Ministerstwo Spraw Wewnętrznych w Warszawie

Reference code
2/9/0
Number of series
27
Number of scans
0

Content:

Część I. Wydział Organizacyjno-Prawny: organizacja administracji, policji i ochrony granic - protokóły, sprawozdania, raporty, korespondencja, zarządzenia, notatki, wydawnictwa, 1918-1936, sygn.1-790; Wydział Ogólny: sprawozdania redakcji dzienników urzędowych administracji terenowej, okólniki w sprawach finansowych, 1929, 1933-1939, sygn. 791-794; Sekretariat Ministra: Sejm, Senat, działalność wydziałów MSW – korespondencja, sprawozdania, notatki, 1919, 1927-1939, sygn. 795-839; Wydział Społeczno-Polityczny: legalne związki i stowarzyszenia, prasa komunistyczna: sprawozdania, przeglądy, korespondencja, notatki, 1919, 1921-1939, sygn. 840-934; Wydział Narodowościowy: organizacje i prasa mniejszości narodowych, wyznania – przeglądy prasy, sprawozdania, 1926-1939, sygn. 935-1082; Wydział Bezpieczeństwa: stan bezpieczeństwa, partie polityczne legalne i nielegalne, ochrona granic- sprawozdania, opracowania, raporty, korespondencja, notatki, wydawnictwa, 1918-1939, sygn. 1083-1342; Wydział Administracji Samorządowej: zmiany ustroju samorządu, organizacja administracji, sytuacja na Wołyniu i w Warszawie – korespondencja, sprawozdania, zarządzenia, 1919, 1925, 1926, sygn. 1343-1352; Wydział Finansów Komunalnych: korespondencja, 1927, sygn.1353. Wydział Komunalnej Polityki Gospodarczej: zamówienia w Stoczni w Gdyni, zapadliska w Inowrocławiu, 1928, 1932, 1933, 1936, sygn. 1354-1355; Wydział Administracyjno-Budowlany: przebudowa gmachu w Nowym Tomyślu na szkołę, 1936, sygn. 1356; Wydział Spraw Stanu Cywilnego i Ruchu Ludności: sprawy obywatelstwa, sprawy stanu cywilnego, ewidencja i ruch ludności, migracje zagraniczne, statystyka wyznaniowa, ruch cudzoziemców w Polsce - zestawienia, podania, ankiety, meldunki, 1918-1939, sygn. 1357-2307; Wydział Porządku Publicznego: zgromadzenia, zezwolenia na broń, wyjazdy zagraniczne, ochrona granic – korespondencja, zarządzenia, sprawozdania, notatki, 1925, 1930-1939, sygn. 2308-2318; Wydział Administracyjny: stowarzyszenia religijne, przedsiębiorstwa rozrywkowe – korespondencja, sprawozdania, zarządzenia, 1925, 1932-1939, sygn. 2319-2326; Wydział Zabudowania Osiedli: budownictwo mieszkaniowe, ochrona podwarszawskich lasów, obrona przeciwlotnicza – korespondencja, zarządzenia, 1926, 1937-1939, sygn. 2327-2337; Referat Techniki Sanitarnej: zaopatrzenie ludności w wodę – korespondencja, notatki, 1936-1939, sygn. 2338-2339; Referat Techniki Budowlanej: budowa schronów przeciw-lotniczych – korespondencja, 1931, 1937-1939, sygn. 2340-2345; Wydział Zarządu Gmachów i Placów Państwowych: przejmowanie gmachów, cmentarze wojenne- korespondencja, sprawozdania, notatki, 1933-1939, sygn. 2346-2352; Dział Dokumentacji Technicznej: plany urbanistyczne, projekty budowli użyteczności publicznej, 1919-1939, sygn. 2353-4235; Biuro Personalne: karty kwalifikacyjne, dyplomy odznaczeń pracowników, 1918-1939, sygn. 4236-4346; Biuro Wojskowe: wykaz akt, 1933, 1939, sygn. 4347-4349; Biuro Aprowizacyjne: kontyngenty nałożone na rolników – korespondencja, 1920, sygn. 4350. Sygnatury złożone: 87a, 775a, 859a, 955a, 1097a, 1141a, 1201a, 1242a, 1319a, 1548a, 1683a,b, 2338, 3693a Część II Wydział Spraw Cywilnych i Ruchu Ludności: sprawy pozbawiania obywatelstwa i paszportów 1920-1939, sygn. 1-1576; Akta osobowe pracowników MSW, sygn. 1577-1848; Część III. Akta osobowe pracowników MSW, 1918-1939, sygn. 1-971; Departament I Polityczny: stan bezpieczeństwa, inwigilacja, działalność ugrupowań lewicowych, 1918-1939, sygn. 972-1097; Biuro Wojskowe: instrukcje, 1936, 1938, 1939, sygn. 1098-1106; Departament Administracyjny: sprawy paszportowe, 1918-1939, sygn. 1107-1119. Część IV: Gabinet Ministra Wydział