Zbiór akt gruntowych sądów w Chorzowie

Reference code
12/768/0
Number of series
27
Number of scans
0

Content:

Akta gruntowe: Chorzów z lat 1771-1967, sygn. 1-268; Chropaczów z lat 1800-1971, sygn. 277-368; Dąbrówka Wielka z lat 1778-1896, sygn. 369-376; Erdmannswiillee z lat 1826-1866, sygn. 377-381; Hajduki Dolne z lat 1704-1966, sygn. 382-536; Hajduki Nowe z lat 1860-1961, sygn. 537-565; Hajduki Wielkie i Świętochłowice Małe z lat 1747-1912, sygn. 566-575; Hajduki Wielkie z lat 1764-1970, sygn. 576-652; Królewska Huta z lat 1800 -1971, sygn. 653-1683, 2063; Lipiny z lat 1824-1967, sygn. 1684-1750; Łagiewniki Dolne z lat 1769-1828, sygn. 1751; Łagiewniki Górne z lat 1826-1904, sygn. 1752-1758; Łagiewniki Średnie i Hajduki Dolne z lat 1751-1899, sygn. 1759-1773; Łagiewniki Średnie z lat 1750-1967, sygn. 1774-1782; Maciejkowice z lat 1727-1956, sygn. 1783-1797; Świętochłowice Górne i Dolne z lat 1744-1898, sygn. 1798-1803; Świętochłowice Średnie z lat 1775-1854, sygn. 1804-1805; Świętochłowice z lat 1799-1961, sygn. 1806-2000, 2064; Węzłowiec z lat 1835-1881, sygn. 2001-2002; Kopalnie węgla kamiennego z lat 1805-1954, sygn. 2003-2027; Kopalnie rudy cynku z lat 1823-1954, sygn. 2028-2039; Kopalnie rudy ołowiu z lat 1850-1954, sygn. 2040-2046; Huty cynku z lat 1815-1937, sygn. 2047-2053; Huty żelaza z lat 1799-1944, sygn. 2054-2062.

About the Creator:

