Gemeinde Pschow [Gmina Pszów]: akta spraw kościelnych, szkolnych, budowy budynku Gminy z lat 1909-1920, sygn. 1-2; Urząd Gminny Pszów: akta dotyczące wyborów do rad gminnych, nadania gminie praw miejskich, uczestników powstań śląskich i członków Polskiej Organizacji Wojskowej, nabywania nieruchomości przez gminę z lat 1928-1939, sygn. 3-7; Der Bürgermeister der Gemeinde Pschow [Burmistrz Gminy Pszów]: sprawy dotyczące uczestników powstań śląskich i nadzoru nad ewidencją ludności z lat 1939-1945.

W połowie XIX wieku, po Wiośnie Ludów, administracja lokalna na ziemiach wchodzących do 1922 r. w skład państwa pruskiego uległa istotnym przekształceniom. Likwidacji uległa dotychczasowa odmienność w tym względzie. Zgodnie z ordynacją gminną z 1850 r. wprowadzone zostały jednolite formy. Władzami gminy była rada gminna i jako jej organ wykonawczy zarząd gminy na czele z burmistrzem. Liczba członków rady gminnej została uzależniona od liczby ludności danego związku gminnego. Władze wybierane były na okres sześciu lat z tym, że co dwa lata jedna trzecia ich część miała ulegać zmianie. Zarządom gminnym została powierzona również lokalna władza policyjna z całkowitym lub częściowym wyłączeniem władz państwowych w tym względzie. Nadzór nad władzami gminy miały sprawować odpowiednie organy samorządowe powiatów i okręgów rejencyjnych. Na Śląsku, podobnie jak i we wszystkich tzw. wschodnich prowincjach Prus, postanowienia te jednak nie zostały urzeczywistnione. Naciski wielkich właścicieli ziemskich doprowadziły do zawieszenia mocy obowiązującej przepisów ordynacji gminnej z 1850 r. Nowa ordynacja dla gmin wiejskich dla sześciu wschodnich prowincji Prus została wydana w 1856 r. Wsteczne postanowienia nowej ordynacji w zasadzie przywracały system ustalony jeszcze w Powszechnym Prawie Krajowym u schyłku XVIII wieku. Administracja gmin wiejskich i władza policyjna w ich zakresie, jako patrymonialna, znalazła się ponownie w rękach wielkich właścicieli ziemskich. W 1872 r. została wydana nowa ordynacja powiatowa, która obowiązywała od 30 czerwca 1874 r. Wprowadzono podział powiatów wiejskich na tzw. obwody policyjne, z jednoczesnym uchyleniem dotychczasowej patrymonialnej władzy administracyjno – policyjnej. Obwody policyjne zostały podzielone na gminy wiejskie i obszary dworskie. Władze gminne, w postaci naczelnika gminy i dwóch ławników, były wybierane przez zgromadzenie gminne na okres sześciu lat i zatwierdzane przez landrata. Posiadali oni władzę komunalną w ramach gminy, a zarazem stanowili organ wykonawczy naczelnika obwodu policyjnego. Na terenach obszarów dworskich odpowiednie funkcje pozostały w ręku wielkiego właściciela. Aktem prawnym wytyczającym kolejny etap rozwoju ustroju gmin była Landgemeindeordnung für die 7 östlichen Provinzen der Monarchie von 3 Juni 1891. Organami władz gminnych była rada gminna (Gemeindevertretung) składająca się z radnych gminnych (Gemeindevertreter), zarząd gminny (Gemeindevorstand) składający się z naczelnika gminy i jednego lub kilku ławników (Schöffen) wybranych spośród radnych gminnych i naczelnik gminy (Gemeindevorsteher). Do wykonywania prac biurowych wymienione organy posługiwały się etatowymi urzędnikami gminnymi, którzy pracowali w urzędzie gminnym (Gemeinde Pschow). W 1922 r., wraz z częścią Górnego Śląska, Pszów został włączony do Polski. Pszów znalazł się w granicach Powiatu Rybnickiego z siedzibą w Rybniku, do którego zostały przydzielone Polsce przyznane obszary dotychczasowych pruskich powiatów rybnickiego i raciborskiego. W części Górnego Śląska, która przypadła Polsce, w zakresie ustroju gminnego moc zachowały ustawy i rozporządzenia pruskie. Zgodnie z Rozporządzeniem z dnia 13 lipca 1922 r. w sprawie zniesienia obszarów dworskich w części górnośląskiej Województwa Śląskiego został zniesiony obszar dworski w Pszowie. Kolejne zmiany przyniosła Ustawa z dnia 5 maja 1926 r. w przedmiocie ordynacji wyborczej dla gmin miejskich i wiejskich w górnośląskiej części województwa śląskiego. Rada gminna, do której mógł być wybierany każdy mieszkaniec gminy, który ukończył 25 lat, wybierała spośród siebie naczelnika gminy, zastępcę, ławników i członków komisji gminnych. Ogólnokrajowa ustawa samorządowa z 1933 r. nie objęła Śląska. Dopiero Ustawa Sejmu Śląskiego z dnia 28 czerwca 1939 r. o gminach wiejskich, która jednak nie weszła w życie z powodu wybuchu wojny, wprowadzała zmiany na wzór ustawy ogólnokrajowej. W czasie okupacji hitlerowskiej rozciągnięto na obszary wcielone do Rzeszy obowiązującą od 1 kwietnia 1935 r. niemiecką ordynację gminną. Zgodnie z zasadą jednoosobowego kierownictwa, całość spraw gminnych skupiła się w ręku burmistrza. Nazwa „Der Bürgermeister der Gemeinde Pschow” była zarazem nazwą urzędu państwowego na szczeblu gminnym.

KM 11.12.2014 D.0002.6.2014