Zespół zachowany w stanie szczątkowym, zawierający jedną księgę intabulacji i ekstabulacji. Odnotowane są w niej wpisy aktów notarialnych z lat 1812-1826 dotyczące transakcji na nieruchomościach w mieście powiatowym Łukowie. Dokumenty były przynoszone do konserwatora akt hipotecznych przez mieszkańców miasta Łukowa. Liczną grupę wnoszących o wpis stanowiła ludność pochodzenia żydowskiego. Przepisane do księgi intabulacji i ekstabulacji akty notarialne zawierają nazwiska obywateli wraz z pełnioną przez nich funkcją, wartość nieruchomości, a także z jakich części się składała, z wymienieniem nazw ulic i numerów policyjnych kamienic i innych budynków, obmiarem działek i długami. Księga ta została zrewidowana w 1824 r. przez J. Domańskiego pisarza powiatu łukowskiego.

Wydana przez Ministra Sprawiedliwości Księstwa Warszawskiego instrukcja hipoteczna z 21 września 1809 r. przewidywała ustanowienie powiatowych konserwatorów hipotek przy Sądach Pokoju. Do ich obowiązków należało założenie i utrzymywanie ksiąg hipotecznych dla nieruchomości w miastach nie stanowiących siedziby departamentu oraz posiadłości czynszowych. W departamentach przyłączonych do Księstwa Warszawskiego w wyniku wojny z 1809 r. instrukcja ta zaczęła obowiązywać od 15 sierpnia 1810 r. Konserwator hipotek przy Sądzie Pokoju w Łukowie nadzorował i prowadził księgi hipoteczne dla nieruchomości położonych na terenie powiatu łukowskiego (departamentu siedleckiego). Kodeks Napoleona wprowadzony w 1810 roku na terenach oderwanych od Austrii wprowadzał instytucję hipoteki francuskiej. Hipoteka francuska miała 5 ksiąg hipotecznych: 1. księga ingrosacyjna służyła do przepisywania dokumentów dotyczących własności. Wpisywano w niej kontrakty kupna-sprzedaży, zmiany, darowizny, testamenty. Nie wpisywano własności, która przeszła w wyniku spadku. Księga ta była wspólna dla nieruchomości położonych w obrębie jednego biura konserwatora. 2. księga intabulacji i ekstabulacji przeznaczona była na kontrolę hipotek czyli długów hipotecznych pochodzących z mocy prawa, umów, wyroków sądowych. Księga była prowadzona dla nieruchomości miejskich i wiejskich. Do ksiąg wpisywano w kolejności chronologicznej treść dokumentów, bez względu , której dotyczyły nieruchomości. Notowano w niej także wykreślenia intabulacji i długów. 3. repertorium służyło jako pomoc ewidencyjna do tego, by móc odszukać wpisy w ww. księgach wprowadzone. W księdze tej stosowano układ alfabetyczny dóbr i ulic, a numery nieruchomości wg liczb. W osobnych kolumnach zapisywano numery stron ksiąg, w których wprowadzono wpisy dotyczące danej nieruchomości. 4. księga konotacyjna czyli dziennik hipoteczny - służyła do zanotowania wszystkich wpływających podań i ustalenie pierwszeństwa zgłoszenia się. 5. księga zaaresztowań służyła do wpisywania w porządku chronologicznym notatek o zajęciu nieruchomości na wywłaszczenie oraz zaświadczeń o przymusowej sprzedaży. Księgi te były jawne dla każdego i każdy mógł żądać wydania kopii dokumentów. Konserwator hipotek miał obowiązek nadzorować księgi hipoteczne, a ponadto zobowiązany był: wpisywać akty do ksiąg ingrosacyjnych, intabulacyjnych w formie jakiej zostały mu dostarczone, wpisywać zajęcia nieruchomości na wywłaszczenia, wprowadzać intabulację oraz wpisy długów i wydawać zaświadczenia o wpisie, wydawać kopie z aktów, wydawać ogólne świadectwa o długach, wpisach dotyczących nieruchomości. Konserwator hipotek pozostawał pod zwierzchnictwem Trybunału Cywilnego w Siedlcach, który jednak nie miał wpływu na wprowadzane wpisy. Funkcje kontrolne pełnił również Prokurator Królewski. Wpisy do księgi ingrosacyjnej i zaaresztowań konserwator przyjmował za złożeniem odpowiednich dokumentów. Konserwator hipotek na badał aktów przedłożonych do wpisu co do ich zasadności. Ważność wpisu wynosiła 10 lat, po tym terminie konieczne było jego odnowienie. Funkcje konserwatora hipotek powiatu łukowskiego departamentu siedleckiego pełnił w początkowym okresie pisarz publiczny aktowy powiatu łukowskiego Stanisław Lipnicki, później Józef Kalasanty Szaniawski, pełniący także funkcję pisarza publicznego aktowego powiatu łukowskiego. Wraz z ustanowieniem przez Sejm Królestwa Polskiego Prawa o przywilejach i hipotekach z 1825 r. wprowadzono obok hipoteki wojewódzkiej tzw. hipotekę powiatową, która działała przy Sądach Pokoju i była przeznaczona dla posiadłości mniejszej wartości tj. osad drobnoszlacheckich, dla kolonii włościańskich oraz dla nieruchomości położonych w miastach powiatowych, oprócz wojewódzkich. Ustawa ta nie określała żadnego terminu dla przeprowadzenia regulacji hipoteki powiatowej. Zależało to jedynie od stron zainteresowanych. Prowadzenie hipoteki w powiecie powierzano zwierzchności hipotecznej złożonej z podsędka, pisarza i podpisarza. Do spełnienia czynności prawnych powołano przy Sądach Pokoju rejentów kancelarii okręgowych. Ich kompetencje rozciągały się na okręg Sądu Pokoju, do którego zostali przeznaczeni. Wprowadzenie ustawy dla hipotek powiatowych likwidowało instytucję konserwatora hipoteki powiatowej. Księga intabulacji i ekstabulacji w archiwum hipotecznym powiatu łukowskiego departamentu siedleckiego została założona 20 czerwca 1811 roku, a pierwszy wpis urzędowy został odnotowany 27 kwietnia 1812 roku. Ostatni wpis odnotowano 11 stycznia 1826 roku, a więc wtedy kiedy zaistniała możliwość regulacji hipotek przy Sądach Pokoju dla własności mniejszej wartości.

Elektroniczny inwentarz archiwalny, tom 714, opr. Marta Rogalska (2023)