Wydział Kadr: rozkazy, zarządzenia, wytyczne Komendy Głównej i Wojewódzkiej, sport, organizacja, szkolenie i doszkalanie, sprawozdania, korespondencja, zestawienia, etaty, brakowanie i protokoły zdawczo-odbiorcze akt tajnych z lat 1948-1955, sygn. 1-22 Wydział Organizacyjny: instrukcje, wytyczne, rozkazy, zarządzenia Komendy Głównej i Wojewódzkiej, sprawy organizacyjne brygad, hufców, kolektywu i aktywu, informacje, zarządzenia, plany pracy , sprawozdania i meldunki, ankiety, statystyka, kontrole, zalecenia pokontrolne, praca z młodzieżą z lat 1949-1955, sygn. 23-168, brak sygn. 77 Wydział Propagandy, Szkolenia i Sportu: zarządzenia, wytyczne, rozkazy, protokoły, plany pracy, szkolenia, działalność kulturalno-oświatowa, kontrole i zalecenia, prace społeczne, informacje i propaganda, zobowiązania, biuletyny z lat 1948-1955, sygn. 169-206 Wydział Ogólny: zarządzenia, rozkazy, wytyczne dotyczące spraw organizacyjnych, zaopatrzenia i nieruchomości z lat 1951-1955, sygn. 207-214 Spis roboczy: akta i rozkazy personalne, karty uposażeń, sprawy dyscyplinarne z lat 1948-1955, 10102 j., brak sygn. 401, 647, 1178, 1547, 1877, 4456, 6530, 7473, 7500, 8796, 8799

Komenda Wojewódzka Powszechnej Organizacji "Służba Polsce" w Katowicach powstała na mocy ustawy z dnia 25 lutego 1948 roku o powszechnym obowiązku przysposobienia wojskowego młodzieży oraz o organizacji spraw kultury fizycznej i sportu. Jednostką nadrzędną była Komenda Główna Powszechnej Organizacji "Służba Polsce" w Warszawie. Zadaniem Komendy Wojewódzkiej było realizowanie założeń ustawy na terenie województwa przy pomocy komend powiatowych, miejskich i gminnych oraz organizację i bezpośrednie kierowanie brygadami organizacji na terenie województwa, a ponadto kontrola, pomoc organizacyjna, polityczna i gospodarcza wszystkim jednostkom terenowym (komendy, brygady, ośrodki szkoleniowe). Zadania wynikające z ustawy z dnia 25 lutego 1948 roku były następujące: przysposobienie wojskowe młodzieży w wieku od 16-20 lat do obronności kraju poprzez szkolenia wojskowe zorganizowanych w hufcach miejskich, gminnych, szkolnych i zakładowych, przysposobienie zawodowe młodzieży poprzez prace społeczne, prace w brygadach oraz szkolenia specjalistyczne, werbowanie i kierowanie młodzieży do szkół przysposobienia zakładowego, wychowanie fizyczne młodzieży poprzez programowe ćwiczenia fizyczne w hufcach i brygadach oraz krzewienie sportu. Dnia 1 maja 1955 roku została powołana na prawach komendy wojewódzkiej Komenda Zgrupowania Brygada w Katowicach, działająca na terenie województw: katowickiego, łódzkiego, opolskiego i wrocławskiego, a od 1954 roku również na terenie województwa krakowskiego. Komenda Zgrupowania działała do końca 1954 roku. Sprawowała ona bezpośredni nadzór nad brygadami województw, kierowanymi dotychczas przez właściwe komendy wojewódzkie. Po likwidacji komend zgrupowania brygad kierownictwo nad brygadami przejęły ponownie komendy wojewódzkie. W pierwszych latach działalności Powszechnej Organizacji "Służba Polsce" na terenie ówczesnego województwa śląskiego istniały 24 komendy powiatowe oraz 12 miejskich w następujących miejscowościach: w Będzinie, Bielsku, Bytomiu, Cieszynie, Chorzowie, Gliwicach, Głubczycach, Grodkowie, Katowicach, Koźlu, Kluczborku, Lublińcu, Niemodlinie, Nysie, Oleśnie, Opolu, Prudniku, Pszczynie, Raciborzu, Rybniku, Sosnowcu, Strzelcach, Tarnowskich