sprawy administarcyjne "Rolnika", wyciąg z rachunku bieżącego 1935-1936 (1 j.a.), akta dłużników 1931-1944 (9 j.a.)

Spółdzielnie rolniczo - handlowe istniały na terenie Niemiec przed I wojną światową, ale włąściwą działalność rozpoczęły w latach 1919-1920. Struktura organizacyjna i formy działąlności oparte były na przedwojennym statucie Związku Spółek Zarobkowych i Gospodarczych w Poznaniu. Zadaniem ich było pośredniczenie w zakupie i sprzedaży produktów wytwarzanych przez rolników, względnie przez nich potrzebnych. Na funduszespółdzielni składały się udziały członkowskie, wypracowane rezerwy oraz pożyczki bankowe. Banki Ludowe spełniały dla tych spółdzielń rolę central finansowych, zyskując sobie klienta i kontrolę nad rozwojem ich rozwojem. Rolnik otrzymywał z Banku środki obrotowe, natomiast członkowie Banków Ludowych zasiadali w radzie nadzorczej Rolnika. "Rolniki" zajmowały się skupem płodów rolnych, sprzedażą selekcjonowanego zboża, nasion i nawozów sztucznych. Później spółdzielnie te prowadziły poradnictwo fachowe, prawne dla rolników, popierały pracę szkół i świetlic polskich. Centralnym organem kierowniczym do czasu podziału Śląska był Związek Spółek Śląskich, a po 1923 roku, Związek Spółdzielni Śląskich z siedzibą w Opolu. Związek pełnił funkcje koordynacyjne w stosunku do zrzeszonych spółdzielni i prowadził akcję wzajemnej pomocy. [Na podstawie wstępu do inwentarza, oprac. Helena Lasończyk , Opole 1967, 1970]