Zespół
Content:
Okręgowy Urząd Górniczy Katowice-Południe /Bergrevier Kattowitz - Süd/: akta dotyczące tytułów własności, reprezentacji i administracji kopalń, urzędników, ruchu kopalń, podatków, uprawnień górniczych, maszyn i kotłów parowych z lat 1831-1922, sygn. 1-48, 34a-b Okręgowy Urząd Górniczy Katowice: akta dotyczące wyłączności górniczych, planów ruchu, kontroli urządzeń, jazdy liną, maszyn i kotłów parowych z lat 1922-1939, sygn. 49-83 Urząd Górniczy Katowice-Południe /Bergamt Kattowitz-Süd/ Akta normatywne i dotyczące organizacji urzędów górniczych z lat 1939-1944, sygn. 84-92 Akta dotyczące urzędników z lat 1939-1944, sygn. 93-99 Akta dotyczące uprawnień górniczych z lat 1939-1944, sygn. 100-112 Akta dotyczące robotników z lat 1939-1944, sygn. 113-125 Sprawy wynikające z nadzoru policji górniczo-przemysłowej na ruchem kopalń z lat 1939-1944, sygn. 126-187 Akta dotyczące ruchu kopalń z lat 1939-1945, sygn. 188-650, 637 t. I i II Statystyka z lat 1939-1944, sygn. 651-695 Akta różne z lat 1939-1944, sygn. 696-722
About the Creator:
Prawo górnicze dla Śląska, opublikowane 5 czerwca 1769 roku podporządkowało śląskie kopalnie i huty kierownictwu władz państwowych poprzez deputacje górnicze. Węgiel kamienny, sól, rudy i kruszce metali wolno było wydobywać na podstawie nadania górniczego. Poszukiwania górnicze i wiercenia zostały uzależnione od zezwoleń Wyższego Urzędu Górniczego. Pierwszeństwo uzyskania nadania przysługiwało temu kto znalazł minerał i dokonał zgłoszenia. Na mocy zarządzenia Departamentu Górniczo-Hutniczego z 4 marca 1793 roku deputacje zostały przemianowane na urzędy górnicze. Rejony urzędów górniczych podzielono na okręgi , na czele których stali urzędnicy okręgowi posiadający tytuł przysięgłych górniczych lub nadsztygarów. Formalnie byli oni członkami urzędów górniczych, w praktyce jednak stanowili odrębną, niższą instancję władz górniczych. Podział na okręgi ulegał licznym zmianom. W rejonie górnośląskiego urzędu górniczego Reden ustanowił pod koniec XVIII wieku cztery okręgi dla prywatnego górnictwa węglowego w: Bytomiu, Głubczycach, Pszczynie i Gliwicach. W 1858 dokonano nowego podziału, w miejsce urzędu w Gliwicach powstał nowy w Mikołowie, który objął części powiatów rybnickiego, pszczyńskiego i gliwickiego. Okręg mikołowski zlikwidowano zarządzeniem Ministra Przemysłu i Handlu z 25 listopada 1892 roku. W 1892 roku utworzono okręg zabrski, który w 1903 roku podzielono na północno- i południowo-gliwicki. Nowela z 18 czerwca 1907 roku zastrzegła prawo wydobywania węgla wyłącznie dla państwa pruskiego, które mogło odstąpić to prawo innym osobom. Na mocy prawa z 19 października 1920 roku państwo pruskie przejęło uprawnienia do regale górniczego dawnych państw stanowych, ale z licznymi wyjątkami. Siedziby pruskich urzędów górniczych do 1922 roku znajdowały się w Katowicach, Królewskiej Hucie i Tarnowskich Górach. Po przyznaniu Polsce części Górnego Śląska po 1922 roku władzą górniczą II instancji był Wyższy Urząd Górniczy w Katowicach, utworzony na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z 24 czerwca 1922 roku. Podlegały mu 4 okręgowe urzędy górnicze w Rybniku, Katowicach, Królewskiej Hucie i Tarnowskich Górach. Zakres działania władz górniczych został określony przez ustawę z 11 kwietnia 1924 roku o władzach górniczych. Personel techniczny urzędu stanowili: naczelnik, jego zastępca, referendarze i kontrolerzy. Działalność urzędu obejmowała: oględziny miejsc wypadków, udział w akcjach ratowniczych, odbiór urządzeń technicznych, kontrola robót pod kontem bezpieczeństwa, potwierdzanie odkryć minerałów, postępowanie wywłaszczeniowe, odbywanie konferencji. 1 stycznia 1932 roku weszło w życie rozporządzenie prezydenta RP z 29 listopada 1930 wprowadzające jednolite prawo górnicze na obszarze państwa polskiego. Na terenie województwa śląskiego obowiązywało ono dopiero od 1 stycznia 1933 roku po zaakceptowaniu przez Sejm Śląski. Opublikowane 28 września 1935 roku rozporządzenie Ministra Przemysłu i Handlu ustalało siedziby i właściwości terytorialne okręgowych urzędów górniczych. Obwód Wyższego Urzędu Górniczego w Katowicach został podzielony na 4 okręgi z siedzibami w Chorzowie, Katowicach, Rybniku i Tarnowskich Górach. Po wybuchu II wojny światowej na terenach wcielonych do Rzeszy rozporządzeniami z 10 sierpnia 1940 roku i 17 grudnia 1943 roku wprowadzono niemieckie prawo górnicze. Drugie z nich rozciągało na tereny wcielone przepisy pruskiej ustawy górniczej z 26 czerwca 1865 roku. Najwyższą władzą górniczą dla ziem wcielonych był Minister Gospodarki. Władzą II instancji był Wyższy Urząd Górniczy we Wrocławiu. Władzami górniczymi I instancji były okręgowe urzędy górnicze. Na terenie byłego województwa śląskiego i Zagłębia Dąbrowskiego władze okupacyjne utworzyły 6 urzędów górniczych z siedzibami w Karwinie, Rybniku, Chorzowie, Sosnowcu, Katowicach (dla 2 urzędów: Katowice-Północ i Katowice-Południe). Okręg Katowice-Południe objął zasięgiem Zagłębie Krakowskie. Należały do niego północna część powiatu rybnickiego i pszczyńskiego, Piotrowice oraz powiat chrzanowski. [na podstawie wstępu do inwentarza, oprac. mgr B. Spyra, Pszczyna 1964]
Border dates:
[1831] 1939-1945
Classification:
administracja specjalna
Creator's name:
Dates:
1831-1939, 1939-1945.
Former name:
Foreign language name:
Bergamt Kattowitz-Süd
Languages:
niemiecki
Availability:
Available in full
Total archival files:
760
Total archival files processed:
725
Total archival files without records:
0
Total linear metres
8.23
Total linear metres processed
8.0
Total linear metres without records
0.0
Total archival files:
0
Total files:
0
Total size (in MB):
0.0
Total documents
0
Total cases
0
Total classes
0
Total archival files:
0.0
Total running meters :
0.0
Dates of non-archival documentation :
| Name | Quantity Inventory | uwagi |
|---|---|---|
| Approved book inventory | Tak | 725 j. |
| Draft list | Tak | 35 j. |
zespół zawiera około 30 planów wszytych do akt