I. Kroniki szkolne, protokoły Rady Szkolnej miejscowej z lat 1876-1976 /Sygn.1-3/ II. Arkusze Ocen z lat 1893-1946 /Sygn.4-54/ III. Sprawozdania z wizytacji szkoły z lat 1935-1969 /Sygn.55-56/

Szkoła pospolita filialna w Brzeźnicy została utworzona na mocy orzeczenia C.k. Rady Szkolnej Krajowej we Lwowie z dnia 30 kwietnia 1875 roku na wniosek C.k. Rady Szkolnej Okręgowej w Wadowicach. Na mocy powyższego orzeczenia w myśl ustaw krajowych Nr 250 i 251 z dnia 2 maja 1873 roku oraz na podstawie ustawy krajowej z dnia 25 czerwca 1873 r Nr 255 Gminę Brzeźnica z Pasieką wyłączono z dotychczasowego związku szkolnego w Marcyporębie i ustanowiono w Brzeźnicy osobną szkołę pospolitą filialną o 1 nauczycielu i przyłączono do szkoły etatowej w Marcyporębie. Orzeczenie obowiązywało od dnia 1 września 1875 r. Orzeczeniem z dnia 30 listopada 1875 roku C.k. Rady Szkolnej Krajowej Szkołę filialną w Brzeźnicy podniesiono do rzędu szkół etatowych. Orzeczenie weszło w życie w dniu 1 stycznia 1876 roku. 25 listopada 1876 roku odbyły się wybory C.k. Rady Szkolnej Miejscowej w Brzeźnicy. Tym samym Szkoła pospolita w Brzeźnicy uzyskała całkowitą niezależność od C.k. Rady Szkolnej Miejscowej w Marcyporębie. W latach 1873-1899 ustrój szkolnictwa w Galicji regulowała przytoczona już ustawa o władzach nadzorczych miejscowych i okręgowych dla szkół ludowych. Szkoła pospolita jednoklasowa mieszana jednoetatowa w Brzeźnicy podlegała wyższemu bezpośredniemu nadzorowi C.k. Radzie Szkolnej Okręgowej w Wadowicach. Funkcjonowanie szkół ludowych w Galicji regulowała Ustawa o zakładaniu i utrzymywaniu publicznych szkół ludowych, i obowiązku posyłania do nich dzieci z dnia 2 maja 1873 roku. Zmieniła ją Ustawa z dnia 23 maja 1895 roku, o zakładaniu i urządzeniu publicznych szkół ludowych i obowiązku posyłania do nich dzieci. W latach 1875-1904 Szkoła pospolita w Brzeźnicy była szkołą mieszaną 1 etatową i jednoklasową. Od 1904 roku stała się szkołą nadetatową z dodatkową siłą nauczycielską. Obwód szkoły do 1908 roku obejmował Gminy Brzeźnica i Brzezinka. Pierwszym aktem prawnym, który regulował organizację szkolnictwa w niepodległym państwie polskim był Dekret Naczelnika Państwa z dnia 7 lutego 1919 roku o obowiązku szkolnym. Wprowadzał on obowiązek szkolny w zakresie siedmiu klas szkoły powszechnej. Dekret ten rozciągał się na teren byłego zaboru rosyjskiego. Dla Szkoły w Brzeźnicy miał to znaczenie, że od 1920 roku nazywała się Szkołą powszechną w Brzeźnicy. Ustawa z dnia 4 czerwca 1920 roku o tymczasowym ustroju władz szkolnych regulowała ustrój władz szkolnych po odzyskaniu niepodległości. Ustawa z dnia 17 lutego 1922 r. o zakładaniu i utrzymywaniu publicznych szkół powszechnych regulowała organizację szkolnictwa na obszarze całego państwa, również byłej Galicji. Określała ona stopień organizacyjny szkół w zależności od liczby zamieszkałych w obwodzie dzieci w wieku szkolnym. Jeżeli liczba ta w przeciągu 3 następujących po sobie lat nie przekroczy liczby 60 – szkoła jest jednoklasowa (o jednym nauczycielu), przy liczbie od 61 do 100 – szkoła jest dwuklasowa (o dwóch nauczycielach) itd. Szkoła w Brzeźnicy w dniu wejścia w życie ustawy liczyła 81 uczniów podzielonych na 5 oddziałów. Pomimo spełniania kryterium do utworzenia szkoły dwuklasowej aż do 1926 roku pozostała publiczną szkołą powszechną jednoklasową nadetatową