I. Okres zaboru pruskiego: przepisy i zarządzenia, ludność miasta, organizacja władz miejskich, urzędnicy miejscy, wybory i posiedzenia Rady Miejskiej i Zarządu, majątek miasta, podatki, kasa miejska, kasa oszczędności, oświetlenie ulic, kasa zapomogowa, sprawy miar i wag, budowa i utrzymanie ulic, urządzenia komunalne, budowa kolei, opieka społeczna (pomoc ubogim, zakłady dobroczynne, legaty), szpital miejski, handel, sprawy celne, rzemiosło, cechy, przemysł, sprawy państwowe, wybory, emigracja, organizacja sądownictwa (sygn. 1-726; 1816-1918 [1927]). II. Okres międzywojenny: protokoły Rady Miejskiej i Zarządu, sprawy organizacyjne i ustrojowe, sprawy kadrowe, przemysł i handel, rzemiosło, cechy rzemieślnicze, sprawy przeciwpożarowe i sanitarne, majątek miejski, podatki państwowe i komunalne, kasa miejska, Komunalna Kasa Oszczędności, sprawy budowlane, przedsiębiorstwa i urządzenia miejskie (m.in. wodociągi, elektrownia), szkolnictwo (podstawowe, średnie, zawodowe i wyznaniowe), sprawy wyznaniowe i opieki społecznej (m.in. zakłady dobroczynne, fundacje), opieka zdrowotna, sprawy ogólnopaństwowe, wybory do Sejmu i Senatu, sprawy obywatelstwa i wojska, przewłaszczenia, podatki, sprawy sądowe, statystyka, bezrobocie, nadzór policyjny (policja, bezpieczeństwo i porządek publiczny, policja obyczajowa, emigracja, ruch ludności, zdrowie publiczne, sprawy sanitarne, weterynaria, nadzór budowlany, pożarnictwo, drogi, sprawy wodne, gospodarka rolna, leśna i hodowlana, sprawy przemysłowo-handlowe, ubezpieczenia zdrowotne) (sygn. 727-1701, 1756-1941, 1943-1950; [1876] 1919-1939 [1943]). III. Okres okupacji hitlerowskiej: budżet, urządzenia komunalne, jeńcy wojenni (sygn. 1920, 1963-1966, 1979-1981, 1986 i 1990; 1939-1943) IV. Okres 1945-1950 1) Referat Ogólno-Organizacyjny: protokoły z posiedzeń Miejskiej Rady Narodowej, Zarządu i Komisji, majątek poniemiecki, sprawy wyznaniowe, plan gospodarczy miasta, szkody wojenne (sygn. 1702-1727, 1942; 1945-1950). 2) Referat Finansowo-Budżetowy: plany finansowo-gospodarcze, budżety, sprawozdania finansowe, inwestycje, podatek od lokali (sygn. 1728-1745, 1989; 1945-1950). 3) Referat Gospodarki Miejskiej: zakłady komunalne, kolej wąskotorowa, układ zbiorowy (sygn. 1746-1751; 1945-1950). 4) Referat Administracyjno-Społeczny: sprawy kultury i sztuki, walka z analfabetyzmem, statystyka (sygn. 1752-1755; 1945-1949). V Nadzór budowlany: akta budowlane nieruchomości (sygn. 1943-1950; 1889-1939). IV. Ewidencja ludności: karty meldunkowe, księgi kontroli ruchu ludności (sygn. 1951-1988, 1991-2023; 1898-1950 [1954]).

