Artykuły statutowe z XIX wieku, sygn. 1 (odpisy statutów cechowych z 1580 i 1851 roku) Księgi cechowe z lat 1644-1879, sygn. 2-5 (protokoły posiedzeń cechu, przyjęcia uczniów na naukę, wykazy czeladników i uczniów) Próbki materiałów z XVIII wieku, sygn. 6 Akta cechowe z lat 1657-1889, sygn. 7-23, 28 (sprawy sporne między miastem a cechem, paszporty dla członków cechu, sprawy hipoteczne, umowy kupna-sprzedaży i dzierżawy dotyczące foluszy) Świadectwa prawego urodzenia i przynależności do narodowości niemieckiej z lat 1655-1738, sygn. 24, 26-27 Świadectwa wyuczenia się zawodu i uzyskania kwalifikacji czeladnika z 1664 roku, sygn. 25

W Żarach, podobnie jak i w innych miastach dolnołużyckich, organizacje cechowe pojawiły się już w połowie XIII wieku. Początkowo przybierały postać bractw o charakterze modlitewnym i charytatywnym, jednakże szybko przekształciły się w organizacje zawodowe o charakterze samopomocowym. Na początku XIV wieku cechy stały się istotnym elementem samoorganizacji mieszkańców miast, którzy obok wykształconej rady miejskiej coraz częściej wyrażali swoje interesy poprzez organizacje cechowe. W związku ze znacznym rozwojem produkcji rzemieślniczej poszczególne cechy otrzymywały swoje przywileje. W 1422 roku został wydany przywilej dla sukienników. Kolejny statut cechowy, zatwierdzony przez Zygfryda von Promnitz pochodzi z 1580 roku, następny, zatwierdzony przez radę miejską Żar z 1851 roku. Organizacja cechowa zajmowała się przyjmowaniem nowych członków do cechu, ich kształceniem, pilnowaniem przestrzegania jakości wyrobu, sprowadzaniem surowca w okresach kryzysu i regulowaniem zbytu gotowych wyrobów. Ponadto prowadziła różne formy samopomocy m.in. dla wdów i sierot oraz pilnowała porządku pracy. Ukształtowana wówczas struktura cechu, która w zasadniczych zrębach przetrwała do 1810 roku, składa się z zebrania cechowego oraz dwóch starszych cechowych i pisarza cechowego. Do podstawowych obowiązków członków cechu należał udział w zebraniach cechowych oraz przestrzeganie podjętych tam uchwał, które dotyczyły spraw zaopatrzeniowych, ustalania cen na wyroby oraz regulacji zbytu. Członkowie cechu dzielili się na majstrów, czeladników i uczniów. Majstrem mógł zostać ten członek cechu, który osiągnął wszystkie kwalifikacje zawodowe, zdał odpowiedni egzamin (majstersztyk), opłacił przewidziane ustawowo sumy oraz posiadał warsztat, co było najczęściej związane z posiadaniem własnego domu. Czeladnik był głównym pracownikiem w warsztacie. Był to rzemieślnik, który zdobył już przynajmniej elementarną umiejętność w swoim zawodzie, nie posiadał natomiast samodzielnego warsztatu pracy ani prawa na jego założenie. Zajmował się on przygotowaniem surowców i półfabrykatów. Czeladnikiem zostawał uczeń po ukończeniu terminu. Uczeń czyli terminator wykonywał prace pomocnicze. Musiał on legitymować się legalnym pochodzeniem. Rozwój sukiennictwa w Żarach nastąpił w drugiej połowie XVII wieku. W okresie tym w mieście osiedlili się śląscy rzemieślnicy wyznania protestanckiego, pochodzący m.in. z Pszczyny i Raciborza. Żary przekształciły się wówczas w ośrodek produkcji sukna i płótna. W 1691 roku mieszkało tu 165 sukienników. Pod koniec XVIII wieku założono pierwsze manufaktury sukiennicze, stanowiące etap przejściowy pomiędzy wytwórczością rzemieślniczą i fabryczną. Opierały się one kadrowo na dotychczasowym rzemiośle, niszcząc jednocześnie podstawy gospodarcze jego warsztatów. Największą ówczesną manufakturą była tkalnia kupca Petri. Zbyt miejscowych wyrobów sukienniczych i włókienniczych zapewniali kupcy żarscy, rozwożąc je po całych Niemczech. Zapotrzebowanie na tkaniny było tak wielkie, iż obok dużych manufaktur, na swoje utrzymanie zarabiali także drobni sukiennicy, których w 1797 było 46, a w latach 1801-1809 nawet 72. Wraz z rozpoczęciem procesu koncesjonowania rzemiosła (lata sześćdziesiąte XVIII wieku) rola cechu znacznie osłabła, zaś jego forma organizacyjna została uznana za przeżytek. Sukiennicy zaczęli przekształcać się w kapitalistycznych przedsiębiorców. W połowie XIX wieku sukiennictwo żarskie poniosło ogromne straty na skutek likwidacji Wolnego Miasta Krakowa i wcielenia go do Austrii. Kraków był bowiem nie tylko odbiorcą znacznej ilości sukna, ale także jego dalszym dystrybutorem. W drugiej połowie XIX wieku sukiennicy żarscy, nie mogąc wytrzymać konkurencji przemysłowej, zaczęli zamykać swoje zakłady. O ile w roku 1877 w mieście było jeszcze 23 samodzielnych sukienników to dziesięć lat później ich liczba spadła do 14, a następnie zupełnie zniknęli.