Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej w Kamienicy Polskiej z lat 1870 - 1914, w tym: Duplikaty (wtóropisy) akt urodzeń, małżeństw i zgonów z lat 1870 - 1914, alegata z lat 1870 - 1872, 1874 - 1876, 1879.

Terminem akta stanu cywilnego określa się dokumentację sporządzoną przez duchownych lub osoby świeckie, mające uprawnienia urzędników stanu cywilnego, w celu rejestracji podstawowych faktów związanych ze stanem cywilnym człowieka, głównie jego urodzin, małżeństw i śmierci. Parafia Rzymskokatolicka w Kamienicy Polskiej została erygowana przez biskupa włocławskiego Wincentego Chościaka – Popiela w 1869 roku. Jej obszar, obejmujący miejscowości: Kamienica Polska, Klepaczka, Kopalnia, Zawada część wsi Jastrząb i Wanaty, w całości wydzielono z Parafii Poczesna. Od 1826 roku zasady prowadzenia akt stanu cywilnego na terenie zaboru rosyjskiego regulował Kodeks Cywilny Królestwa Polskiego. Zmienił on, wprowadzone w 1808 roku przepisy Kodeksu Cywilnego Napoleona, w zakresie urzędów stanu cywilnego, wprowadzając wyznaniowy charakter rejestracji aktów metrykalnych. Zgodnie z artykułem 71 nowego Kodeksu „w chrześcijańskich wyznaniach akta stanu cywilnego połączone będą z metrykami kościelnymi”. Duchowni, pełniący równocześnie funkcję urzędników stanu cywilnego, sporządzali dwa identyczne egzemplarze metryk. Pierwszy z nich, określany jako unikat (inne nazwy to: oryginał, pierwopis), pozostawał w parafiach i przeznaczony był dla potrzeb kościoła. Unikaty prowadzono w trzech seriach. W odrębnych księgach rejestrowano akta urodzeń, małżeństw i zgonów. Każda z wspomnianych ksiąg wykorzystywana była przez kilka lat, aż do momentu zapisania wszystkich kart. Drugi egzemplarz aktów, nazywany duplikatem (wtóropisem), przekazywany był do archiwów wydziałów hipotecznych przy właściwych sądach i miał służyć władzom świeckim. Duplikaty zapisywano w jednej księdze, podzielonej na trzy części, tj. na akta urodzeń, małżeństw i zgonów, która zamykana była po upływie jednego roku kalendarzowego. Z końcem roku osoba prowadząca wpisy dokonywała adnotacji o ilości poszczególnych aktów oraz sporządzała alfabetyczny indeks osób urodzonych, zaślubionych i zmarłych, przy czym w skorowidzu małżeństw na pierwszym miejscu umieszczano zawsze nazwisko mężczyzny. Oprócz wspomnianych powyżej ksiąg urzędnicy stanu cywilnego gromadził tak zwane alegata (określane także terminami: aneksy, dowody do akt małżeństw, akta zbiorowe), składające się z dokumentów potwierdzających zdolność prawną danych osób do zawarcia ślubu. Najczęściej były to odpisy aktów urodzenia lub chrztu przyszłych małżonków, a w przypadku braku możliwości dostarczenia takiego odpisu - akty znania, czyli zeznania świadków zaświadczające ich tożsamość. W sytuacjach, gdy miało zostać udzielone ponowne małżeństwo w alegatach umieszczano odpisy aktów zgonów nieżyjącego już współmałżonka. Sporadycznie załączano do nich również odpisy spraw rozwodowych, czy protokołów rad familijnych. Czasami do akt zbiorowych wszywano także zapowiedzi wygłaszane w parafii. Alegata przechowywane były łącznie z duplikatami w archiwach hipotecznych. Formę i treść poszczególnych rodzajów aktów regulowały przepisy nadmienionego wyżej Kodeksu Cywilnego. Zapis w księdze powinien zawierać: datę sporządzenia aktu, imiona i nazwiska, miejsce zamieszkania osób stawiających się i świadków oraz odpowiednie formuły dotyczące chrztu dziecka, oświadczenie duchownego i świadków o zawarciu ślubu, dane osoby zmarłej. Przy chrztach zamieszczano dodatkowo informacje o imieniu, nazwisku panieńskim oraz wieku matki dziecka. Niedozwolone były wszelkie skreślenia i skróty, Dla uniknięcia pomyłek i przekłamań daty zapisywano słownie. Nadzór nad sposobem prowadzenia ksiąg metrykalnych w parafiach rzymskokatolickich sprawowali dziekani. Sprawdzali oni numerację kart, pieczętowali księgi, kontrolowali również zgodność zapisów unikatu i duplikatu. Do 1867 roku akta sporządzano w języku polskim. Od 1868 roku zgodnie z postanowieniami Komitetu Urządzającego Królestwa Polskiego wprowadzono język rosyjski. Na przełomie lat 1867 i 1868 roku zaczęto również stosować podwójną datację według kalendarza gregoriańskiego, używanego dotychczas w Królestwie Polskim (nowy styl) i juliańskiego, obowiązującego w Cesarskie Rosyjskim (stary styl). W XIX wieku różnica pomiędzy kalendarzem juliańskim, a gregoriańskim wynosiła 12 dni. Od 1 marca 1900 roku zwiększyła się ona do 13 dni. Charakter dokumentacji omawianego zespołu nie pozwala na dokładne prześledzenie sposobu sporządzania ksiąg metrykalnych omawianej parafii. Zachowały się duplikaty aktów stanu cywilnego i alegata od 1870 roku. W poszczególnych księgach proboszczowie zamieszczali krótkie adnotacje o zakończeniu wpisów z danego roku. Protokoły kontroli aktów wpisywali także dziekani dekanatu częstochowskiego. Przedstawione powyżej zasady rejestracji akt stanu cywilnego z niewielkimi tylko modyfikacjami obowiązywały na terenie byłego zaboru rosyjskiego do roku 1945 roku. Z dniem 1 stycznia 1946 roku utworzono, na podstawie przepisów dekretu Rady Ministrów z dnia 25 września 1945 roku Prawo o aktach stanu cywilnego, państwowe urzędy stanu cywilnego

Mikrofilmy z lat 1870 - 1884, Nr 288 - 295, 1745 - 1751. Notatkę informacyjną napisał i inwentarz sporządził Przemysław Snoch (2005). Uzupełnienia Michał Mszyca (2014) i Aleksandra Grzegorczyk (2020)