Akta miasta Stawiszyna

Reference code
11/32/0
Number of series
15
Number of scans
4

Content:

I. Okres zaboru rosyjskiego i międzywojenny 1) Dział Ogólno-Organizacyjny: dokument pergaminowy z 1527, przepisy i zarządzenia, okólniki, sprawy organizacyjne, urzędnicy miejscy, posiedzenia Rady Miejskiej, Zarządu i Komisji, uroczystości, wybory do Sejmu i Senatu, opieka społeczna, zakłady komunalne, rejestr pomiarowy miasta z 1824 r. (sygn. 1-117, 250-251; [1527] 1841-1939). 2) Dział Finansowo-Budżetowy: budżety miejskie, pożyczki, kasa oszczędności, podatki (sygn. 118-138; 1920-1937). 3) Dział Gospodarki Miejskiej: szkoły, analfabeci, oświata pozaszkolna, kultura i sztuka, ośrodek zdrowia, klęski żywiołowe, roboty publiczne, regulacja miasta, bezrobocie i pośrednictwo pracy, emigracja sezonowa, rolnictwo (m.in. statystyka) zakłady przemysłowe, rzemiosło (sygn. 139-204; 1917-1939). 4) Dział Administracyjny: sprawy wyznaniowe, ruch naturalny ludności, sprawy organizacyjne usc, gmina żydowska, ewidencja ludności, bezpieczeństwo i porządek publiczny, pobór, aprowizacja, ceny żywności, wykazy akt (sygn. 205-249; 1917-1939). 5) Akta cechowe: akta wyzwolenia na czeladnika bednarskiego, sprawy organizacyjne i finansowe cechu młynarskiego (sygn. 252-269, 300-308; 1816-1940). II. Okres 1945-1950 1) Referat Ogólno-Organizacyjny: przepisy i zarządzenia, wybory do Sejmu i MRN, protokoły z posiedzeń MRN, Prezydium i Komisji, kontrole wewnętrzne (sygn. 270-279, 296-298; 1945-1950). 2) Referat Finansowo-Budżetowy: budżety, sprawozdania rachunkowe (sygn. 282-295; 1945-1950). 3) Referat Gospodarki Gminnej: rolnictwo (sygn. 299; 1947-1950). 4) Referat Społeczno-Administracyjny: oświata i kultura, ewidencja i kontrola ruchu ludności (sygn. 280-281; 1949-1950).

The history of the creator:

