Wydział Organizacyjno-Prawny: zarządzenia i pisma okólne Prezydium Miejskiej Rady Narodowej i Przewodniczącego, protokoły sesji Miejskiej Rady Narodowej, protokoły posiedzeń komisji, Prezydium Miejskiej Rady Narodowej, sprawy dotyczące organizacji wydziałów i referatów, plany pracy i sprawozdania z ich wykonania, narady, normatywy kancelaryjne z lat 1950-1973, sygn. 1-290, 49a-b, 62a-b, 147a, 164a, 169a, 185a, 193a, 205a, 227a, 239a-b, 270a, 274a Miejska Komisja Planowania Gospodarczego: plany pracy, protokoły posiedzeń Kolegium, plany gospodarcze i inwestycyjne, bilanse siły roboczej, dochodów i wydatków ludności, opinie do lokalizacji z lat 1952-1973, sygn. 291-375 Wydział Finansowy: plany pracy Wydziału, budżety miasta i sprawozdania z ich wykonania z lat 1951-1973, sygn. 376-394 Wydział Spraw Wewnętrznych: sprawy dotyczące zmiany imion i nazwisk, stowarzyszeń, sprawy narodowościowe z lat [1945] 1950-1966, sygn. 395-451 Wydział Gospodarki Wodnej i Ochrony Powietrza: protokoły kontroli gospodarki wodnej w zakładach i przedsiębiorstwach na terenie miasta, projekt techniczno-roboczy przełożenia kanału potoku Nowobytomki z lat 1965-1972, sygn. 452-543 Wydział Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej: zarządzenia wewnętrzne wydziału, sprawozdania, projekty techniczno-robocze zagospodarowania nieużytków doliny Rawy i rejony "Mijanka", ewidencja gruntów z lat 1956-1973, sygn. 454-467 Wydział Zatrudnienia: analiza i informacje o sytuacji na rynku pracy z lat 1966-1970, sygn. 468 Wydział Budownictwa, Urbanistyki i Architektury: decyzje lokalizacji szczegółowej z lat 1962-1964, sygn. 469 Statystyk Miejski: metryki i tablice statystyczne, sprawozdania statystyczne z lat [1949] 1950-1962 [1965], sygn. 470-474

Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Świętochłowicach rozpoczęło swoją działalność na podstawie ustawy z dnia 20 marca 1950 roku o terenowych organach władzy państwowej. Ustawa zlikwidowała istniejący w latach 1945-1950 tzw. dualizm aparatu rządowego i samorządowego. Zniesione zostały związki samorządu terytorialnego, stanowiska wojewodów, starostów, burmistrzów, wójtów, wydziały wojewódzkie i powiatowe, zarządy miejskie i gminne, urzędy wojewódzkie i starostwa. Zlikwidowano także terenowe organy administracji rządowej nie zespolonej I i II instancji podległe Ministrowi Finansów, Oświaty, Pracy i Opieki Społecznej oraz Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego, a wszystkie funkcje likwidowanych władz i urzędów przejęły rady narodowe. Rady kierowały na podległym sobie terenie działalnością gospodarczą, społeczną i kulturalną, uchwalały terenowe, plany gospodarcze i budżet, posiadały również prawo wykonywania kontroli społecznej nad działalnością urzędów i zakładów pracy. Rady narodowe będąc organem władzy państwowej stały się podmiotem administracji terytorialnej, natomiast organem, który realizował te zadania z zakresu administracji państwowej było prezydium rady narodowej. Obok prezydium rady narodowej ustawa tworzyła „wydziały prezydium", które zarządzały poszczególnymi dziedzinami spraw należących do właściwości rad. System rad narodowych oparty był na podziale terytorialnym państwa. Nowa ustawa o radach narodowych z 25 stycznia 1958 roku, a zwłaszcza ustawa z dnia 28 czerwca 1963 roku w sprawie noweli do ustawy o radach narodowych znacznie rozszerzyła uprawnienia rad narodowych. Zmieniła się rola i funkcje wydziałów, które stały się terenowymi