Akta ZW ZSMP w Lesznie mają dużą wartość jako materiał źródłowy do poznania najnowszej historii południowo-zachodniej Wielkopolski. Uzupełniają bowiem materiały znajdujące się w zespołach wytworzonych przez PZPR. Zespół zawiera następujące rodzaje materiałów: akta dotyczące krajowych Zjazdów ZSMP z lat 1981-1985, protokoły Wojewódzkich Konferencji Sprawozdawczo-Wyborczych i Programowych /1976-1984/, protokoły posiedzeń plenarnych /1976-1988/, protokoły posiedzeń Prezydium ZW /1978-1988/, protokoły posiedzeń Kierownictwa ZW /1976-1979/, protokoły posiedzeń Biura Wykonawczego ZW /1986-1987/, protokoły posiedzeń plenarnych i Prezydium Wojewódzkiego Sądu Koleżeńskiego /1986-1988/, protokoły posiedzeń Wojewódzkiej Komisji Rewizyjnej /1978-1981/, protokoły posiedzeń Wojewódzkiej Komisji Historycznej /1982/, protokoły posiedzeń Wojewódzkiej Komisji Kultury /1975-1977/, protokoły posiedzeń Wojewódzkiej Komisji Młodych Nauczycieli i Opiekunów Szkolnych Organizacji ZSMP /1983-1986/, protokoły posiedzeń Wojewódzkiej Komisji Powszechnego Współzawodnictwa Kół /1979-1986/ oraz protokoły posiedzeń Zespołu do spraw. Upowszechniania Muzyki i Piosenki /1978-1983/, protokoły spotkań "Parlamentu Młodzieży" /1988/, protokoły posiedzeń Wojewódzkiego Zespołu Młodych Radnych /1980-1986/, protokoły posiedzeń oraz informacje z działalności Zespołów Młodych Radnych /1979-1980/, protokoły narad pracowników /1986-1988/, akta dotyczące spraw organizacyjnych: m.in. statut ZSMP, regulamin organizacyjny Biura ZW /1977-1985/, wytyczne, porozumienia, założenia programowe /1980-1984/, akta dotyczące współzawodnictwa kół /1981-1987/ oraz "dekady kół" /ankiety statystyczne i wnioski zgłaszane przez koła /1986-1987/, oceny działalności instancji podstawowych /1979/, sylwetki działaczy /1985-1986/, statystyki jednostkowe i zbiorcze /1976-1988/, biuletyn informacyjny Zarządu Głównego z 1987 r. /zawiera dane statystyczne o Zarządach Wojewódzkich ZSMP w kraju/, meldunki miesięczne i tygodniowe ZW dotyczące m.in. spraw organizacyjnych /1985-1987/, teleksy przychodzące i wychodzące /1981-1986/, materiały dotyczące wydarzeń w Bydgoszczy /1981/, akta dotyczące współpracy z Urzędem Wojewódzkim w Lesznie /1981-1982/ i współpracy zagranicznej /1977-1987/, programy i sprawozdania z obchodów 1 Maja /1984/, wykazy pracowników etatowych oraz sprawozdania ze stanu zatrudnienia /1978-1980,1986-1988/, raporty o warunkach startu życiowego i zawodowego młodzieży województwa leszczyńskiego /1983,1986/, wykaz domów kultury, świetlic wiejskich i przyzakładowych, klubów "Ruch" i "Rolnik" w województwie leszczyńskim /bez daty/, /ocenę wdrażania wojewódzkiego programu rozwoju sportu i turystyki /1977/, sprawozdanie z działalności Wojewódzkiego Uniwersytetu Robotniczego /1978/, analizę rozwoju Chorągwi Leszczyńskiej ZHP /1975/, prasę: jednodniówkę, dodatek "Głosu Wielkopolskiego" oraz serwisy i biuletyny informacyjne /1982-1986/. Ponadto w zespole znajdują się akta zarządów miejskich, miejsko-gminnych i gminnych ZSMP /zwłaszcza protokoły konferencji sprawozdawczo-wyborczych, posiedzeń plenarnych i Prezydiów/ w: Bojanowie /1977-1988/, Borku /1977-1988/, Gostyniu /1977-1985/, Górze /1977-1988/, Jemielnie /1978-1987/, Jutrosinie /1977-1988/, Kobylinie /1977-1988/, Kościanie /1977-1988/, Krobi /1979-1988/, Krzemieniewie /1977-1988/, Krzywiniu /1977-1988/, Lesznie /1981-1988/, Lipnie /1977-1988/, Miejskiej Górce /1977-1989/, Niechlowie /19771988/, Osiecznej /1981-1987/, Pakosławiu /1985-1987/, Pępowie /1979-1988/, Piaskach /1977-1988/, Pogorzeli /1986-1988/, Poniecu /1977-1988/, Przemęcie /1977-1987/, Rawiczu /1977-1988/, Rydzynie /1977-1988/, Szlichtyngowej /1979-1988/, Śmiglu /1980-1988/, Święciechowie /1979-1988/, Wąsoszu /1977-1988/, Wijewie /1983-1987/, Włoszakowicach /1977-1988/, Wschowie /1977-1988/ oraz Zarządu Zakładowego ZSMP Rejonu PKP w Lesznie /1979/ i Zarządu Zakładowego w Zakładach Elementów Wyposażenia Budownictwa "Metalplast-Leszno" /1979/.