Organizacyjno-Prawny: organizacja i działalność administracji, policji i ochrony granic - schematy, instrukcje, protokoły z zjazdów, obrad, posiedzeń naczelników, listy starszeństwa służbowego urzędników administracyjnych Województw: Tarnopolskiego, Wileńskiego, Wołyńskiego, Zarządu Centralnego MSW, rozporządzenia, okólniki, 1918-1921, 1924-1925, 1928-1933, 1937-1938, sygn. 1-39; Departament Polityczny: Wydział Społeczno-Polityczny: raporty dzienne i sytuacyjne, przeglądy prasowe, "Akcja Katolicka" w woj. kieleckim i pomorskim - raporty, kazania, rezolucje, schemat organizacyjny, Stowarzyszenie księży rzym-kat. "Unitas" we Wrocławiu - statut, rejestracja; 1918-1920, 1928-1929, 1931-1932, 1934-1937, 1939, sygn. 40-45, 110; Wydział Narodowościowy: sprawozdania z życia mniejszości narodowych, 1928, 1931, sygn. 46-47; Wydział Bezpieczeństwa: raporty wojskowe, sprawozdania, Komunistyczna "Akcja Więzienna", akt oskarżenia członków Białoruskiej Włościańsko-Robotniczej Hromady, 1919, 1924, 1930, 1937, sygn. 48-55, 111; Departament Samorządu: protokoły posiedzeń Rady Miejskiej miasta Lwowa, budżety Gminy Motykały i Gminy Wiczówka, Starostwa Powiatowego w Grodzisku, Magistrat miasta Brześć i miasta Równe - regulaminy, statuty, instrukcje Miejskiej Straży Pożarnej, protokół z posiedzenia Rady Miejskiej, listy płac urzędników Starostwa w Wieluniu, 1923-1924, 1932-1934, 1938, sygn. 56-62; Departament Administracyjny: sprawy obywatelskie, meldunkowe, statystyka filmowa, 1926, 1932-1934, 1936-1939, sygn. 63-69; Departament Służby Zdrowia: stan szpitalnictwa, sprawozdanie z posiedzenia Sekcji Państwowej Naczelnej Rady Zdrowia do Spraw Walki z Gruźlicą, wykaz etatów, 1924-1927, 1929, 1939, sygn. 70-72; Departament Techniczno-Budowlany: dokumentacja techniczna, 1937-1938, sygn. 73-74; Biuro Personalne: służba państwowa Stefana Mazurkiewicza, 1920-1921, 1923, 1927, 1935, sygn. 75; Żydowskie grupy religijne i polityczne w Polsce - tabele, 1920, sygn. 76; Sprawozdania z życia mniejszości narodowych, organizacja MSW- statut organizacyjny, regulamin, preliminarz budżetowy RP, instrukcja,1924-39, sygn. 77-109. Część V Gabinet Ministra Wydział Organizacyjno-Prawny: regulaminy, rozporządzenia, instrukcje, Dzienniki Urzędowe, informatory, wydawnictwa, 1919-1923, 1927-1939, sygn. 1-30; Departament I Polityczny Wydział Społeczno-Polityczny: składy osobowe i Komisje Senatu RP, wykazy senatorów posłów, wnioski posłów, skrypty, wykłady, referaty, wydawnictwa, prasa, 1921, 1926-1927, 1930, 1932-1933, 1936-1938, sygn. 31-51; Referat Społeczny: statuty, regulaminy stowarzyszeń, zrzeszeń, legitymacje członkowskie, sprawozdania, wydawnictwa, 1922-1923, 1926-1928, 1930-1939, sygn. 52-80; Referat Prasowy: Biuletyny Informacyjne, 1934-1937, sygn. 81-82; Wydział Narodowościowy: sprawy ogólne, sprawy niemieckie, ukraińskie, rosyjskie, wyznaniowe: sprawozdania, prasa, wydawnictwa, protokoły ze zjazdów, konferencji związków wyznaniowych opracowania, 1926-1928, 1930-1939, sygn. 83-124, 286; Wydział Bezpieczeństwa: Referaty I, II, III, IV, V, VI: instrukcje, sprawozdania, opracowania, referaty, broszury, statuty towarzystw gimnastycznych, związków1928, 1932-1939, sygn. 256-260, 288-289; Departament II Samorządu Wydział Administracji Samorządowej: regulamin obrad Rady Gromadzkiej, b.d., sygn. 261; Departament III Administracyjny Wydział Spraw Stanu Cywilnego i Ruchu Ludności: protokoły konferencji, instrukcje, sprawy paszportowe, przepisy, sprawozdanie Wojewody pomorskiego, 1920-1928, 1930-1939, sygn. 262-272; Biuro Personalne: spis urzędników i funkcjonariuszy niższych władz administracji ogólnej Województwa Poznańskiego i Śląskiego, 1931-1932, sygn. 273-274; Biuro Wojskowe: instrukcje, wytyczne, referaty, 1925-1929, 1931-1932, 1938-1939, sygn. 275-285.

