Upravlenie Gminy Zagórze /Zarząd Gminy Zagórze/: Sprawy ogólne: zarządzenia, cyrkularze, wykazy statystyczne, sprawy włościańskie, przesiedlenia, sprawy gospodarcze z lat 1838-1878, sygn. 1-43 Sprawy policyjno-wojskowe: sąd gminny, sprawy karne, wojskowe z lat 1851-1879, sygn. 44-60 Sprawy administracyjne: straż ziemska i ogniowa, sprawy szkolne, kościelne, zdrowia i opieki społecznej, sprawy budowlane z lat 1832-1874, sygn. 61-87 Zarząd Gminy Zagórze: 1. Dział Ogólnoorganizacyjny: Sprawy organizacyjne: organizacja, wybory do Rady Gminnej, sprawy osobowe pracowników gminnych z lat 1917-1939, sygn. 88-115 Zebrania i urzędowanie ciał samorządowych: uchwały, sprawy włościańskie z lat 1910-1939, sygn. 116-161 Kontrola wewnętrzna: komisja rewizyjna z lat 1927-1940, sygn.162-169 Majątek gminy z lat 1911-1939, sygn. 170-217 2. Dział Finansowo-Budżetowy: Budżety, dochody i wydatki: sprawozdawczość finansowa z lat 1910-1944, sygn. 218-282 Sprawy podatkowe i kredytowe z lat 1910-1936, sygn. 283-348 3. Dział Gospodarki Gminnej: Drogi i place publiczne z lat 1894-1939, sygn. 349-365 Sprawy szkoleń i kościelne z lat 1915-1933, sygn. 366-389 Sprawy zdrowia i opieki społecznej z lat 1916-1920, sygn. 390-404 Sprawy bezrobocia z lat 1924-1939, sygn. 405-428 Sprawy rolne z lat 1931-1934, sygn. 429-462 4. Dział Administracyjny: Wybory do Sejmu i Senatu RP z lat 1931-1939, sygn. 463-472 Zarządzenia administracyjne z lat 1922-1932, sygn. 473-485 Ewidencja i kontrola ruchu ludności z lat 1917-1934, sygn. 486-494 Bezpieczeństwo i porządek publiczny z lat 1915-1939, sygn. 495-509 Straż pożarna z lat 1921-1939, sygn. 510-515 Sprawy wojskowe z lat 1915-1939, sygn. 516-522 Sprawy budowlane z lat 1894-1944, sygn. 523-549 Sprawy aprowizacyjne z lat 1915-1930, sygn. 550-557 Sprawy sądowe z lat 1915-1929, sygn. 558-561

O początkach Zagórza brak jest dokładnych informacji. Osiedle powstało prawdopodobnie za Bolesława Krzywoustego jako posiadłość rycerska. Najstarsze zapiski o Zagórzu pochodzą z XIII wieku. W XIX wieku Zagórze należące do powiatu olkuskiego weszło w skład guberni kieleckiej i dostało się pod okupację rosyjską. Ustrój gminy kształtowały ukazy carskich. Ukaz o urządzaniu gmin wiejskich z 19 lutego 1864 roku, wydany przez cara Aleksandra II z późniejszymi zmianami, wprowadzał samorząd wiejski. Powstały duże gminy administracyjne złożone z kilkunastu wsi i folwarków. Z poszczególnych wsi zamieszkałych przez włościan i wchodzących w skład gminy powstały gromady. Administrację gminy tworzyły: zebranie gminne, wójt gminy, sołtysi i sąd gminny. Urząd gminy składał się z wójta i pisarza. Organami gromady były zebrania gromadzkie i sołtys. Prawo udziału w zebraniach gminnych mieli pełnoletni włościanie posiadający przynajmniej 3 morgi ziemi, a w zebraniach gromadzkich włościanie zamieszkali na terenie gromady we własnych domach, bez względu na obszar posiadanej ziemi. Gromada miała wyłącznie włościański charakter. Tam gdzie zamieszkiwali właściciele dworów lub folwarków i drobna szlachta nie tworzono gromad. Do kompetencji zebrań gminnych i gromadzkich należało: wybory urzędników, uchwalanie uchwał, sprawy samorządu i gospodarki gminnej, kontrola urzędników, wyrażanie opinii w spawach wynikających z ustawy i zarządzeń, rozkład ciężarów skarbowych. Wójt, naczelnik samorządu i najniższy organ administracji lokalnej kierował sprawami gminnymi. Podporządkowany był naczelnikowi powiatu, któremu miał obowiązek przesyłać raporty. Wójta wybierano na zebraniu gminnym spośród stałych mieszkańców gminy, w obecności naczelnika powiatu, który zatwierdzał wybór. Kadencja trwała 3 lata. Pisarza gminnego mianował naczelnik powiatu. Pomocnikami wójta byli sołtysi wybierani na zebraniu gromady. Sprawy sądowo-cywilne oraz karne mniejszej wagi rozpatrywał sąd gminny złożony z 2 ławników pod przewodnictwem wójta. Poważniejsze sprawy sądowe załatwiał naczelnik powiatu. Zakres działalności gminy obejmował sprawy organizacyjne, finansowe, gospodarcze, administracyjne, wojskowe, szkolne, kościelne, zdrowia, bezpieczeństwa. Zmiany w ustroju gmin wprowadził dekret Naczelnika Państwa o radach gminnych z 27 listopada 1918 roku. Wprowadził on rady gminne, rozszerzył prawo udziału w zgromadzeniu gminnym na obywateli obojga płci, którzy mieli skończone 21 lat i byli stałymi mieszkańcami gminy. Organami gminy były: wójt, rada gminna i zebranie gminne. Rada składała się z wójta i 12 członków wybieranych w tajnym głosowaniu przez zgromadzenie gminne względną większością głosów. Do kompetencji rady należało: przygotowanie wniosków i budżetu, czuwanie nad wykonaniem uchwał, zarządzanie nieruchomościami i funduszami, kierowanie instytucjami i zakładami gminnymi, mianowanie urzędników, kontrola działalności wójta. Przewodniczącym rady był wójt. Zwoływał on jej posiedzenia przynajmniej raz w miesiącu. Uchwały na zebraniu gminnym zapadały większością głosów obecnych. Obrady były jawne. Nadzór nad działalnością rad gminnych wykonywały wydziały powiatowe. Naczelnikiem wydziału powiatowego był starosta powiatowy. [na podstawie wstępu do inwentarza, oprac. O. Ekert, Będzin 1968]