z dwoma nauczycielami. Kuratorium Okręgu Szkolnego Krakowskiego rozporządzeniem z dnia 31 grudnia 1926 r. wyznaczyło dla Publicznej Szkoły Powszechnej w Brzeźnicy stopień organizacyjny jako dwuklasowej z ważnością od dnia 1 września 1926 r. Unifikację szkół powszechnych w II Rzeczypospolitej przeprowadziła Ustawa z dnia 11 marca 1932 roku, o ustroju szkolnictwa. W myśl ustawy wszystkie szkoły utrzymywane przez państwo wspólnie z samorządem terytorialnym nosiły nazwę szkół publicznych. Podstawą organizacyjną i programową ustroju szkolnictwa stanowić miała siedmioletnia szkoła powszechna. Pod względem organizacyjnym rozróżniono szkoły powszechne trzech stopni. Z dniem 15 listopada 1937 roku Inspektor Szkolny w Wadowicach, przemianował 2-klasową Publiczną Szkołę Powszechną w Brzeźnicy na Publiczną Szkołę Powszechną stopnia I (pierwszego). Szkoły powszechne w okupowanym obszarze Generalnego Gubernatorstwa zostały otwarte w październiku 1940 roku. Podstawą prawną do uruchomienia szkół stanowiło Rozporządzenie o szkolnictwie w Generalnym Gubernatorstwie z dnia 31 października 1939 roku. W styczniu 1940 roku włączono Wadowice do Rzeszy Niemieckiej, wskutek czego Brzeźnica została włączona do powiatu Krakau Land z inspektorem obwodowym w Myślenicach. Szkoły polskie otrzymały nową władzę szkolną Kreisschulrat w Krakowie. Do administracji szkolnej wprowadzono język niemiecki. Z programu szkolnego usunięto naukę historii i geografii. Zaraz po wyzwoleniu na przedwojennych ziemiach polskich odtwarzano ustrój i podział administracyjny szkolnictwa z 1939 r. Reaktywowano więc Inspektorat Szkolny w Wadowicach, podległy Kuratorium Okręgu Szkolnego Krakowskiego. Organizacja szkolnictwa powszechnego w Polsce w latach 1944-1948 opierała się na przepisach Ustawa z dnia 11 marca 1932 r. o ustroju szkolnictwa z późniejszymi zmianami, z których najistotniejsza to Dekret z dnia 23 listopada 1945 r. o organizacji szkolnictwa w okresie przejściowym. Innowację w stosunku do niej stanowiło zlikwidowanie w 1944 roku odrębności programowej szkół poszczególnych stopni i wprowadzenie realizacji przez wszystkie szkoły powszechne jednakowego programu nauczania. Dzieci starsze z rejonu szkół niepełnych miały uczęszczać do wyższych klas najbliżej szkoły siedmioletniej zwanej wtedy szkołą zbiorczą. Na skutek przeprowadzonej w szkolnictwie powszechnym reformy w 1945 roku, Publiczna Szkoła Powszechna w Brzeźnicy stała się szkołą pełną zbiorczą dla szkół w Brzezince, Chrząstowicach i Kossowej. Dzieci z tych szkół począwszy od klasy V musiały uczęszczać do szkoły zbiorczej w Brzeźnicy. Istotna zmiana w szkolnictwie nastąpiła z początkiem roku szkolnego 1948/49, kiedy część szkół powszechnych została połączona z państwowymi gimnazjami i liceami ogólnokształcącymi w jednolite jedenastoletnie szkoły ogólnokształcące stopnia podstawowego i licealnego. Pozostałe szkoły powszechne działały odtąd jako szkoły ogólnokształcące stopnia podstawowego. Okres działalności szkół podstawowych siedmioklasowych zamyka wprowadzenie w życie Ustawy z dnia 15 lipca 1961 roku o rozwoju systemu oświaty i wychowania. Wprowadzono 8-klasową szkołę podstawową, umożliwiono też dalsze kształcenie młodzieży w klasach zawodowych przy szkołach podstawowych. [opracowano na podstawie wstępu do inwentarza autorstwa Joanny Sieranc-Guzdek]

K.M.16.11.2009 r.