The history of the creator:

Resort spraw wewnętrznych – poprzez szeroki zakres kompetencji rzeczowych – stanowił jeden z głównych instrumentów sprawowania władzy w państwie polskim w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Dodatkowo miało ono znaczący wpływ na działalność administracji ogólnej na terenie całego państwa. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych utworzone zostało w lutym 1918r. (na mocy dekretu Rady Regencyjnej Królestwa Polskiego z dnia 3 stycznia 1918r. o tymczasowej organizacji władz naczelnych w Królestwie Polskim, poprzez przejęcie zadań Departamentu Spraw Wewnętrznych Tymczasowej Rady Stanu) i w chwili odzyskania przez Państwo Polskie niepodległości miało już ukształtowaną strukturę organizacyjną: funkcjonowały w nim 4 sekcje (departamenty) i w ich ramach 16 wydziałów, ponadto istniały 3 wydziały samodzielne. W maju 1919r. Ministerstwo otrzymało nowy statut organizacyjny, wyróżniający 6 sekcji, podzielnych na wydziały (początkowo było ich 22, później 24). Następny statut nadany został resortowi już w styczniu 1920r. – na strukturę Ministerstwa składały się wtedy cztery sekcje, liczące dziewiętnaście wydziałów (niebawem dwa z nich uległy likwidacji, a powołano do życia jeden nowy). Po roku – w styczniu 1921r. – Ministerstwu nadany został kolejny statut organizacyjny, ustanawiający 4 departamenty i 14 wydziałów; statut ten obowiązywał ponad dwa lata. W międzyczasie utworzony został piąty departament, składający się z 4 wydziałów. W lipcu 1923r. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych otrzymało kolejną już strukturę organizacyjną – tworzyły ją 4 departamenty (w nich 12 wydziałów), 2 referaty samodzielne i 2 wydziały wydzielone. Jednak już w marcu 1924r. wprowadzony został w Ministerstwie kolejny statut organizacyjny (co wiązało się z przejęciem większości kompetencji zlikwidowanego Ministerstwa Zdrowia Publicznego). Ministerstwo podzielone zostało na cztery departamenty (którym podlegały 22 wydziały i inspektoraty) oraz dwa wydziały wydzielone. Niebawem powołane zostały do życia dalsze 2 wydziały i kolejny wydział wydzielony. W lipcu 1926r. zatwierdzony został nowy statut organizacyjny centrali resortu spraw wewnętrznych – przewidywał funkcjonowanie 5 departamentów i 21 wydziałów. W następnych miesiącach powstały 2 nowe wydziały, jeden wydział (biuro) wydzielone oraz jeden samodzielny referat, ponadto 2 z dotychczas istniejących wydziałów przekształcono w wydziały (biura) wydzielone. Zmiany wprowadzane w strukturze organizacyjnej Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w latach 1926-1931 znalazły wyraz w jednolitym tekście statutu Ministerstwa, ogłoszonym we wrześniu 1931r. Ministerstwo dzieliło się na 5 departamentów, 24 wydziały, 2 referaty samodzielne, 3 wydziały (biura) wydzielone. W związku ze zmianami zakresu kompetencji Ministerstwa, nadano mu nowy w czerwcu 1932r. statut organizacyjny, i tak funkcjonowały 4 departamenty, 18 wydziałów, 4 wydziały (biura) wydzielone. W następnych latach, do chwili wybuchu wojny zniesiony został 1 wydział wydzielony i 3 wydziały w ramach departamentów, utworzono 1 nowy wydział (biuro) wydzielone oraz przekształcono 1 wydział na wydział wydzielony. Kompetencje Ministerstwa Spraw Wewnętrznych – jak wspomniano na wstępie: bardzo szerokie – określone były zarówno w sposób ogólny (odpowiednimi zapisami zawartymi w dekretach, ustawach i rozporządzeniach) jak i sprecyzowane w sposób szczegółowy (zapisami w statutach organizacyjnych oraz podziałach czynności komórek organizacyjnych