Referat Ogólno-Organizacyjny Samorządu Powiatowego – sprawy organizacyjne, protokóły posiedzeń Wydziału Powiatowego, majątek Powiatowego Związku Samorządowego, lata 1944 – 1946, sygn. 1-5, Referat Budżetowo-Rachunkowy – budżety i sprawozdania rachunkowe, lata 1944 – 1946, sygn. 6-18, Referat Inspekcyjny i Samorządu Gminnego – sprawy organizacyjne ZM i ZG, protokóły posiedzeń Miejskich Rad Narodowych i Zarządów Miejskich, protokóły posiedzeń Gminnych Rad Narodowych i Zarządów Gminnych, protokóły zebrań sołtysów, protokóły lustracji i zarządzenia inspektorów, budżety i sprawozdania rachunkowe ZM i ZG, wykazy statystyczne z zakresu rolnictwa i ludności – skład społeczny, zawodowy i narodowościowy, lata 1944 – 1947, sygn. 19-125.

Podstawą prawną powoływania wydziałów powiatowych był dekret PKWN z 23 listopada 1944 r. o organizacji i zakresie działania samorządu terytorialnego. W myśl tego dekretu Wydział Powiatowy był organem wykonawczym Powiatowej Rady Narodowej. Składał się z 6 członków powoływanych na plenarnych posiedzeniach PRN spośród jej członków lub spoza jej składu, ale spośród mieszkańców danego powiatu. Do jego zadań należało m.in.: wykonywanie kontroli nad działalnością organów wykonawczych samorządu niższego stopnia, sprawowanie władzy porządkowej nad burmistrzami, wójtami, sołtysami oraz członkami zarządów gmin wiejskich i miast niewydzielonych, decydowanie we wszystkich sprawach niezastrzeżonych do decyzji PRN lub jej prezydium. Wydział Powiatowy wykonywał swoje czynności za pośrednictwem swojego biura. W skład Biura Wydziału Powiatowego wchodziły 3 referaty: ogólno-administracyjny samorządu powiatowego, budżetowo-rachunkowy, inspekcyjny i samorządu gminnego. Wydział Powiatowy w Bielsku Podlaskim powołany został na posiedzeniu PRN 4 listopada 1944 r., zaś pierwsze posiedzenie odbyło się dn. 24 listopada 1944 r., na którym została określona sprawa organizacji Biura Wydziału Powiatowego oraz zatwierdzono ustalony przez Prezydium PRN wykaz etatów służbowych w Biurze. Zarządzenie Wojewody Białostockiego z dn. 28 kwietnia 1947 r. zlikwidowało z dn. 1 czerwca 1947 r. samodzielne biura wydziałów powiatowych. W wyniku tego w starostwach powiatowych powstały Działy Samorządu, które przejęły funkcje biur wydziałów powiatowych. Kierownictwo Działem Samorządu nadal spoczywało w rękach Wydziału Powiatowego. Działalność Wydziału Powiatowego kontrolowana była przez PRN oraz Urząd Wojewódzki. Wydziały powiatowe uległy likwidacji z dn. 1 czerwca 1950 r. w wyniku realizacji ustawy z 20 marca 1950 r. o jednolitych organach władzy ludowej.