Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej w Poczesnej

Reference code
8/93/0
Number of series
2
Number of scans
6935

Content:

Materiały archiwalne zawarte w zespole Akta stanu cywilnego parafii Rzymskokatolickiej w Poczesnej: Akta stanu cywilnego gminy Poczesna z lat 1808 - 1825, w tym: Akta urodzeń, małżeństw i zgonów z lat 1808 - 1825, alegata z lat 1808 - 1822, 1824-1825 w układzie chronologiczno - rzeczowym, Akta stanu cywilnego parafii rzymskokatolickiej w Poczesnej z lat 1826 – 1920 w tym: Duplikaty (wtóropisy) akt urodzeń, małżeństw i zgonów z lat 1826 - 1920, alegata z lat 1826-1845, 1847-1907, 1909-1915, 1917-1920 akta zbiorowe: - do ksiąg urodzeń z lat 1909, 1911-1915, 1917-1920 - do ksiąg małżeństw lat 1912, 1919-1920

The history of the creator:

Parafia w Poczesnej erygowana została dekretem z dnia 12 lipca 1606 roku przez biskupa krakowskiego kardynała Bernarda Maciejowskiego, który wydzielił ją prawdopodobnie z terenu parafii Zrębice oraz części parafii św. Zygmunta w Częstochowie. Z jej terenu w 1869 roku wydzielono parafię w Kamienicy Polskiej, a w 1911 roku w Starczy. Do parafii w Poczesnej przynależały następujące miejscowości: Poczesna, Bargły, Borek, Huta Stara A, Jastrząb, Kamienica Polska, Klepaczka, Korwinów, Łysiec, Michałów, Młynek, Nierada, Nowa Wieś, Osiny, Poczesna-Kolonia, Romanów, Starcza, Wanaty, Własna, Zawada, Zawisna, Zawodzie, Zimna Woda. Obowiązek systematycznego prowadzenia ksiąg metrykalnych we wszystkich parafiach rzymskokatolickich wprowadził w 1563 roku dekretem Tametsi dubitandum sobór trydencki. Postanowienia soboru dotyczyły rejestracji sakramentów chrztów i ślubów. Rodzaj i sposób prowadzenia przez księży akt metrykalnych uściślił wydany w 1614 roku tak zwany Rytuał Rzymski. Zgodnie z jego zapisami parafie miały rejestrować w odrębnych księgach: chrzty, bierzmowania, śluby i zgony oraz dodatkowo sporządzać wykazy wiernych tzw. „status animarum”. Zasadnicze zmiany w sposobie rejestracji akt metrykalnych związane były z przyjęciem w Księstwie Warszawskim, w granicach którego znalazła się Poczesna, francuskiego ustawodawstwa cywilnego. Obowiązujący w Księstwie Warszawskim, od 1 maja 1808 roku Kodeks Cywilny Napoleona wprowadził świecką, niezależną od wyznania, rejestrację aktów stanu cywilnego. Dekret Fryderyka Augusta, króla saskiego i księcia warszawskiego, z 23 lutego 1809 roku, obowiązki urzędników stanu cywilnego powierzał jednak w dalszym ciągu duchowieństwu. Stanowił on jednocześnie, że księża najpierw powinni sporządzić akt cywilny, a w dalszej kolejności odprawić właściwy obrzęd kościelny. Duchowni zwolnieni jedynie zostali z konieczności przeprowadzania cywilnych rozwodów i udzielania małżeństw osobom wcześniej rozwiedzionym. W takich przypadkach funkcję urzędników stanu cywilnego sprawować mieli wójtowie i burmistrzowie. Równolegle ze świeckimi aktami stanu cywilnego proboszczowie sporządzali nadal akta metrykalne przewidziane przez prawo kościelne. Urzędnik stanu cywilnego prowadził trzy odrębne serie ksiąg, nazywanych również rejestrami, przeznaczonych dla zapisu akt urodzeń, małżeństw i zgonów. Po upływie roku poszczególne księgi zamykano i zakładano nowe. Oprócz wspomnianych powyżej rejestrów urzędy stanu cywilnego gromadziły tak zwane alegata (określane także terminami: aneksy, dowody do akt małżeństw, akta zbiorowe), składające się z dokumentów potwierdzających zdolność prawną danych osób do zawarcia małżeństwa. Najczęściej były to odpisy aktów urodzenia osób mających zawrzeć związek małżeński, a w przypadku braku możliwości dostarczenia takiego odpisu, akty znania, czyli zeznania świadków zaświadczające ich tożsamość. W sytuacjach, gdy miał zostać udzielony ponowny ślub, w alegatach umieszczano odpisy aktów zgonów nieżyjącego już współmałżonka. Sporadycznie załączano do alegat odpisy rozwodów. Czasami do akt zbiorowych wszywano także zapowiedzi wygłaszane w parafii. Kontroli sposobu sporządzania ksiąg metrykalnych dokonywał sędzia powiatowego sądu pokoju lub jego zastępca. Kontrolujący sporządzał protokół ze swoich czynności, odnotowując w nim błędy i uchybienia. Ustawodawstwo Księstwa Warszawskiego w zakresie prowadzenia akt stanu cywilnego zmienił, uchwalony 13 