protokoły Komisji Kredytowej 1947-1948 (1 j.a.), akta przejecia agend Komunalnej Kasy Oszczędności w Opolu i jej oddziałów przez Bank Związku Spółek Zarobkowych Rolnego w Opolu 1949 (1 j.a.)

Komunalne Kasy Oszczędności istniały jeszcze przed wojną. Podstawą ich działania były dwa akty normatywne o komunalnych kasach oszczędności: Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października 1934 roku i Rozporządzenie Ministra Skarbu, Spraw Wewnętrznych i Sprawiedliwości z dnia 16 marca 1937 roku. Zgodnie z powyższymi rozporządzeniami były one insytucjami samorządu terytorialnego, a ich zadaniem było rozwijanie w najszerszych kręgach ludności zmysłu oszczędnościowego, ułatwianie gromadzenia oszczędności, gospodarowanie nimi w sposób zapewniający całkowite bezpieczeństwo złożonego kapitału oraz popieranie produkcji przez udzielanie kredytu. Kasy oszczędnościowe mogły być zakładane tylko przez miasta oraz związki samorządowe powiatowe i wojewódzkie, samodzielnie lub wspólnie przez utworzony w tym celu związek międzykomunalny. Do prowadzenia kasy powołane były następujące prgany: rada kasy jako organ stanowiący. Pochodziła ona z wyboru dokonywanego przez radę narodową. Drugim organem - zarządzającym i wykonanwczym była dyrekcja kasy. Organem kontrolującym były kimisje rewizyjne. Rada kasy wybierana była na 3 lata. Na jej czele stał z urzędu przewodniczący wydziału powiatowego, prezydent miasta lub urzedowi zastepcy. Dyrekcje kasy wybierała rada kasy.Komunalne Kasy oszczędności powiatowe i miejskie wchodziły w skład Związków Komunalnych Kas Oszczędności, które kierowały polityką operacji czynnych i biernych kas. Związki były też organami opiniodawczymi i informacyjnymi we wszystkich sprawach z zakresu działalności i ustawodawstwa komunalnych kas oszczędności. Komunalne kasy oszczędności na Opolszczyźnie powstały wiosną 1945 roku. 30 kwietnia 1945 roku Wojewoda Śląsko-Dąbrowski zwrócił się do starostów i prezydentów miast, aby związki założycielskie dostarczały kasom potrzebnych środków do uruchomienia i prowadzenia kasy. 16 lipca 1945 r. ukazało się rozporządzenie Ministra Skarbu w sprawie utworzenia Związku Komunalnych Kas Oszczędności Rzeczypospolitej Polskiej. Członkami związku stały się wszystkie kasy działające na obszarze Polski. Na Opolszczyźnie Komunalne Kasy Oszczędności zakłądane były w latach 1945-1947. W roku 1945 powstały kasy w Strzelcach Opolskich, Kluczborku i Koźlu. Jako ostatnia rozpoczęła działalność Komunalna Kasa Oszczędności w Niemodlinie, która powstałą w kwietniu 1947 roku. Na terenie Opolszczyzny kasy zakładane były przez powiatowe związki samorządowe z wyjątkiem Opola i Raciborza, gdzie związkami założycielskimi był powiat wspólnie z miastem. Komunalne kasy oszczędności funkcjonowały stosunkowo krótko. 25 października 1948 roku ukazał siędekret o reformie bankowej, na mocy którego Związek Komunalnych Kas Oszczędności Rzeczypospolitej został zlikwidowany, a jego uprawnienia i majątek przejął Narodowy Bank Polski. W roku 1949 na podstwie zarządzeń Ministra Skarbu Komunalne Kasy Oszczędności prakazały swoje agendy i majątek na rzecz terenowych oddziałów Państwowego Banku Rolnego. Post factum 18 kwietnia 1950 roku ukazało się rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie przekazania agend niektórych komunalnych kas. Między innymi wymienione zostały tam wszystkie kasy oszczędności Opolszczyzny, które miały przekazać swoje agendy Bankowi Rolnemu z wyjątkiem KKO powiatu i miasta Opola, który przekazał swoje agendy na rzecz Banku Rzemiosła i Handlu. Nie doszło do ej, gdy Opolska kasa przekazała swoje agendy rok wcześniej Bankowi Związku Spółdzielni Zarobkowych Oddział w Opolu. [Na podstawie wstępu do inwentarza, oprac. Stefan Czech , Opole 1967]