Związek Socjalistycznej Młodzieży Polskiej /zwany dalej ZSMP/ był masową, ideowo - wychowawczą organizacją młodzieży. Powstał w 1976 r. w wyniku połączenia się Związku Młodzieży Socjalistycznej, Związku Socjalistycznej Młodzieży Wiejskiej /wcześniej: Związku Młodzieży Wiejskiej/ i Socjalistycznego Związku Młodzieży Wojskowej. ZSMP działał do 1990 r. pod ideowym kierownictwem PZPR Głównymi celami i zadaniami Związku, wynikającymi ze statutu ZSMP, było mobilizowanie młodzieży do pracy na rzecz kraju, upowszechnianie ideologii marksizmu-leninizmu oraz krzewienie oświaty i kultury. Opierając się na własnej bazie i kadrze, a także współpracując z wyspecjalizowanymi instytucjami i organizacjami, ZSMP realizował zadania ideowo-wychowawcze poprzez działalność kulturalną, turystyczną, sportową i rekreacyjną. W całokształcie działalności ZSMP ważne miejsce zajmowała praca ideologiczna, młodzież zapoznawano z podstawami marksizmu-leninizmu oraz programami PZPR. Podstawowym ogniwem Związku było i nadal jest koło. Co najmniej dwa koła mogły tworzyć organizację zakładową lub szkolną. Koła, organizacje zakładowe i szkolne działające na terenie podstawowych jednostek administracyjnych kraju, tworzyły organizacje /zarządy/ miejskie, gminne i miejsko-gminne. Z kolei one powoływały organizację /zarząd/ wojewódzką. Organami władzy Związku były: organy uchwałodawcze i wykonawcze, komisje rewizyjne i sądy koleżeńskie. Organami uchwałodawczymi były: Zjazd, konferencje delegatów i zebrania organizacji i kół. Natomiast organami wykonawczymi były prezydia zarządów wszystkich szczebli, Biuro Wykonawcze Zarządu Wojewódzkiego i zarządy kół. Organy wykonawcze działały zgodnie z uchwałami i kompetencjami określonymi przez właściwe organy uchwałodawcze. Organem uchwałodawczym wojewódzkiej organizacji ZSMP w Lesznie był Zarząd Wojewódzki /dalej: ZW/, który kierował działalnością Związku na terenie województwa leszczyńskiego między konferencjami sprawozdawczo-wyborczymi zgodnie z ich uchwałami. Posiedzenia Zarządu odbywały się nie rzadziej niż raz na trzy miesiące. Prezydium ZW ZSMP, na podstawie pkt. 26 Statutu ZSMP, było organem wykonawczym Zarządu Wojewódzkiego, kierowało pracą ZW i podległych mu ogniw Związku między posiedzeniami Zarządu Wojewódzkiego, zabezpieczając wykonanie jego uchwał i postanowień. Pracami Prezydium kierował przewodniczący ZW ZSMP. Do zadań i uprawnień Prezydium należało: zwoływanie posiedzeń ZW, rekomendacja materiałów na posiedzenia plenarne, zatwierdzanie planów pracy i dokonywanie oceny pracy Biura Wykonawczego ZW, komisji, podległych instancji i ogniw ZSMP, dokonywanie ocen realizacji przedsięwzięć programowych i merytorycznych podejmowanych przez instancje podstawowe Związku, dokonywanie rocznych ocen działalności finansowej i gospodarczej ZW, zatwierdzanie wniosków na odznaczenia młodzieżowe i państwowe, informowanie ZW o swoich pracach oraz podejmowanie innych decyzji wynikających z uchwał ZW i bieżącej działalności Związku. Biuro Wykonawcze ZW ZSMP realizowało uchwały i decyzje władz Związku. Prace