urzędu). Generalnie jednak w zakresie działania Ministerstwa Spraw Wewnętrznych wyróżnić można kilka wyraźnych działów problemowych: dział spraw politycznych, dział spraw administracyjnych, dział spraw samorządowych, dział spraw wojskowych, dział spraw służby zdrowia (w latach 1924 -1932), dział spraw techniczno-budowlanych (w latach 1918-1919 oraz 1932-1939), dział spraw aprowizacyjnych (w latach 1922-1938), dział spraw organizacyjnych. Ostatni z owych działów nastawiony był na zaspokojenie potrzeb w działalności własnej centrali Ministerstwa. Dział spraw politycznych obejmował kwestie: – społeczno-polityczne: zagadnienia polityki wewnętrznej państwa polskiego (ustrój i kształt administracji, działalność stronnictw politycznych, przygotowania i przebieg wyborów parlamentarnych, kształtowanie opinii społecznej, działalność prasy), problemy społeczne (działalność stowarzyszeń i związków, kultura i oświata, kinematografia i radio, sprawy wyznaniowe), zagadnienia polityczno-gospodarcze (działalność samorządu terytorialnego, rynek pracy, problemy emigracji, ruch zawodowy); – narodowościowe (zagadnienia analogiczne do powyższych, w kontekście do zamieszkujących Polskę mniejszości narodowych); – bezpieczeństwa: zagadnienia utrzymania bezpieczeństwa i porządku publicznego (ogólny stan bezpieczeństwa państwa, przestępczość, sabotaż, dywersja, działalność wywiadowcza państw obcych). Dział spraw natury administracyjnej obejmował: – sprawy stanu cywilnego i ruchu ludności: obywatelstwo (nadawanie, utrata, stwierdzanie), sprawy pobytu i aktywności cudzoziemców na terenie Polski, prawo małżeńskie, nazwiska (zmiana, ustalanie), akta stanu cywilnego, meldunki i ewidencja ludności, dowody tożsamości; – sprawy porządku publicznego: działalność policji administracyjnej i porządkowej, kwestie posiadania broni i materiałów wybuchowych, ochrona przeciwpożarowa, zgromadzenia i zjazdy, godziny handlu, ochrona granic państwa (ruch graniczny, emigracja i reemigracja, paszporty zagraniczne), więziennictwo, problematyka handlu żywym towarem i wydawnictw pornograficznych; – sprawy administracyjne: postępowanie administracyjne, stowarzyszenia i związki, fundacje i zapisy, działalność przedsiębiorstw rozrywkowych, sprawy likwidacyjne strat wojennych i stosunków okupacyjnych; – sprawy kinematografii i filmu: cenzura, propaganda filmowa (państwowa, oświatowa, społeczna), kwestie produkcji, przywozu i wywozu filmów. Dział spraw samorządowych obejmował zagadnienia z zakresu: – administracji samorządowej: ustrój i zakres działania gmin wiejskich, miast, powiatowych i wojewódzkich związków samorządowych oraz związków międzykomunalnych, nadzór nad funkcjonowaniem administracji rządowej (poruczonej); – finansów komunalnych: nadzór nad opracowywaniem i wykonaniem budżetów, rachunkowością i sprawozdawczością finansową organów samorządowych i ich związków; – komunalnej polityki gospodarczej: nadzór nad sprawami prowadzenia przedsiębiorstw i zakładów komunalnych, nadzór nad działalnością komunalnych instytucji kredytowych, pożyczkowych i oszczędnościowych, zwalczanie i zapobieganie bezrobociu, ochrona lokatorów, budownictwo mieszkaniowe, targi i jarmarki; – administracyjno-budowlanego: kwestie administracyjno-prawne działu spraw techniczno-budowlanych, nadzór nad przestrzeganiem przepisów budowlanych, kwestie uprawnień i wykonywania zawodów inżyniera, mierniczego, technika. Dział spraw wojskowych z kolei obejmował kwestie: – uzupełnienia sił zbrojnych: obowiązek służby wojskowej, wojskowa służba pomocnicza i zastępcza, świadczenia osobiste