organami administracji państwowej i kierowały poszczególnymi dziedzinami spraw należących do kompetencji rady. Pierwsze posiedzenie Miejskiej Rady Narodowej w Świętochłowicach odbyło się w czerwcu 1950 roku, prawdopodobnie 20 lub 21. W dniu 21 czerwca 1950 roku, bezpośrednio po zakończeniu pierwszej sesji Rady Narodowej odbyło się posiedzenie Prezydium Miejskiej Rady Narodowej. W 1950 roku Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Świętochłowicach obejmowało swoim działaniem obszar miasta Świętochłowic w jego granicach administracyjnych. W 1951 roku na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 17 marca 1951 roku w sprawie zniesienia i zmiany granic niektórych miast stanowiących powiaty miejskie w województwie katowickim w skład miasta Świętochłowic włączono gminy Chropaczów i Lipiny. Struktura organizacyjna Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Świętochłowicach ulegała częstym zmianom. Zmieniała się liczba wydziałów, nazwy, struktura wewnętrzna poszczególnych komórek organizacyjnych oraz ich kompetencje. Wydziały były tworzone przez Prezydium Miejskiej Rady Narodowej, które określało również ich organizację wewnętrzną i zakres działalności. W 1950 roku Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Świętochłowicach posiadało następujące komórki organizacyjne: referaty - Ogólno-Administracyjny, Finansowy, Spraw Socjalnych i Kulturalnych, Wojskowy, Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej i Urząd Stanu Cywilnego. W 1951 roku w związku z dokonaną zmianą granic administracyjnych miasta i utworzeniem powiatu miejskiego Świętochłowice nowa Miejska Rada Narodowa dokonała wyboru nowego Prezydium, które przystąpiło do tworzenia nowej struktury organizacyjnej. W 1951 roku utworzono następujące komórki organizacyjne – wydziały: Ogólny (podzielony na referaty: Ogólny, Organizacyjny i Gospodarczy), Finansowy, Oświaty, Rolnictwa i Leśnictwa, Komunikacji, Zdrowia, Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej; referaty: Kadr, Kontroli, Społeczno-Administracyjny, Wojskowy, Budownictwa, Przemysłu, Handlu, Kultury, Pracy i Pomocy Społecznej, Wyznań, Kultury Fizycznej, Samodzielny Referat Podatków Wiejskich; oraz Miejską Komisję Planowania Gospodarczego i Miejska Straż Pożarną. W 1952 roku podzielono dotychczasowy Wydział Ogólny na referaty: Ogólno-Gospodarczy i Organizacyjny, a Wydział Komunikacji przemianowano na Wydział Komunikacji Drogowej. W 1953 utworzona została samodzielna komórka Statystyka Miejskiego, któremu przekazano zagadnienia statystyki dotąd prowadzone przez Miejską Komisję Planowania Gospodarczego, a dotychczasowy Referat Organizacyjny postanowiono przekształcić w Oddział. W 1954 roku w miejsce zlikwidowanego Wydziału Budownictwa utworzono Miejski Zarząd Architektoniczno-Budowlany. W 1957 roku zlikwidowano Referat Wyznań. Referat Wojskowy przemianowano w 1955 roku na Oddział Wojskowy, a w 1956 roku w miejsce Wydziału Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej utworzono Miejski Zarząd Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej. W tym samym roku utworzono samodzielny Referat Kontroli Ruchu Ludności. W 1958 roku, w związku z nową ustawą o radach narodowych, Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Świętochłowicach na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z 18 kwietnia 1958 roku w sprawie zasad tworzenia wydziałów oraz na podstawie wytycznych Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej postanowiło utworzyć w miejsce dotychczas działających wydziałów i referatów nowe komórki organizacyjne. Utworzono następujące wydziały: Kultury, Zdrowia, Budżetowo-Gospodarczy, Komunikacji, Rolnictwa, Zatrudnienia i Spraw Socjalnych, Finansowy, Spraw Wewnętrznych, Organizacyjno-Prawny, Handlu, Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej, Przemysłu, Architektury i Budownictwa, Spraw Lokalowych oraz Miejską Komisję Planowania Gospodarczego, Miejski Komitet Kultury Fizycznej i Statystyka Miejskiego. W roku 1959 utworzono Samodzielny Referat Inwestycji, przekształcony w 1960 roku w Miejski Inspektorat Inwestycji, zlikwidowano Wydział Zatrudnienia i Spraw Socjalnych tworząc w jego miejsce Wydział Zatrudnienia, poszerzono zakres działania Wydziału Zdrowia przekształcając go w Wydział Zdrowia i Opieki Społecznej. W 1961 roku zniesiono dotychczasowy Miejski Komitet Kultury Fizycznej, a utworzono Miejski Komitet Kultury Fizycznej i Turystyki. W 1962 roku Prezydium na posiedzeniu w dniu 26 kwietnia zatwierdziło nową strukturę organizacyjną Prezydium Miejskiej Rady Narodowej. W skład Prezydium wchodziły następujące komórki organizacyjne: Miejska Komisja Planowania Gospodarczego, wydziały: Budżetowo-Gospodarczy, Finansowy, Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej, Komunikacji, Organizacyjno-Prawny, Przemysłu, Handlu, Spraw Wewnętrznych Zatrudnienia, Zdrowia i Opieki Społecznej, Budownictwa, Urbanistyki i Architektury, Spraw Lokalowych oraz Referat Kultury i Miejski Komitet Kultury Fizycznej i Turystyki. Nowa struktura organizacyjna nie różniła się znacząco od dotychczasowej, zlikwidowano komórkę Statystyka Miejskiego, a jego kompetencje przejął Miejski Inspektorat Statystyczny. W 1964 roku w miejsce istniejących dwóch wydziałów: Handlu i Przemysłu utworzono jeden - Handlu i Przemysłu. W tym też roku utworzono odrębny Inspektorat Oświaty w Świętochłowicach; w latach 1958-1964 był on wspólny dla Świętochłowic i Chorzowa. W 1962 roku utworzono wspólny Wydział Rolnictwa i Leśnictwa dla miast: Chorzowa, Katowic, Mysłowic, Siemianowic i Świętochłowic. Od l stycznia 1969 roku działał wspólny Wydział Gospodarki Wodnej i Ochrony Powietrza dla miast: Katowice, Chorzów, Siemianowice, Świętochłowice, Tychy i dla powiatu tyskiego. Uchwałą z dnia 30 grudnia 1971 roku Prezydium Miejskiej Rady wyłączyło z Wydziału Spraw Wewnętrznych Miejską Komendę Straży Pożarnych i przekształciło ją w organ bezpośrednio podporządkowany Prezydium i działający na prawach odrębnego wydziału. l marca 1973 roku utworzono Wydział Gospodarki Przestrzennej. Na posiedzeniu w dniu 14 sierpnia 1973 roku Prezydium zatwierdziło nową strukturę organizacyjną. Utworzono następujące wydziały: Prezydialny, Finansowy, Oświaty i Wychowania oraz Kultury, Spraw Wewnętrznych, Gospodarki Komunalnej, Przestrzennej i Komunikacji, Handlu, Przemysłu i Usług, Zdrowia i Opieki Społecznej, Zatrudnienia oraz Miejską Komisję Planowania Gospodarczego, Urząd Stanu Cywilnego, Miejski Komitet Kultury Fizycznej i Turystyki. Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Świętochłowicach zlikwidowane zostało w grudniu 1973 roku na mocy ustawy o radach narodowych z dnia 22 listopada 1973 roku, a jego kompetencje przejęła Miejska Rada Narodowa i Prezydent Miasta, który wykonywał swoje zadania przy pomocy podległego sobie Urzędu Miejskiego. [na podstawie wstępu do inwentarza, oprac. mgr T. Kawalec, Katowice 1995]

KM 11.05.1995, 0014-2