W zaborze pruskim władze dążyły do ograniczenia samorządu miast królewskich oraz ograniczenia praw właścicieli miast prywatnych. Jedne i drugie poddano ścisłemu nadzorowi władz państwowych – kamerom i radcom podatkowym. W obu też wybór władz miejskich podlegał zatwierdzeniu przez władze pruskie. W 1808 r. w Prusach wprowadzono ordynację dla miast, która nadała miastom znaczny samorząd. Organem samorządu została rada miejska wybierana przez mieszczan posiadający obywatelstwo miejskie (obowiązywał cenzus majątkowy). Rada wybierała zarząd miejski (magistrat) na czele z burmistrzem, jako organ zarządzający i wykonawczy. Miasta, które znalazły się w Księstwie Warszawskim obwiązywał dekret z 23 lutego 1809 r. (Dz.P. KW, t. 1, nr 9, s. 201-209). Stanowił on, że każde miasto stanowiło oddzielną gminę, na czele której stał burmistrz mianowany przez króla. Burmistrze władz departamentowych podlegali prefektom, pozostałych miast podprefektom. Burmistrz był obowiązany: przekazywać polecenia władzy państwowej, zarządzać majątkiem gminnym i instytucjami publicznymi ufundowanymi dla dobra mieszkańców, kierować robotami publicznymi, wspierać pobór podatków publicznych, zapewniać porządek, bezpieczeństwo i ochronę zdrowia mieszkańców, jak również spełniać rolę dozoru policyjnego. Organem samorządowym była rada miejska, której członków mianował prefekt spośród kandydatów przedstawionych przez zebranie posiadaczy miejskich. Do jej kompetencji należało m.in. uchwalanie budżetu miasta oraz rozkład ciężarów publicznych i gminnych. Według nowej pruskiej ordynacji miejskiej z 30 maja 1853 r. samorząd był kompetentny do zajmowania sprawami „własnym” tj. takimi, które nie przekraczały granic miasta i nie były wspólne z interesami mieszkańców innych gmin. Jednocześnie organom samorządowym, głownie burmistrzowi, przekazano prawie wszystkie sprawy administracji ogólnej. Już w 1850 r. burmistrz został organem policyjnym, stając się w ten sposób częścią administracji rządowej. Samorządowi powierzono m.in. prowadzenie urzędu stanu cywilnego, ściąganie podatków państwowych oraz niektóre czynności w zakresie spraw wojskowych (spisy poborowych, kwatery dla wojska, opieka nad wdowami sierotami po poległych żołnierzach). Po odzyskaniu niepodległości samorząd miejski działa w oparciu o prawodawstwo pruskie. Zmiany dotyczyły głównie demokratyzacji wyborów (Tygodnik Urzędowy Naczelnej Rady Ludowej, 1919, nr 5, s. 23; nr 9, s. 44; Dz. Urz. Ministerstwa Byłej Dzielnicy Pruskiej, 1920, nr 3, s. 50-52; Dz.U, 1921, nr 71, poz. 490). Pewne zmiany wprowadziła tzw. ustawa scaleniowa z 23 marca z 1933 r. (Dz.U., nr 35, poz. 294). Organem stanowiącym i kontrolnym nadal była Rada Miejska, natomiast zarządzającym i wykonawczym został Zarząd Miejski, składających się z burmistrza, wiceburmistrza oraz ławników. Zarząd działał kolegialnie (tzw. magistrat) lub jednoosobowo poprzez burmistrza. Burmistrz był przełożonym gminy miejskiej oraz kierownikiem całej administracji i gospodarki miejskiej, jak również organem wykonawczym władz rządowych. Sam zakres działania samorządu miejskiego pozostał bez zmian. W okresie okupacji hitlerowskiej większość miast nie uzyskała praw niemieckiej ustawy gminnej z 30 stycznia 1935 r. W miejsce samorządu wprowadzono zarząd niemiecki (Stadtverwaltung), a mniejsze miasta tworzyły gminne okręgi administracyjne wraz z sąsiednimi wsiami. Na czele miasta stali komisaryczni burmistrzowie, podlegli landratom. Po II wojnie światowej ustrój władz miasta regulowała ustawa z 11 września 1944 r. o organizacji i zakresie działania rad narodowych oraz dekret PKWN z 23 listopada 1944 r. o organizacji i zakresie działania samorządu terytorialnego (Dz.U. 1944, nr 14, poz. 74). Organami ustawodawczymi i samorządowymi ustanowiono miejskie rady narodowe. Do ich kompetencji należało: 1) planowanie działalności publicznej, w tym ustalanie budżetu i świadczeń w naturze; 2) kontrola działalności państwowych i samorządowych organów wykonawczych pod kątem zgodności z zasadniczą linią działalności Krajowejj Rady Narodowej; 3) powoływanie samorządowych organów wykonawczych i 4) podejmowanie decyzji w sprawach majątku gminy. Rady narodowe, jako organy kontroli społecznej, miały prawo w swoim zakresie działania wyłaniać i powoływać ze swego grona nadzwyczajne komisje dla poszczególnych spraw z prawem wzywania świadków i rzeczoznawców oraz przesłuchiwania stron zainteresowanych. Organami wewnętrznymi rad narodowych były prezydia złożone z przewodniczącego, jego zastępcy oraz trzech członków. Organem wykonawczym miejskiej rady narodowej był zarząd miejski, składający się z burmistrza, wiceburmistrza oraz od 3 do 6 członków. Burmistrz realizował także, jednoosobowo i pod osobistą odpowiedzialnością, zadania z zakresu administracji ogólnej (na zasadzie „poruczonych zadań”). Wybór burmistrza i wiceburmistrza zatwierdzał wojewoda. Ustawa o terenowych organach jednolitej władzy państwowej, która weszła w życie 20 marca 1950 r. (Dz.U., 1950, nr 14, poz. 130) zniosła zarządy miejskie, ich zadania przejęły prezydia miejskich rad narodowych.