Trybunał Cywilny Kaliski

Reference code
1/231/0
Number of series
24
Number of scans
0

Content:

Zawartość zespołu akt Trybunału Cywilnego Kaliskiego stanowi dokumentacja sądowa pochodząca przede wszystkim z Wydziału I i Wydziału II. Najliczniejszą grupę akt stanowią sumariusze zawierające streszczenia wyroków oraz sentencjonarze zawierające protokoły spraw. Poza tym występują tutaj redakcje do wyroków, wyroki Sądu Polubownego, księgi wpisowe, rolle generalne i wokandy, kontrole spraw cywilnych, akta „czynności delegowanych”, księgi delegacji do klasyfikacji i dystrybucji, deklaracje zapowiedzianych spraw, księgi zaregestrowań, akta warunków licytacyjnych, plany klasyfikacyjne, księgi przyjęcia lub zrzeczenia się spadków, dzienniki posiedzeń ekonomicznych, dzienniki korespondencji oraz księgi i akta różnej treści, przeważnie typu kancelaryjno-kasowego. Akta te są związane ze sprawami prowadzonych procesów majątkowych, spadkowych i opiekuńczych.W zespole występują następujące serie: - Sumariusze wyroków Wydziału I, 1808-1876, 290 j.a., sygn. 1-290: streszczenia wyroków sądowych zapadłych w Wydziale I Trybunału Cywilnego w Kaliszu w czasach Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego. - Sumariusze wyroków Wydziału II, 1809-1876, 258 j.a., sygn. 291-548: streszczenia wyroków sądowych zapadłych w Wydziale II Trybunału Cywilnego w Kaliszu w czasach Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego. - Redakcja do wyroków Wydziału I, 1830-1867, 23 j.a., sygn. 549-571: akta zawierające redakcje do wyroków Wydziału I Trybunału Cywilnego w Kaliszu w Królestwie Polskim. - Redakcja do wyroków Wydziału II, 1830-1863, 24 j.a., sygn. 572-595.: akta zawierające redakcje do wyroków Wydziału II Trybunału Cywilnego w Kaliszu w Królestwie Polskim. - Wyroki Sądu Polubownego, 1809-1876, 15 j.a., sygn. 596-610: wyroki zapadłe w Sądzie Polubownym dotyczące spraw cywilnych: majątkowych, spadkowych, opiekuńczych. - Księgi wpisowe, 1809-1876, 54 j.a., sygn. 611-664: księgi wpisowe Wydziału I i Wydziału II dotyczące spraw regestru ordynaryjnego, przyśpieszonego postępowania sądowego, regestru spraw sumarycznych, regestru stałych terminów, skarbu departamentu kaliskiego, trybunału handlowego i trybunału cywilnego tego departamentu. - Rolla Generalna i Wokanda, 1820-1876, 39 j.a., sygn. 665-703: dokumenty zawierające spisy imienne osób, których sprawy prowadzone były przez Wydział I i Wydział II. - Sentencjonarze spraw Wydziału I, 1807-1876, 203 j.a., sygn. 704-906: księgi zawierające protokoły dekretów, księgi spraw, protokoły audiencjonalne, regestry spraw terminowych, illacyjnych, handlowych, sumarycznych i ordynaryjnych Wydziału I. - Księgi dekretów i różne sentencjonarze, 1839-1876, 13 j.a., sygn. 907-913, 1090-1095: księgi spraw wspólne dla obydwu Wydziałów, protokoły dekretów. - Sentencjonarze spraw Wydziału II, 1809-1876, 176 j.a., sygn. 914-1089: księgi zawierające protokoły dekretów, księgi spraw, protokoły audiencjonalne, regestry spraw terminowych, illacyjnych, handlowych, sumarycznych i ordynaryjnych Wydziału II. - Kontrola spraw cywilnych Wydziału II, 1854-1872, 3 j.a., sygn. 1096-1098. - Akta „czynności delegowanych”, 1810-1876, 18 j.a., sygn. 1099-1116. - Księgi delegacji do klasyfikacji i dystrybucji, 1812-1876, 3 j.a., sygn. 1117-1119. - Deklaracja zapowiedzianych, 1817-1856, 4 j.a., sygn. 1120-1123. - Księgi zaregestrowań, 1809-1876, 29 j.a., sygn. 1124-1152: księgi rejestracji „dóbr nieruchomych przez zajęcie sądowe na sprzedaż publiczną wystawionych”. - Warunki licytacyjne, 1810-1863, 18 j.a., sygn. 1153-1170. - Plany klasyfikacyjne, 1812-1857, 10 j.a., sygn. 1171-1180. - Księgi przyjęcia lub zrzeczenia się spadków, 1810-1876, 5 j.a., sygn. 1181-1185. - Aneksy do deklaracji przyjęcia lub nie przyjęcia spadków, 1814-1839, 4 j.a., sygn. 1186-1189. - Dzienniki (księgi) posiedzeń ekonomicznych, 1862-1876, 4 j.a., sygn. 1190-1193. - Dzienniki korespondencji, 1830-1876, 60 j.a., sygn. 1194-1253. - Księgi i akta różnej treści, przeważnie typu kancelaryjno-kasowego, 1807-1881, 33 j.a., sygn. 1254-1286 (w tym jednostki o sygn. 1279-1286, które pochodzą z nabytków lub zostały wyłączone z tzw. variów i dissolutów Oddziału II ze względu na tematykę). Niezależnie od akt spraw, zachowane księgi Trybunału Cywilnego Kaliskiego zawierają szereg uwierzytelnionych załączników w oryginałach i odpisach. Znajdują się w nich cenne informacje ilustrujące różne dziedziny życia w Kaliskiem za czasów Księstwa oraz Królestwa w epoce jego autonomii politycznej. Najstarsze załączniki – to odpisy z ksiąg ziemskich i grodzkich piotrkowskich z połowy XV w. oraz z ksiąg Trybunału Piotrkowskiego z XVII w. Załączniki te dotyczą sporów o dobra, lasy, o kopce graniczne itp. Ponieważ akta grodzkie i ziemskie piotrkowskie oraz akta Trybunału Piotrkowskiego uległy całkowitemu zniszczeniu, dlatego też załączniki te mają szczególne znaczenie jako materiał zastępczy.Nie zachowały się żadne dawne pomoce, tak więc nie wiadomo jaką część pierwotnego zespołu stanowią zachowane akta Trybunału Cywilnego.