i rzeczowe; – udziału władz rządowych, samorządowych, organizacji społecznych i ludności cywilnej w przygotowaniach do obrony państwa na wypadek wojny (obrona przeciwlotnicza i przeciwgazowa, przysposobienie wojskowe, wychowanie fizyczne). Dział spraw służby zdrowia rozpatrywał problematykę dotyczącą: – higieny: zagadnienia utrzymania higieny społecznej (ludność, mieszkania, miejsca publiczne, gleba, woda, powietrze, komunikacja, żywność), higieny zawodowej, zapobieganie i zwalczanie chorób społecznych, walka z nierządem i alkoholizmem; – walki z chorobami zakaźnymi: zwalczanie i zapobieganie chorobom zakaźnym i odzwierzęcym, szczepienia ochronne, dezynfekcja, dezynsekcja, deratyzacja; – zakładów leczniczych i uzdrowisk: sprawy zarządu zakładów leczniczych i uzdrowisk pozostających w administracji państwowej, nadzór nad innymi ośrodkami i obiektami tego typu; – farmaceutyki: sprawy wyrobu i obrotu środków leczniczych i kosmetycznych, nadzór nad działalnością aptek i drogerii, taksa aptekarska, uprawnienia do wykonywania praktyki farmaceutycznej. Dział spraw techniczno-budowlanych obejmował kwestie: – zabudowania osiedli: plany zabudowania osiedli, polityka osiedleńczo-terenowa i osiedleńczo-mieszkaniowa, sprawy rozbudowy miast, prowadzenie pomiarów kraju; – techniki sanitarnej: osiedli, mieszkań, gmachów publicznych, zaopatrzenie ludności w wodę pitną i użytkową, usuwanie nieczystości, ochrona powietrza i rzek przed zanieczyszczeniami; – techniki budowlanej: projekty budowlane, uprawnienia budowlane, normalizacja materiałów i konstrukcji; – zarządu gmachów i placów państwowych: zarząd terenów, gmachów i placów państwowych, przydział lokali, mieszkań służbowych i reprezentacyjnych. Dział spraw aprowizacyjnych obejmował: – sprawy zaopatrzenia ludności w artykuły żywnościowe i przedmioty powszechnego użytku; – nadzór nad gospodarką aprowizacyjną związków samorządowych i komunalnych; – sprawy mobilizacji gospodarczej dla celów wojskowych. Wreszcie dział spraw organizacyjnych realizował zadania z zakresu: – spraw organizacyjno-prawnych: organizacja Ministerstwa (statuty organizacyjne, regulaminy, podziały czynności, tryb urzędowania), podział administracyjny kraju, organizacja władz administracji ogólnej podległej resortowi spraw wewnętrznych; – spraw natury ogólnej: całokształt kwestii finansowych Ministerstwa (budżet, rachunkowość), jego kwestie gospodarcze, nadzór nad organizacją i działalnością Kancelarii urzędu; – spraw personalnych: całokształt spraw osobowych Ministerstwa, władz i urzędów podległych; – spraw inspekcji: kontrola władz i urzędów podległych, nadzór nad działalnością inspekcji wojewódzkiej.

Border dates:

1918-1939

Classification:

The name of the creator:

Dates:

1918-1939.

Former name:

Foreign language name:

Languages:

Availability:

Total archival files:

7724

Total archival files processed:

6575

Total archival files without records:

2

Total linear metres

107.0

Total linear metres processed

90.4

Total archival files without records

0.0

Total archival files:

0

Total files:

0

Total size (in MB):

0.0

Total documents

0

Total cases

0

Total classes

0

Total archival files:

0.0

Total running meters :

0.0

Dates of non-archival documentation :

Name Inventory tax uwagi
No help Nie 2j.
Book inventory approved Tak 6286j.+289j.
Working list Tak 1j.
Delivery and acceptance list Tak 1113j.+33j.

Mikkrofilmy nr 20137-20183, 20195-20556, 23051-23099, 24000-24001, 24022-24037, 24046-24049, 25409-25919, 26914-26915, 29017-29019, 30901-30903, Baza danych IZA