czerwca 1825 roku, Kodeks Cywilny Królestwa Polskiego. Z dniem 1 stycznia 1826 roku przywrócono wyznaniowy charakter rejestracji metryk stanu cywilnego. Zgodnie z artykułem 71 nowego Kodeksu „w chrześcijańskich wyznaniach akta stanu cywilnego połączone będą z metrykami kościelnymi”. Duchowni, pełniący równocześnie funkcję urzędników stanu cywilnego, sporządzali dwa identyczne egzemplarze aktów. Pierwszy z nich wpisywany do ksiąg zwanych unikatami, pozostawał w parafiach i przeznaczony był dla potrzeb kościoła. Unikaty prowadzono w trzech seriach. Odrębnie rejestrowano w nich akta urodzeń, małżeństw i zgonów. Każda z wspomnianych ksiąg wykorzystywana była przez kilka lat, aż do momentu zapisania wszystkich kart. Drugi egzemplarz aktów, nazywany duplikatem, przekazywany był do archiwów wydziałów hipotecznych przy właściwych sądach i miał służyć władzom świeckim. Duplikat stanowiła jedna księga, podzielona na trzy części, tj. na akta urodzeń, małżeństw i zgonów, która zamykana była po upływie roku kalendarzowego. Z końcem roku osoba prowadząca wpisy dokonywała adnotacji o ilości poszczególnych aktów oraz sporządzała alfabetyczny indeks osób urodzonych, zaślubionych i zmarłych, przy czym w skorowidzu małżeństw na pierwszym miejscu umieszczano zawsze nazwisko mężczyzny. Zasady gromadzenia alegat pozostały niezmienione. Przechowywane one były łącznie z duplikatami w archiwach hipotecznych. Formę i treść poszczególnych rodzajów aktów regulowały przepisy nadmienionego wyżej Kodeksu Cywilnego. Zapis w księdze powinien zawierać: datę sporządzenia aktu, imiona i nazwiska, miejsce zamieszkania osób stawiających się i świadków oraz odpowiednie formuły dotyczące chrztu dziecka, oświadczenie duchownego i świadków o zawarciu ślubu, dane osoby zmarłej. Przy chrztach zamieszczano informacje o imieniu i nazwisku panieńskim matki dziecka i jej wieku. Niedozwolone były wszelkie skreślenia i skróty. Dla uniknięcia pomyłek i przekłamań daty zapisywano słownie. Nadzór nad sposobem prowadzenia ksiąg metrykalnych w parafiach rzymskokatolickich sprawowali dziekani. Sprawdzali oni numerację kart, pieczętowali księgi, kontrolowali również zgodność zapisów unikatu i duplikatu. Do 1867 roku akta sporządzano w języku polskim. Od 1868 roku, zgodnie z postanowieniami Komitetu Urządzającego Królestwa Polskiego, wprowadzono język rosyjski. Na przełomie 1867 i 1868 roku zaczęto również stosować podwójną datację według kalendarza gregoriańskiego, używanego dotychczas w Królestwie Polskim (nowy styl) i juliańskiego, obowiązującego w Cesarstwie Rosyjskim (stary styl). W XIX wieku różnica pomiędzy kalendarzem juliańskim, a gregoriańskim wynosiła 12 dni. Od 1 marca 1900 roku zwiększyła się ona do 13 dni. Charakter dokumentacji omawianego zespołu nie pozwala na dokładne prześledzenie działalności Parafii w Poczesnej w zakresie rejestracji akt stanu cywilnego. Na księgach wytworzonych w latach 1812-1925 zachowały się pieczęcie Sądu Pokoju Powiatu Częstochowskiego oraz adnotacje o rewizji akt przeprowadzonych przez sędziów powyższego Sądu. Od 1826 roku kontrolę nad metrykami przejęli dziekani dekanatu częstochowskiego. Z dniem 1 stycznia 1946 roku, na mocy przepisów Dekretu Rady Ministrów z dnia 25 września 1945 roku Prawo o aktach stanu cywilnego, rozpoczęły działalność państwowe urzędy stanu cywilnego.

Border dates:

[1808-1825]1826-1920, 1935[1972-2007]

Classification:

urzędy stanu cywilnego i akta metrykalne

The name of the creator:

Dates:

1808-1825, 1826-1920, 1935-1935, 1972-1972.

Former name:

Urząd Stanu Cywilnego Parafii Rzymsko-Katolickiej Poczesna

Foreign language name:

Languages:

rosyjski, polski, niemiecki, łaciński, francuski

Availability:

Available in full

Total archival files:

241

Total archival files processed:

241

Total archival files without records:

0

Total linear metres

4.46

Total linear metres processed

4.46

Total archival files without records

0.0

Total archival files:

0

Total files:

0

Total size (in MB):

0.0

Total documents

0

Total cases

0

Total classes

0

Total archival files:

0.0

Total running meters :

0.0

Dates of non-archival documentation :

Name Inventory tax uwagi
Electronic archive inventory approved Tak 227 j.a., 14 j.a