Biura Wykonawczego programowało i oceniało Prezydium ZW. Pracami Biura kierował przewodniczący ZW ZSMP. Do zadań i uprawnień Biura należało: realizacja kierunków działania wynikających z programu Związku i decyzji jego władz, organizowanie i tworzenie warunków do działalności programowej i organizacyjnej ZW i komisji, prowadzenie analizy i kontroli realizacji zadań wewnątrzzwiązkowych, dokonywanie oceny pracy wydziałów, pracowników ZW nie będących członkami Biura Wykonawczego, zatwierdzanie zadań organizacyjno-finansowych przedsięwzięć programowych i innych ogólnowojewódzkich, określanie zasad realizacji budżetu ZW i wydatkowania środków pozabudżetowych oraz kontrola prawidłowości jego realizacji, podejmowanie decyzji kadrowych dotyczących pracowników ZW, bieżące prowadzenie działalności ZW. W skład Biura Wykonawczego ZW ZSMP wchodzili: Przewodniczący ZW, I Zastępca Przewodniczącego oraz Sekretarze ZW. I Zastępca Przewodniczącego i Sekretarze ZW kierowali pracą Wydziałów ZW i odpowiedzialni byli za działalność komisji. O zakresie obowiązków członków Biura Wykonawczego ZW w Lesznie wiadomo jedynie na podstawie regulaminu funkcjonowania ZW ZSMP z 1976 r. /sygn. 45/. Do zakresu kierowania i odpowiedzialności Przewodniczącego ZW ZSMP należało: kierowanie całokształtem działalności ZW ZSMP, kierowanie pracami Prezydium i Biura Wykonawczego ZW. I Zastępca Przewodniczącego kierował i nadzorował pracami: Komisji Organizacyjnej, Komisji Odznaczeń, Komisji Zagranicznej, Wojewódzkiego Sądu Koleżeńskiego, Wydziału Organizacyjnego, Wydziału Finansowo-Księgowego i Wydziału Ogólnego. I Sekretarz ZW odpowiadał za środowisko młodzieży robotniczej i sprawy socjalne. Podlegały mu: Rada Młodzieży Robotniczej, Wydział Młodzieży Robotniczej, Wojewódzki Sztab Patronacki oraz Komisja Wynalazczości i Racjonalizacji. II Sekretarz ZW odpowiadał za środowisko młodzieży wiejskiej. Podlegały mu: Rada Młodzieży Wiejskiej, Rada Dziewcząt i Młodej Rodziny, Rada Zdrowia, Komisja do spraw. Ochrony Środowiska oraz Wydział Społeczno-Zawodowy Młodzieży Wiejskiej. III Sekretarz ZW odpowiadał za środowisko młodzieży szkolnej. Podlegały mu: Rada Młodzieży Szkolnej, Komisja Nauczycieli, Rada Uniwersytetu Robotniczego, Wydział Młodzieży Szkolnej i Wojewódzki Uniwersytet Robotniczy. Współpracował on także z Ochotniczymi Hufcami Pracy. IV Sekretarz ZW odpowiadał za pracę ideologiczną i współpracę z byłymi działaczami młodzieżowymi. Podlegały mu Komisja Ideologiczna, Zespół Lektorski, Wojewódzka Komisja Ruchu Robotniczego i Młodzieżowego, Wydział Kształcenia Politycznego i Propagandy oraz Archiwum ZW. V Sekretarz ZW odpowiedzialny był za działalność kulturalną, sportowo-turystyczną i wychowanie patriotyczno-obronne młodzieży. Podlegały mu: Komisja Turystyki i Wypoczynku, Komisja Kultury Fizycznej i Sportu, Komisja Wychowania Patriotycznego i Przygotowania Obronnego, Wojewódzkie Biuro Turystyki Młodzieżowej "Juwentur". Pracownicy terenowi ZW ZSMP podlegali służbowo Przewodniczącemu ZW ZSMP i Zastępcy. Programowo realizowali uchwały i decyzje Związku.