom cywilnym. Wobec osób wyznania mojżeszowego wydano wiele dodatkowych przepisów np.. O zapowiedziach (KRS iOPZ 29.12.1825, 26.03.1827, 14.07.1827), o zaprowadzeniu okręgów dozorów bożniczych (RA- 7.09.1830 DzP T. XIII s.147), o prowadzeniu ksiąg wyznań niechrześcijańskich (KU -24.10.1869, 15.01. 1871). Początkowo księgi prowadzono w języku polskim, od 1.01. 1868r na mocy rozporządzenia Komitetu Urządzającego w języku rosyjskim. Dekretem z 25.09.1945r wprowadzona została od 1.01. 1946r świecka rejestracja stanu cywilnego wykonywana przez świeckie urzędy stanu cywilnego. Księgi prowadzono w formie duplikatów służących do zapisywania urodzeń, małżeństw, zgonów z jednego roku lub unikatów, gdzie zapisywano jeden rodzaj zdarzeń (tylko urodzenia, tylko małżeństwa, tylko zgonu) w jednej księdze z kilku lat aż do wyczerpania kart. Duplikaty przechowywały archiwa hipoteczne sądu pokoju, drugi w miejscu tworzenia. Nadzór nad księgami stanu cywilnego prowadzonymi przez urzędnika sprawowały władze sądowe (do 1901r).

Daty skrajne:

1826-1920

Klasyfikacja:

urzędy stanu cywilnego i akta metrykalne

Nazwa twórcy:

Daty:

1826-1920.

Nazwa dawna:

Nazwa obcojęzyczna:

Języki:

rosyjski, polski

Dostępność:

Udostępniany w całości

Ogółem jednostek archiwalnych:

124

Ogółem opracowanych jednostek archiwalnych:

90

Ogółem jednostek archiwalnych bez ewidencji:

0

Ogółem metrów bieżących

2.68

Ogółem opracowanych metrów bieżących

1.99

Ogółem metrów bieżących bez ewidencji

0.0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0

Ogółem plików :

0

Ogółem rozmiar (w MB):

0.0

Ogółem dokumentów

0

Ogółem spraw

0

Ogółem klas

0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0.0

Ogółem metrów bieżących:

0.0

Daty skrajne dokumentacji niearchiwalnej:

Nazwa Inwentarz skarbowy Uwagi
inwentarz książkowy zatwierdzony Tak 90 j.a. T.7
spis zdawczo-odbiorczy Tak 30 j.a, nab. 2925, 3064/03, 3475/05, 3534/06, 3927/09, 4203/10, 4313/11, 4455/12, 4633/13, 4841/14, 4985/15, 5187/16, 5286/17, 5451/18, 5682/19
elektroniczny inwentarz archiwalny roboczy Tak 124 j.a.

Zmikrofilmowane księgi UMZ z lat 1826-1829, 1832-1855, nr mikr. 304502-304528. W 2004r skorygowano omyłkowo zawyżoną liczbę jednostek (z 95 do 92)