Podstawową funkcją ksiąg gruntowych jest wykazanie prawa własności do samej posiadłości. Rozwój gospodarki stworzył potrzebę kredytu, którego zabezpieczeniem byłaby własność ziemska wierzyciela. Tak powstały księgi wieczyste związane z prawem hipotecznym. Po zajęciu większej części Śląska przez Prusy, w dniu 04.08.1750 roku opublikowano przepisy hipoteczne dla Śląska jako "Allgemeine Ordnung vor das Souveraine Hertzogthum Schlesien, wornach die Land-Hypothequen-Bücher über unbewegliche Güther zur Sicherheit der Eigenthümer und Creditorem, einzurichten ist". Nowe regulacje wprowadziły jednolite księgi gruntowe (Grundbücher), sporządzane na odpowiednich formularzach przez sądy patrymonialne i miejskie. Dla każdej nieruchomości zakładano odrębne folium (Blatt) zawierające następujące informacje: określenie nieruchomości i jej położenie, nazwisko właściciela, podstawę prawną własności, cenę kupna i szacunkową wartość, "dominia reservata, pacta successoria", fideikomisy, fundacje, obciążenia inne podlegające zniesieniu, wierzytelności zabezpieczone na nieruchomości, wzmianki o sprawowanej opiece i udzielonych poręczeniach, oraz innych nieruchomościach właściciela. Mimo uprzednich regulacji wciąż brakowało jednolitych ksiąg i przepisów w Prusach. 1.06.1984 roku wszedł w życie edykt "Allgemeine Hypotheken - Ordnung für die gesammten Preußischen Königlichen Staaten" bazujący na ustawie z 1750 roku. Nie zmienił on wagi prawnej wpisu hipotecznego. Nowością była procedura wprowadzania wpisu, co miało być poprzedzone dokładnym sprawdzeniem odpisywanego dokumentu, a dokonywane w wyniku decyzji sędziego. Wprowadził pewne zmiany w formularzu księgi gruntowej, która odtąd składała się ze strony tytułowej (opis nieruchomości) i rubryk: I "Titulus possesionis" z nazwiskiem właściciela, tytułem własności, wartością mienia nieruchomego, II "Onera perpetua und Einschränkungen oder der Disposition" z informacjami o stałych obciążeniach gruntu, III "Gerichtlich versicherte Schulden und andere Realverbindlichkeiten" z wykazem wszystkich wierzytelności zabezpieczonych na gruncie wraz z ich kwotą i informacjami o dokonywanych spłatach. Nowy formularz umożliwił jednolitą rejestrację hipoteczną w Królestwie Polskim. W latach 1820, 1831, 1853 dokonano pewnych aktualizacji prawa hipotecznego, nie zmieniły one zasadniczo przepisów z 1784. Zmiany gospodarcze 2 połowy XIX wieku wymusiły unowocześnienie prawa hipotecznego - na mocy ustawy z 1784 roku wpis hipoteczny zyskał rangę prawotwórczą. Odtąd sam wpis do ksiąg dawał prawo do posiadania własności. Ustawa wprowadziła ścisły związek ksiąg wieczystych z rejestrem podatkowym (katastrem gruntowym), podstawą do założenia karty stał się wyciąg z katastru , wszystkie zmiany były jednocześnie rejestrowane w katastrze i księdze gruntowej. Ustawa umożliwiła wprowadzanie do jednej księgi wpisów dotyczących innych nieruchomości należących do tego samego właściciela. Ustawa z 1872 wprowadziła szczegółowy opis danej nieruchomości dodawany także do starej księgi gruntowej. Od roku 1849 prowadzenie ksiąg gruntowych należało do sądów powiatowych (Kreisgericht) do których sprowadzono akta gruntowe wystawione przed ustanowieniem powszechnej rejestracji hipotecznej, a znajdujące się wcześniej w sądach patrymonialnych i miejskich. Księgi gruntowe założono dla miast, wsi i dóbr rycerskich. Każdej działce nadano kolejny numer obowiązujący w danej miejscowości. Wpisów dokonywano na podstawie oryginalnych dokumentów potwierdzających prawdziwość podawanych informacji. Od połowy XIX wieku (tj. od wykształcenia się nowoczesnego notariatu) potwierdzeń faktycznego stanu majątkowego dokonywał notariusz. Do akt gruntowych dodawano odpisy tych dokumentów. Dlatego materiały dotyczące każdej działki zawierały, obok właściwych ksiąg gruntowych także liczne akta dodane w czasie przeprowadzania procedury dokonywania wpisu (umowy kupna - sprzedaży, testamenty, korespondencję z sądem, notariuszem, mapy itp.). 1 877 roku przeprowadzono w Prusach reformę sądownictwa. Utworzono wówczas sądy obwodowe (Amtsgericht) w miejsce sądów powiatowych. Przejęły one sprawy gruntowe swoich obszarów. W roku 1897 została wydana kolejna ustawa hipoteczna ("Grundbuchordnunng für das Deutsche Reich"), która ujednoliciła przepisy hipoteczne na terenie całej Rzeszy, nie wniosła jednak szczególnych zmian do poprzednio wprowadzonych przepisów. Jednocześnie wprowadzono w Prusach nowe wzory formularzy ksiąg wieczystych (rozbudowano spis gruntów objętych hipoteką). Dodano także rejestr praw rzeczowych związanych z daną nieruchomością ("I Verzeichnis der Grundstücke", II "Verzeichnis der mit dem Eigentume verbundeten"). Nie wprowadzono nakazu założenia nowych ksiąg - w praktyce nowy formularz stosowano po zapełnieniu starej księgi. W latach 1922-1939 rejestrację gruntową (na ziemiach wchodzących w skład II Rzeczypospolitej) prowadziły sądy grodzkie. W tym zakresie przepisy z 1897 roku obowiązywały na Śląsku do roku 1946 roku. Po zakończeniu II wojny światowej, dekret z 11 X 1946 roku powierzał prowadzenie ksiąg gruntowych sądom powiatowym. Szczegółowe przepisy dotyczące prowadzenia ksiąg hipotecznych zostały ustalone w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 26 XI 1946 roku (Dz. U. 1946, nr 66, poz. 366). Według nowych wytycznych księga gruntowa miała zawierać tylko 4 działy: oznaczenie nieruchomości oraz wpisy praw związanych z jej własnością, wpisy praw rzeczowych, wpisy dotyczące hipoteki. Chociaż przepisy te nakazywały założenie nowych ksiąg hipotecznych dla każdej działki, stare księgi były nadal wykorzystywane. Natomiast nowe księgi zakładano tylko w przypadku zapełnienia starego arkusza. Działo się tak wbrew rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości o prowadzeniu dotychczasowych ksiąg hipotecznych po dniu 31 XII 1946 roku, z dnia 29 XI 1946. Nakazywało ono założenie nowej księgi dla każdej nieruchomości począwszy od pierwszego wpisu po dniu 31 XII 1946 roku. Stare księgi należało zamknąć i przekazać do archiwum. Na nowej księdze imano zaznaczyć numer kontynuowanej księgi. To samo rozporządzeniu pozwalało jednak na dalsze prowadzenie starych ksiąg, jeżeli znajdowała się w nich duża liczba nadal aktualnych wpisów. Te księgi miały być prowadzone do 31 XII 1870 roku. Na obszarach gdzie obowiązywała niemiecka ustawa hipoteczna z 1897 roku, a które weszły w skład państwa polskiego po 1922rolu, pozwolono na prowadzenie starych ksiąg, dotyczyło to także tabel (odpisów ksiąg gruntowych), aż do wyczerpania druków. Ustawa z 16 X 1964 roku powierzyła prowadzenie spraw gruntowych Państwowym Biurom Notarialnym. Kolejną regulacją prawa hipotecznego była Ustawa o księgach wieczystych i hipotece z dnia 6 II 1982 roku. Potwierdziła ona obowiązek prowadzenia ksiąg gruntowych przez Państwowe Biura Notarialne. Według tej ustawy nowe księgi należy zakładać dla nieruchomości, które nie mają ksiąg wieczystych oraz których księgi zaginęły lub zostały zniszczone. Od początku lat 90-tych sprawy hipoteczne, w ramach reformy sądownictwa i wydania ustawy o notariacie, wróciły do kompetencji sądów rejonowych. [na podstawie wstępu do inwentarza, oprac. dr Z. Jedynak, mgr M. Węcki, Katowice 2004]

Border dates:

1704-1971

Classification:

Creator's name:

Dates:

1704-1971, 1704-1971.

Former name:

Foreign language name:

Languages:

Availability:

Total archival files:

2065

Total archival files processed:

2064

Total archival files without records:

0

Total linear metres

50.0

Total linear metres processed

50.0

Total linear metres without records

0.0

Total archival files:

0

Total files:

0

Total size (in MB):

0.0

Total documents

0

Total cases

0

Total classes

0

Total archival files:

12.0

Total running meters :

0.9

Dates of non-archival documentation :

ok.1860-1920

Name Quantity Inventory uwagi
Approved book inventory Tak 2064 j.
Delivery and acceptance list Tak 1 j.
Approved book inventory Tak 2064 j.
Delivery and acceptance list Tak 1 j.

KM 30.03.2004, 0010-2, dokumentacja wydzielona do brakowania 12 j.- 0,9 mb