Sąd Obywatelski Olchowiec w Wierzbicy

Sygnatura
36/529/0
Liczba serii
0
Liczba skanów
0

Zawartość:

1. organizacja i funkcjonowanie Sądu Obywatelskiego Olchowiec w Wierzbicy - składy sędziowskie, rozpatrywanie spraw, obsługa kancelaryjna, sprawozdawczość, 1947-1951 (sygn. 1); 2. wykazy czynności Sądu Obywatelskiego Olchowiec w Wierzbicy za lata 1948-1951 (sygn. 2-5)

Dzieje twórcy:

Sąd Obywatelski w Olchowcu (Sąd Obywatelski Olchowiec w Wierzbicy) w powiecie chełmskim został uruchomiony z dniem 1 stycznia 1848 r. na podstawie dekretu z dnia 22 lutego 1946 r. Prawo o sądach obywatelskich (Dz. U. 1946 nr 8 poz. 64), do którego należało rozpatrywanie spraw cywilnych i karnych w oparciu o Regulamin wewnętrzny urzędowania sądów obywatelskich z 14 listopada 1947 r. (Dz. U. 1947 r. Nr 71 poz. 347). Sądy obywatelskie nie zostały powołane w strukturach organizacyjnych na terenie całego kraju. Orzekały jako organy I instancji w sprawach cywilnych i karnych o najmniejszym stopniu przewinienia. W skład sądu obywatelskiego wchodzili: sędzia obywatelski, jego zastępca i sześciu ławników. Sędzią obywatelskim mogła być osoba posiadająca obywatelstwo polskie, w pełni korzystająca z praw cywilnych i obywatelskich, zamieszkała przynajmniej od roku w gminie, w której mieści się siedziba sądu obywatelskiego lub w jednej z gmin wchodzących do okręgu tego sądu. Osoba, która ukończyła 30 lat i władała językiem polskim w słowie i piśmie. Sądy obywatelskie rozpoznawały sprawy cywilne, m. in. o ochronę zakłóconego lub przywrócenie utraconego posiadania (art. 390 i 391 kodeksu postępowania cywilnego) przygranicznych pasów ziemi, o naprawienie (wynagrodzenie) szkód wyrządzonych czynem niedozwolonym (art. 134-167 kodeksu zobowiązań), jeżeli wartość żądanego odszkodowania nie przewyższa 5.000 zł; o należności rolników z tytułu dostarczenia płodów rolniczych lub leśnych, o należności rzemieślników, przemysłowców i kupców z tytułu dokonania robót i dostarczenia towarów, jeżeli wysokość żądanej sumy nie przewyższa 5.000 zł. Rozpoznawały również sprawy karne o przestępstwa, przewidziane w art. 237, 239, 252, 256 § 1-3, 263 § 1-2 i 272 kodeksu karnego, a nadto w art. 255 kodeksu karnego, jeżeli pokrzywdzony, z oskarżenia którego przestępstwo to jest ścigane, wniósł akt oskarżenia do sądu obywatelskiego. Sąd obywatelski w każdym stanie sprawy mógł, z uwagi na jej zawiłe okoliczności, przekazać ją do rozpoznania sądowi grodzkiemu lub władzy administracji ogólnej w zależności od tego, czy w razie nieutworzenia sądu obywatelskiego właściwym do rozpoznania jej byłby sąd grodzki (art. 19 i art. 20 § 1 lit. d) czy - władze administracji ogólnej (art. 20 § 1 lit. a, b, c). Niezależnie od orzekania w sprawach przekazanych sądom obywatelskim, sądy te były właściwe do przeprowadzenia pojednania stron w sprawach o roszczenia majątkowe, które nie dotyczyły przejścia, ograniczenia lub obciążenia prawa własności do nieruchomości, a nadto do rozpoznania takich spraw, jeżeli obie strony poddały je pod polubowne rozstrzygnięcie sądu obywatelskiego; poddanie to mogło być zawarte bądź w pisemnej umowie stron na przypadek powstania sporu, bądź gdy spór już istniał - formie zapisu, złożonego sądowi obywatelskiemu. Rada Ministrów mogła w drodze rozporządzenia poddać właściwości sądów obywatelskich inne sprawy spośród spraw należących do właściwości sądów grodzkich lub władz administracji ogólnej albo właściwość sądów obywatelskich ograniczyć. Sąd obywatelski miał w każdym stanie sprawy przestrzegać swej właściwości rzeczowej i miejscowej. Uznając, że sprawa nie podlegała jego właściwości, stwierdzał to, a na wniosek strony, która sprawę wniosła, przekazywał tę sprawę właściwemu sądowi lub innej właściwej władzy. Nadzór zwierzchni nad tymi sądami sprawowały sądy grodzkie. Sądy obywatelskie funkcjonowały do 1954 r. Siedziba Sądu Obywatelskiego w Olchowcu mieściła się w budynku gminnym. Obsługę kancelaryjną prowadził sekretarz (Eustachiusz Wawruszak były sekretarz Sądu Grodzkiego w Chełmie zatrudniony w Zarządzie Gminnym w Olchowcu na stanowisku zastępcy sekretarza gminy). W sekretariacie Sądu obowiązywał system kancelaryjny dziennikowy. W dniu 28 kwietnia 1948 r. zostało odebrane od Jana Jasiochy, pierwszego sędziego obywatelskiego w Olchowcu (zwolniony z zajmowanego stanowiska decyzją Ministra Sprawiedliwości z dnia 2 kwietnia 1949 r.), Marcina Misiury, jego zastępcy, ślubowanie sędziowskie, oraz przyrzeczenia od ławników. 5 lipca 1949 r. nastąpiła zmiana na stanowiskach sędziego i jego zastępcy. Od 20 lipca 1949 r. funkcję sędziego obywatelskiego pełnił Jerzy Potoczniak, zaś jego zastępcy Józef Foryś.

Daty skrajne:

1947-1951

Klasyfikacja:

instytucje ochrony prawa i wymiaru sprawiedliwości

Nazwa twórcy:

Sąd Obywatelski Olchowiec w Wierzbicy

Daty:

1947-1951.

Nazwa dawna:

Nazwa obcojęzyczna:

Języki:

polski

Dostępność:

Udostępniany w całości

Ogółem jednostek archiwalnych:

5

Ogółem opracowanych jednostek archiwalnych:

5

Ogółem jednostek archiwalnych bez ewidencji:

0

Ogółem metrów bieżących

0.03

Ogółem opracowanych metrów bieżących

0.03

Ogółem metrów bieżących bez ewidencji

0.0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0

Ogółem plików :

0

Ogółem rozmiar (w MB):

0.0

Ogółem dokumentów

0

Ogółem spraw

0

Ogółem klas

0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0.0

Ogółem metrów bieżących:

0.0

Daty skrajne dokumentacji niearchiwalnej:

Nazwa Inwentarz skarbowy Uwagi
elektroniczny inwentarz archiwalny zatwierdzony Tak