I Powiatowa Rada Narodowa w Będzinie: Sprawozdania z działalności z lat 1945-1950, sygn. 1-32, 1a-i, 16a; Sprawy organizacyjne: protokoły posiedzeń PRN, kontroli przedsiębiorstw terenowych z lat 1945-1950, sygn. 33-65; Sprawy świadczeń rzeczowych i podatków z lat 1945-1949, sygn. 66-7; Sprawy oświatowe, zdrowia, opieki społecznej, ruchu partyzanckiego, wyborów do Sejmu, ochrony przeciwpożarowej z lat 1945-1949, sygn. 72-85, 80a; II Wydział Powiatowy w Będzinie: Referat Ogólny: zarządzenia, kontrola gospodarcza z lat 1945-1948, sygn. 88-93; Referat Organizacyjny: zarządzenia, przepisy, organizacja zakładów, sprawozdania z działalności instytucji terenowych z lat 1945-1949, sygn. 94-103; Referat Personalny: sprawy osobowe biuro Wydziału Powiatowego z lat 1949, sygn. 104; Referat Budżetowy: przepisy i zarządzenia dotyczące budżetów, preliminarze z lat 1946-1950, sygn. 105-130; Referat Gospodarczy: sprawy inwentarzowe z lat 1947, sygn. 131; Referat Finansowy: pożyczki, wykonanie budżetu z lat 1947-1948, sygn. 132-134; Referat Finansowo-Rachunkowy: sprawozdania z lat 1946-1948, sygn. 135-136; Referat Samorządowy: protokoły zebrań, uchwały gminnych rad narodowych, lustracje, sprawy personalne gminnych rad narodowych, zmiany granic gmin z lat 1945-1946, sygn. 137-154.

Organizację i zakres działania rad narodowych jako tymczasowych organów władzy państwowej Polski Ludowej uregulowała ustawa z dnia 11 września 1944 roku /Dz. U. Nr 5 poz. 22/, a później dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 23 listopada 1944 roku /Dz. U. Nr 14 poz. 74/ o organizacji i działaniu samorządu terytorialnego. Terenowe rady narodowe z Krajową Radą Narodową na czele tworzyły system organów zarządu terytorialnego. Ich zasadniczą funkcją stało się planowanie i kontrola społeczna całej działalności publicznej na swoim terenie. Rady narodowe mogły powoływać dla pewnych odcinków swej działalności komisje jako organ pomocniczy. Zadaniem komisji było utrzymanie stałego kontaktu z ludnością i pobudzanie aktywności społecznej w realizacji zadań rady. Rada narodowa była organem uchwałodawczym dla samorządu terytorialnego. Jako organ wykonawczy tego samorządu działał Wydział Powiatowy ze starostą jako przewodniczącym. Organem wyłonionym przez radę spośród jej członków było prezydium. Jego podstawową funkcją było w okresie 1944-1950 organizowanie seryjnych prac rady i prac komisji oraz wykonywanie kontroli społecznej i nadzoru nad radami narodowymi niższych stopni. Rada Narodowa w Będzinie zapoczątkowała swe prace w 1944 roku w tzw. „piątce konspiracyjnej”. Zadaniem jej było przygotowanie odpowiednich ludzi do objęcia stanowisk władzy ludowej. Pierwsze posiedzenie Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Będzinie odbyło się 14 lutego 1945 roku. W skład jego członków weszła ”piątka konspiracyjna” w osobach Stanisława Domagały, Franciszka Gwiazdy, Stanisława Podlowskiego, Bolesława Śliwy i Wojciecha Pacieja. Wyłoniono wówczas dwóch przedstawicieli Powiatowej Rady Narodowej w Będzinie na członków Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach. Przewodniczącym został Stanisław Domagała. Powiat będziński według dawnego podziału administracyjnego podlegał Wojewódzkiej Radzie Narodowej w Kielcach do 25 lutego 1945 roku, kiedy to na mocy uchwały Rady Ministrów z dnia 26 lutego 1945 roku /dekret z dnia 7 lipca 1945 roku Dz. U.RP Nr 27 poz. 167/ włączony został do województwa śląsko-dąbrowskiego. Dnia 6 marca 1945 roku Powiatowa Rada Narodowa w Będzinie odbyła swe pierwsze plenarne posiedzenie przy współudziale przedstawicieli partii politycznych, zrzeszeń gospodarczych i zawodowych oraz członków kooptowanych. Na posiedzeniu tym uzgodniono plan organizacyjny. Przewodniczącym został nadal Stanisław Domagała. W początkowym okresie działalności Powiatowej Rady Narodowej działały trzy komisje: administracyjna, samorządowa i przedsiębiorstw. Komisje przeprowadzały kontrole w zakresie praworządności, gospodarczej i sanitarnej. W grudniu 1945 roku zgodnie z poleceniem Biura Kontroli przy Prezydium Krajowej Rady Narodowej i uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 22 listopada 1945 roku utworzono z dotychczasowych trzech komisji jedną Komisję Kontroli Społecznej. Zakres jej działalności i kompetencji nie uległ zmianie. Prócz stałej Komisji Kontroli Społecznej powoływano do pewnych akcji Komisje Nadzwyczajne. W aktach Powiatowej Rady Narodowej w Będzinie napotykamy na dowody działalności Komisji Finansowo-Budżetowej /1945/, Oświatowej /1945/, Kontroli Społecznej/1945/, Drogowej /1947/, Kontroli Cen 1947/, Planowania /1948/, Kwalifikacyjnej /1948/, Rolnej /1948/ , Racjonalizacji Pracy/1948/ i Administracyjno-Samorządowej /1949/. Ustawa z dnia 20 marca 1950 roku /Dz. U. Nr 14 poz.130/ o terenowych organach jednolitej władzy państwowej wprowadziła reformę administracji. Mocą tej ustawy zwiększył się zakres kompetencji rad narodowych, które stały się odtąd jedynymi organami władzy terenowej. [na podstawie wstępu do inwentarza, oprac. O. Ekert, Będzin 1964]