About the Creator:

Organizacja sądownictwa w Księstwie Warszawskim oparta została na postanowieniach konstytucji Księstwa z 22 VII 1807 r., które wprowadzały sądy cywilne i karne. Strukturę sądów cywilnych tworzyły w powiatach sądy pokoju, a w departamentach trybunały cywilne I instancji oraz jeden dla całego Księstwa Sąd Apelacyjny w Warszawie. Szczegółowe rozwinięcie i uzupełnienie konstytucji stanowiły dwa akty ministra sprawiedliwości, mające charakter tymczasowy: „Organizacja sądownictwa cywilnego w Księstwie Warszawskim”, z 13 V 1808 r. oraz „Przepisy tyczące się organizacji oraz atrybucji władz sądowych i osób do składu sądownictwa należących”, z 23 V 1808 r. W początkowym okresie istnienia Królestwa Polskiego funkcjonowała niezmieniona organizacja sądownictwa z okresu Księstwa Warszawskiego. Trybunały Cywilne I Instancji działały w tym czasie po jednym w każdym z województw. W 1844 r., po podziale administracyjnym Królestwa Polskiego na pięć guberni i połączeniu guberni kaliskiej i mazowieckiej w jedną gubernię – warszawską, postanowieniem Rady Administracyjnej z 14/26 X 1844 r. ustalono, że nowe gubernie będą posiadały po dwa trybunały cywilne. Dla guberni warszawskiej wyznaczono Warszawę i Kalisz. Trybunał Kaliski, utworzony na mocy konstytucji w 1807 r., w początkach swego istnienia nosił potoczną nazwę Sąd Apelacyjny Departamentu Kaliskiego. Wkrótce ustaliła się jego nazwa urzędowa: Trybunał Cywilny Kaliski I Instancji. W 1844 r. nazwę tę zmieniono na Trybunał Cywilny w Kaliszu. Terenem jurysdykcji Trybunału Kaliskiego w okresie Księstwa Warszawskiego był departament kaliski, w Królestwie Polskim początkowo województwo kaliskie, od 1845 r. do 1866 r. część guberni warszawskiej (dawna gub. kaliska), zaś od 1867 r. nowo utworzona gubernia kaliska, które to jednostki administracyjne tylko częściowo pokrywały się ze sobą terytorialnie. Zniesienie Trybunału wraz z innymi sądami nastąpiło po 1876 r., w wyniku likwidacji odrębnego systemu polskiego sądownictwa. W skład Trybunału Cywilnego wchodził prezes, sześciu sędziów mianowanych dożywotnio i trzej asesorzy. Liczba członków Trybunału była zmienna. Przy Trybunale urzędował również prokurator królewski, względnie podprokurator. Istniała również przy nim Izba Obrończa, którą stanowili mianowani adwokaci – patroni. Przy Trybunale Cywilnym urzędowały również w początkowym okresie osoby pełniące funkcje notariuszy departamentowych. Pod władzą dyscyplinarną Trybunału pozostawali także pisarze aktowi (notariusze), działający przy sądach pokoju, którzy na podstawie ustawy hipotecznej z 1818 r. i instrukcji hipotecznych z lat 1819 i 1825 zostali nazwani rejentami Kancelarii Ziemiańskiej. Prezes Trybunału wybierany był co trzy lata z grona sędziów apelacyjnych i zatwierdzany, za czasów Księstwa Warszawskiego przez króla, a w Królestwie Polskim przez Radę Administracyjną, na wniosek ministra lub dyrektora Komisji Rządowej Sprawiedliwości. Trybunał Cywilny Kaliski dzielił się na dwa wydziały I i II, obradujące kolegialnie w kompletach trzyosobowych. Pierwszy z nich zajmował się sprawami zaległymi (do 1817 r.), hipoteką i sprawami opiekuńczymi (zanim oddano je radom familijnym), drugi natomiast sprawami bieżącymi. Z czasem oba te wydziały miały w swej gestii sprawy bieżące, według podziału na powiaty. Po uchwaleniu przez Sejm w 1818 r. prawa o przywilejach i hipotekach utworzono przy trybunałach cywilnych wydziały hipoteczne. Do 1832 r. Trybunałowi Cywilnemu w I instancji podlegały wszystkie sprawy cywilne, nie zastrzeżone innym sądom, a więc sprawy osobiste, rzeczowe, „mieszane” i o nieruchomości (własności). W I i ostatniej instancji do jego kompetencji należały wszelkie sprawy osobiste, co do rzeczy ruchomych do wysokości 500 złp. i nieruchomości, z których dochód nie przekraczał 50 złp., a także sprawy handlowe, gdzie nie istniały trybunały handlowe, do wysokości 1600 złp. Do kompetencji Trybunału Cywilnego należały także apelacje od wyroków sądów pokoju wydawanych w I instancji. Od 1842 r. w związku z wprowadzeniem w sądownictwie Królestwa zasady trzech instancji sądowych w sprawach cywilnych i karnych (postanowienie Rady Administracyjnej z 26 III 1842 r.) dokonano zmian w kompetencjach trybunałów cywilnych. Wprowadzono zasadę, iż w sprawach cywilnych, których wartość nie przekraczała 75 rb., tj. 500 złp., od wyroków sądów pokoju (wydziałów spornych), wydawanych dotychczas w I i ostatniej instancji, można było odwoływać się do trybunałów cywilnych, które sądziły ostatecznie. W sprawach posesoryjnych, bez względu na wartość przedmiotu, wpływających od wyroków sądów pokoju oraz w sprawach o wynagrodzenie szkód, których wartość nie przekraczała 240 rb., tj. 1600 złp., Trybunał Cywilny orzekał jedynie w II instancji, z prawem odwołania się od jego wyroków do Sądu Apelacyjnego, orzekającego ostatecznie. Trybunał Cywilny rozpatrywał również, ale tylko w I instancji, wszelkie sprawy, które nie mogły być sądzone przez wydziały sporne (wartość przedmiotu wyższa niż 75 rb.), jak i sprawy o własność nieruchomości, rozwiązanie umów, sprawy egzekucyjne. Od wyroków Trybunału Cywilnego wydawanych dotąd w ostatniej instancji strony mogły odwołać się do Sądu Apelacyjnego, który w sprawach o wartości przedmiotu sporu do 600 rb. orzekał ostatecznie, a w pozostałych sprawach następowało odwołanie do III instancji, czyli IX Departamentu Rządzącego Senatu. Oprócz tego do atrybucji Trybunałów Cywilnych należały sprawy dotyczące osób nieobecnych, sprawy opieki, kurateli, ale tylko wówczas, gdy uchwały rad familijnych okazały się niewystarczające, lub, gdy sprawa wpływała do Trybunału w charakterze skargi na uchwały Rady Familijnej. Ponadto Trybunały Cywilne sądziły sprawy rozwodowe wyznań niechrześcijańskich. Zniesienie Trybunału nastąpiło w 1876 r., w wyniku likwidacji odrębnego systemu polskiego sądownictwa.