Górach, Zabrzu i Zawierciu. Po utworzeniu w 1950 roku, województwa opolskiego, komendy działające na tamtym terenie przeszły pod zarząd Komendy Wojewódzkiej w Opolu. Liczbę komend województwa śląskiego, przemianowanego w 1950 roku na województwo katowickie, powiększyły komendy powiatowe i miejskie w Częstochowie i Kłobucku, w związku z włączeniem do województwa katowickiego tych powiatów. W końcowych latach działalności Organizacji, po likwidacji komend miejskich i gminnych w 1955 roku, Komendzie Wojewódzkiej w Katowicach podlegało 15 komend powiatowych: w Będzinie, Bielsku, Bytomiu, Cieszynie, Częstochowie, Gliwicach, Kłobucku, Lublińcu, Pszczynie, Rybniku, Tarnowskich Górach, Tychach i Zawierciu. W pierwszych latach działalności struktura organizacyjna Komendy Wojewódzkiej w Katowicach obejmowała wydziały: Polityczny, Wyszkolenia (Sekcje Wyszkolenia i Kobieca), Organizacyjny (Sekcje Organizacyjna i Werbunkowa), Kadr, Administracyjno-Gospodarczy. Z czasem struktura organizacyjna rozrastała się i wzrastał liczebnie aparat. Dotychczasowy Wydział Polityczny przekształcony został w Zarząd Polityczno-Wychowawczy z wydziałami: Propagandowym, Organizacyjno-Instruktażowym, Zaopatrzenia, Polityczno-Wychowawczym i Szkolenia Kadr. Z Wydziału Organizacyjnego wyodrębniony został Wydział Werbunkowy, a z Wydziału Wyszkolenia - Wydziały Uzbrojenia i Kobiecy. Wydział Administracyjno-Gospodarczy przekształcił się w Kwatermistrzostwo z wydziałami: Finansowym, Kwaterunkowym, Samochodowym, Żywnościowym, Sanitarnym, Organizacji i Planowania, Służby Zdrowia oraz Administracyjno-Gospodarczym. Dla potrzeb brygad powstał Wydział Techniczny. Do 1950 roku Komenda posiadała ośrodki: motorowy, łączności, lotnictwa wodnego oraz ogólno-wojskowy. W miarę kurczenia się zadań Komendy Wojewódzkiej wskutek przekazywania ich innym organizacjom i instytucjom w latach 1954-1955 nastąpiło uszczuplenie struktury organizacyjnej Komendy, przedstawiała się ona wówczas następująco: Kierownictwo z wydziałami: Kadr i Finansowym; Oddział Propagandy Szkolenia i Sportu z wydziałami: Organizacyjnym, Propagandy Szkolenia i Sportu i Uzbrojenia; Oddział Hufców Fabrycznych i Miejskich; Wydział Ogólny z referatami: ds. Szkód, Strat i dochodzeń, ds. Związków Zawodowych, Administracyjno-Gospodarczym, Zaopatrzenia Mundurowo-Materiałowego, Kwaterunek i Eksploatacja. Komenda zgrupowania Brygad Organizacji "Służba Polsce" w Katowicach posiadała następującą strukturę organizacyjną: Wydział Kadr, Organizacyjny, Oddział Propagandy, Szkolenia i Sportu z wydziałami: Propagandy, Szkolenia i Sportu; Oddział Zaopatrzenia i Gospodarki z wydziałami: Żywnościowym, Zaopatrzenia Mundurowo-Materiałowego, Wydział Szkód, Strat i Dochodzeń, Kolumna Samochodowa, Wydział Służby Zdrowia; Wydział Samochodowy. Wojewódzkie i powiatowe komendy "Służby Polsce" prowadziły swoją działalność do końca 1955 roku. Zostały one zlikwidowane na podstawie zarządzenia Nr 562 Prezesa Rady Ministrów z dnia 29 listopada 1955 roku. Działalność Powszechnej Organizacji "Służba Polsce" na podstawie uchwały Prezydium Rządu Nr 1015/55 z dnia 17 grudnia 1955 roku przejęły Liga Przyjaciół Żołnierza, Związek Samopomocy Chłopskiej oraz Główny Komitet Kultury Fizycznej. [na podstawie wstępu do inwentarza, oprac. Z. Boda-Krężel, Katowice 1966]

KM 16.09.1968