W Księstwie Warszawskim ustrój władz miejskich został uregulowany dekretem z 23 lutego 1809 r. (DzP. KW, t. 1, nr 9, s. 201-209). Stanowił on, że każde miasto stanowi oddzielną gminę, na czele której stał burmistrz mianowany przez króla. Burmistrze władz departamentowych podlegali prefektom, pozostałych miast podprefektom. Burmistrz był obowiązany: przekazywać polecenia władzy państwowej, zarządzać majątkiem gminnym i instytucjami publicznymi ufundowanymi dla dobra mieszkańców, kierować robotami publicznymi, wspierać pobór podatków publicznych, zapewniać porządek, bezpieczeństwo i ochronę zdrowia mieszkańców, jak również spełniać rolę dozoru policyjnego. Organem samorządowym była rada miejska, której członków mianował prefekt spośród kandydatów przedstawionych przez zebranie posiadaczy miejskich. Do jej kompetencji należało m.in. uchwalanie budżetu miasta oraz rozkład ciężarów publicznych i gminnych. W Królestwie Polskim ustrój miast regulowały postanowienia namiestnika z 1816 i 19 III 1818 r. Wprowadzono urząd municypalne, które składały się w miastach wojewódzkich (gubernialnych) z prezydenta i radnych, w pozostałych z burmistrza i ławników. Radni i ławnicy, pełniący funkcje kasjerów i sekretarzy miejskich, mianowani byli wśród obywateli miasta (właścicieli nieruchomości). Władze miejskie zobowiązane były do zarządzania własności miasta, przestrzegać bezpieczeństwa, doglądać robót publicznych, utrzymywać drogi i mosty, przeprowadzać coroczny spis mieszkańców, zajmować się kwaterunkiem wojska, poborem podatków, rozkładem kar egzekucyjnych, wydawaniem zaświadczeń i paszportów, zapobiegać próżniactwu i włóczęgostwu, sprawowaniem sądownictwa policyjnego i cywilnego w drobnych sprawach przewidzianych w przepisach sądowych. Ukazem z 11 X 1842 r. urzędy municypalne przemianowano na magistraty, bez zmiany kompetencji. Były to de facto organy administracji rządowej, podległe gubernatorom lub naczelnikom miast, które mogły samodzielnie decydować tylko o bieżących sprawach administracyjnym. W II połowie XIX w. magistraty odpowiadały za zarządzanie miejskimi opłatami i powinnościami w naturze, urządzenie i utrzymywanie infrastruktury, zarządzały majątkiem miasta, nadzorowały prowadzenia handlu, urzędy kupieckie i rzemieślnicze, dozory kościelne i bożnicze, cmentarze i służbę porządkową, w końcu wykonywały zlecenia władz cywilnych i wojskowych. Po zajęciu w czasie I wojny światowej Królestwa Polskiego przez wojska niemieckie, władze okupacyjne wydały w czerwcu 1915 r. ordynację miejska, która wprowadzała samorząd miejski z wybieraną radą miejską i magistratem oraz mianowanym burmistrzem. Samorządowi powierzono zarząd majątkiem miejskim, opiekę zdrowotna i społeczną, ale bez finansów, które podostawały pod nadzorem władz niemieckich. Pełen samorząd miejski, w byłej Kongresówce, wprowadzono dekretem z 4 lutego 1919 r. (Dz.P., nr 13, poz. 140). Organem uchwałodawczym i kontrolującym była Rada Miejska, która wybierała prezydium i członków magistratu. Magistrat był zarządzającym i wykonawczym organem gminy, który składał się: w miastach wydzielonych (np. Kalisz) z prezydenta, wiceprezydenta i ławników, w pozostałych miastach z burmistrza, jego zastępcy i ławników. Nadzór nad miastami sprawowały (w I instancji) wydziały powiatowe, bądź Ministerstwo Spraw Wewnętrznych (w przypadku miast wydzielonych). Pewne zmiany wprowadziła tzw. ustawa scaleniowa z 23 marca z 1933 r. (Dz.U., nr 35, poz. 294). Organem stanowiącym i kontrolnym nadal była Rada Miejska, natomiast zarządzającym i wykonawczym został Zarząd Miejski, składających się z burmistrza, wiceburmistrza oraz ławników. Zarząd działał kolegialnie (tzw. magistrat) lub jednoosobowo poprzez burmistrza. Burmistrz był przełożonym gminy miejskiej oraz kierownikiem całej administracji i gospodarki miejskiej, jak również organem wykonawczym władz rządowych. Sam zakres działania samorządu miejskiego pozostał bez zmian. W okresie okupacji hitlerowskiej większość miast nie uzyskała praw niemieckiej ustawy gminnej z 30 stycznia 1935 r. W miejsce samorządu wprowadzono zarząd niemiecki (Stadtverwaltung), a mniejsze miasta tworzyły gminne okręgi administracyjne wraz z sąsiednimi wsiami. Na czele miasta stali komisaryczni burmistrzowie, podlegli landratom. Po II wojnie światowej ustrój władz miasta uregulowała ustawa z 11 września 1944 r. o organizacji i zakresie działania rad narodowych oraz dekret PKWN z 23 listopada 1944 r. o organizacji i zakresie działania samorządu terytorialnego (Dz.U. 1944, nr 14, poz. 74). Organami ustawodawczymi i samorządowymi ustanowiono miejskie rady narodowe. Do ich kompetencji należało: 1) planowanie działalności publicznej, w tym ustalanie budżetu i świadczeń w naturze; 2) kontrola działalności państwowych i samorządowych organów wykonawczych pod kątem zgodności z zasadniczą linią działalności Krajowejj Rady Narodowej; 3) powoływanie samorządowych organów wykonawczych i 4) podejmowanie decyzji w sprawach majątku gminy. Rady narodowe, jako organy kontroli społecznej, miały prawo w swoim zakresie działania wyłaniać i powoływać ze swego grona nadzwyczajne komisje dla poszczególnych spraw z prawem wzywania świadków i rzeczoznawców oraz przesłuchiwania stron zainteresowanych. Organami wewnętrznymi rad narodowych były prezydia złożone z przewodniczącego, jego zastępcy oraz trzech członków. Organem wykonawczym miejskiej rady narodowej był zarząd miejski, składający się z burmistrza, wiceburmistrza oraz od 3 do 6 członków. Wybór burmistrza i wiceburmistrza zatwierdzał wojewoda. Burmistrz realizował także, jednoosobowo i pod osobistą odpowiedzialnością, zadania z zakresu administracji ogólnej (na zasadzie „poruczonych zadań”). Ustawa o terenowych organach jednolitej władzy państwowej, która weszła w życie 20 marca 1950 r. (Dz.U., 1950, nr 14, poz. 130) zniosła zarządy miejskie, ich zadania przejęły prezydia miejskich rad narodowych.

Border dates:

[1527] 1816-1950

Classification:

The name of the creator:

Dates:

1527-1527, 1816-1940, 1945-1950.

Former name:

Foreign language name:

Languages:

Availability:

Total archival files:

308

Total archival files processed:

308

Total archival files without records:

0

Total linear metres

2.0

Total linear metres processed

2.0

Total archival files without records

0.0

Total archival files:

0

Total files:

0

Total size (in MB):

0.0

Total documents

0

Total cases

0

Total classes

0

Total archival files:

0.0

Total running meters :

0.0

Dates of non-archival documentation :

Name Inventory tax uwagi
Book inventory approved Tak

Zmikrofilmowano sygn. 190, 206-208, 210, 212, 215-226, 230-232 i 234 (OK 6847-6868)