Sprawy organizacyjne: statuty, protokoły walnych zebrań zarządu, uchwały, sprawozdania z lat 1847-1939, sygn. 1-23 Sprawy personalne: korespondencja i personalia lekarzy z lat 1919-1939, sygn. 24-25 Sprawy ubezpieczeniowe: normy, korespondencja, interpretacja przepisów, statystyka, regulaminy emerytalne z lat 1908-1940, sygn. 26-34 Sprawy finansowo-gospodarcze: wyciągi i rachunki Bractwa, budżety, przejęcie kasy, pożyczki, zabezpieczenia hipoteczne, sprawy majątkowe, czynszowe z lat 1913-1940, sygn. 35-62 Sprawy zakładów leczniczych: lecznice i poradnie lekarskie z lat 1922-1940, sygn. 63-68 Sprawy podatkowe: korespondencja z lat 1920-1936, sygn. 69-71 Anteriora dotyczą tzw. "Kasy biksowej" zwanej też "skarbonką", dobrowolnej organizacji socjalno-ubezpieczeniowej pracowników majątków Hochberga w Pszczynie

Od 1811 roku istniał na Śląsku Główny Związek Śląskich Bractw Górniczych, do którego należały wszystkie śląskie kopalnie i zakłady górnicze z wyjątkiem kopalń i zakładów pomocniczych, znajdujących się na terenie byłego wolnego pszczyńskiego państwa stanowego. Po wejściu w życie ustawy z 10 kwietnia 1854 roku o bractwach górniczych, utworzono na Śląsku dwa bractwa górnicze: Górnośląskie i Dolnośląskie Bractwo Górnicze. Ustawa ta nie objęła kopalń w księstwie pszczyńskim, które korzystało z przywileju państwa stanowego. W pierwszej połowie XIX wieku urzędnicy i robotnicy kopalń pszczyńskich byli zrzeszeni w tzw. "skarbonki", dobrowolne organizacje, mające na celu wzajemną pomoc na wypadek inwalidztwa, choroby lub śmierci. W ramach działania tej organizacji w roku 1847 do ówczesnego właściciela państwa stanowego hrabiego Hochberga zwrócił się lekarz dr Deutsch o założenie szpitala na 200 łóżek dla wszystkich zakładów górniczo-hutniczych państwa pszczyńskiego. Na użytek szpitala oddany został budynek w Mikołowie. Pierwszy statut nadano w roku 1850 (zatwierdzony w 1854 roku), kolejne w 1857 i 1861 roku. Od 1857 roku do Spółki Brackiej należeli oprócz górników i hutników również robotnicy kamieniołomów, wapienników, cegielni, tartaków, młynów, browarów, węglarze, robotnicy leśni i folwarczni. Spółka prowadziła kilka kas: w Kokocińcu, Mikołowie, Pszczynie. Spółka opierała swą działalność na ustawie z 3 kwietnia 1854 roku dotyczącej przemysłowych kas wsparcia. Podlegała ona nadzorowi landrata i policji ogólnej. Po wyodrębnieniu się ze Spółki w 1861 roku załóg górniczych i po upadku hutnictwa w dobrach pszczyńskich, międzybranżowa Spółka Bracka uległa pod koniec lat sześćdziesiątych likwidacji. W 1861 roku książę pszczyński ustanowił dla załóg górniczych Związek Knapszaftowy Księstwa Pszczyńskiego, zatwierdzony przez ministra handlu, rzemiosła i robót publicznych. W myśl zatwierdzonego w tym samym roku statutu Związek był osobą prawną. W skład zarządu wchodzili: inspektor górniczy, rachmistrz i 2 starsi braccy, rekrutujący się spośród sztygarów. Statut z 1878 roku przewidywał nadzór Wyższego Urzędu Górniczego we Wrocławiu nad Bractwem. Według statutu z początku XX wieku na czele Bractwa stał zarząd i walne zebranie. Teren działania Bractwa dzielił się na obwody, z których każdy wybierał starszego brackiego, który pośredniczył między członkami a zarządem, reprezentował członków na walnym zebraniu, brał udział w wyborze przedstawicieli do zarządu i nadzorowaniu kasy brackiej. Zarząd składał się najpierw z 4 potem z 8 członków, wybieranych na 6 lat przez walne zebranie. Członkowie zarządu wybierali spośród siebie przewodniczącego i zastępcę. Walne zebranie było uprawnione do: zmian statutu, wyboru członków zarządu, komisji oraz ławników do Brackiego Sądu Rozjemczego i Wyższego Brackiego Sądu Rozjemczego. Zarząd: decydował w sprawach majątkowych, sprawach składek do Kasy Chorych i Kasy Pensyjnej, ustalał obwody, sprawy lecznictwa, odszkodowań, organizacyjne Bractwa. Komisja Świadczeniowa zajmowała się ustalaniem inwalidztwa, świadczeniami i zapomogami. Pszczyńskie Bractwo Górnicze prowadziło lecznictwo zamknięte, otwarte i ubezpieczeniowe. Podstawę prawną działania Bractwa stanowiła pruska ustawa z 17 czerwca 1912 roku o bractwach górniczych. Władzę nadzorczą nad nim sprawowało Ministerstwo Przemysłu i Handlu, jako II instancja oraz Wyższy Urząd Górniczy w Katowicach, jako I instancja. Na mocy rozporządzenia Prezydenta RP z 9 kwietnia 1934 roku nadzór ten z dniem 1 czerwca 1934 roku przeszedł na Ministerstwo Opieki Społecznej. W wyniku stwierdzonych uchybień 13 listopada 1934 roku działalność organów Bractwa została zawieszona, wyznaczony został pełnomocnik. Przywrócono ją w maju 1936 roku. We wrześniu 1939 roku Pszczyńskie Bractwo Górnicze objęte zostało zarządem przymusowym władz hitlerowskich. Gotówkę i księgi rachunkowo-kasowe i dokumentację przejęła Spółka Bracka w Tarnowskich Górach. Agendy Pszczyńskiego Bractwa Górniczego przejęło Górnośląskie Bractwo w Gliwicach. [na podstawie wstępu do inwentarza, oprac. S. Poprawska, Katowice 1971]

KM 20.11.1973, 0014-7