Border dates:

1807-1881

Classification:

instytucje ochrony prawa i wymiaru sprawiedliwości

Creator's name:

Dates:

1807-1881.

Former name:

Foreign language name:

Languages:

rosyjski, polski, niemiecki, łaciński

Availability:

Provided partially

Total archival files:

1286

Total archival files processed:

1286

Total archival files without records:

0

Total linear metres

148.34

Total linear metres processed

148.34

Total linear metres without records

0.0

Total archival files:

0

Total files:

0

Total size (in MB):

0.0

Total documents

0

Total cases

0

Total classes

0

Total archival files:

0.0

Total running meters :

0.0

Dates of non-archival documentation :

Name Quantity Inventory uwagi
Approved book inventory Tak

W przeważającej części są to księgi oprawne; w niewielkiej liczbie poszyty oraz akta luźne. Akta z lat 1877-1881, występują sporadycznie i pochodzą z okresu likwidacji Trybunału. Są to sprawy rozpoczęte w Trybunale polskim, które kontynuowano po roku 1876. Stan zachowania akt jest dostateczny lub zły (w dużej liczbie jednostek uszkodzone są oprawy). Udostępniane są w oryg. tylko jednostki po fumigacji, z zakresu sygnatur: 1-369 (będące w dobrym stanie zachowania) i pojedyncze sygnatury z dalszej części zespołu: 386, 783, 795, 796, 797, 838, 840, 842, 844, 956, 957, 985, 987, 1052, 1061, 1086, 1087, 1088, 1092, 1094, 1095, 1137, 1149, 1198, 1199, 1200, 1201, 1285; zostały one opublikowane w serwisie szukajwarchiwach.gov.pl (wyjątek stanowi sygn. 2, która posiada skany i w takiej postaci jest udostępniana w pracowni).