5 grudnia 1867 r. w Zułowie niedaleko Wilna urodził się Józef Piłsudski, przywódca Polskiej Partii Socjalistycznej, twórca Organizacji Bojowej PPS, Polskiej Organizacji Wojskowej oraz Legionów Polskich, Naczelnik Państwa, naczelny wódz Armii Polskiej, Marszałek Polski. Ukończył w 1885r. Gimnazjum w Wilnie, po czym podjął studia medyczne na Uniwersytecie w Charkowie (tu zaangażował się w działalność konspiracyjnych studenckich organizacji niepodległościowych), które próbował kontynuować w Dorpacie. Aresztowany w 1887r. za udział w spisku na życie cara, skazany został na 5 lat zesłania (karę odbywał w Irkucku, Kireńsku, Tunce). Podczas zesłania zetknął się z działaczami socjalistycznymi, z tym też ruchem związał się po zakończeniu kary, wstępując w szeregi Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS) i szybko stając się jednym z jej liderów (uczestnicząc w pracach Centralnego Komitetu Wykonawczego Partii oraz obejmując funkcję redaktora naczelnego pisma „Robotnik”). Aresztowany w 1901r., zbiegł jednak z więzienia symulując chorobę psychiczną. Po krótkim pobycie za granicą wraca i podejmuje intensywne działania na rzecz poprawy sytuacji Partii, pozbawionej funduszy i z osłabionymi strukturami terenowymi. Bezskutecznie w 1904r. próbował przekonać rząd japoński do idei tworzenia polskich oddziałów wojskowych na terenie Japonii i do znacznego wsparcia materialnego konspiracyjnych bojówek PPS. Pomimo tego w 1905r. tworzy i staje na czele Organizacji Bojowej PPS, która podjęła akcje zbrojne, skierowane przeciwko administracji rosyjskiej na terenie ziem polskich (zamachy na dygnitarzy, napady na banki i transporty pieniędzy). W 1906r. przyczynia się do rozłamu w Partii, stając na czele PPS – Frakcji Rewolucyjnej, grupującej zwolenników radykalnych metod działania Partii. Z jego też inicjatywy w 1908r. powstał we Lwowie Związek Walki Czynnej, prowadzący konspiracyjne szkolenia oficerskie i podoficerskie dla przyszłej armii polskiej, nadzorujący paramilitarne Związek Strzelecki (został jego komendantem) i Polskie Drużyny Strzeleckie. Po wybuchu I wojny światowej wkracza na czele podległego sobie oddziału – Kompanii Kadrowej – na teren Królestwa Polskiego z zamiarem wywołania antyrosyjskiego powstania, jednak próba ta kończy się niepowodzeniem, podobnie jak analogiczna, podjęta jesienią. Cały czas prowadził też starania o powołanie niezależnych od władz niemieckich i austriackich: rządu i armii (tej ostatniej w oparciu o Legiony Polskie, w połowie 1916r. liczące 7 pułków piechoty, 2 pułki kawalerii, 1 pułk artylerii). W międzyczasie zainicjował powołanie tajnej Polskiej Organizacji Wojskowej (której został komendantem), zrzeszającej potencjalne kadry wojskowe wszystkich trzech zaborów. W 1916r. wszedł w skład Tymczasowej Rady Stanu (jej Komisji Wojskowej), namiastki władz polskich Królestwa Polskiego, powołanej do życia przez niemieckie i austriackie władze okupacyjne. Szybko jednak z niej wystąpił, dodatkowo doprowadzając do tzw. kryzysu przysięgowego w 1917r. (odmowy złożenia przysięgi na wierność cesarzowi Niemiec), w wyniku którego Legiony zostały przeformowane (powstał Polski Korpus Posiłkowy), a on sam osadzony w więzieniu w Magdeburgu. Do kraju powrócił 10 listopada 1918r., w okresie tworzenia się pierwszych struktur niepodległego państwa polskiego. Jako osobie o ugruntowanym autorytecie, właśnie jemu Rada Regencyjna Królestwa Polskiego (organ ustanowiony przez okupacyjne władze niemieckie i austriackie) przekazała zwierzchnictwo nad podległymi sobie oddziałami wojskowymi (11 listopada) oraz całą dotychczasową władzę zwierzchnią (14 listopada). Będąc faktyczną głową państwa notyfikował powstanie niepodległego państwa polskiego (16 listopada) oraz powołał rząd polski (18 listopada), w którym objął ministerstwo spraw wojskowych (18 listopada 1918r. do 16 stycznia 1919r.). Sam objął funkcję Tymczasowego Naczelnika Państwa (którą na mocy dekretu o najwyższej władzy reprezentacyjnej Republiki Polskiej pełnił od 29 listopada 1918r. do 20 lutego 1919r.), potem Naczelnika Państwa (od 20 lutego 1919r. do 11 grudnia 1922r., powierzoną mu przez Sejm Ustawodawczy). Był głównodowodzącym (od 19 marca 1920r. Pierwszym Marszałkiem Polski) wojsk polskich w trakcie wojny z Rosją Radziecką lat 1919-1920, odpowiedzialnym za ogólną koncepcję prowadzenia całokształtu operacji wojskowych. Wybór w 1922r. Prezydenta (który przejął jego dotychczasowe uprawnienia Naczelnika Państwa) oraz spór o kształt organizacji naczelnych władz wojskowych spowodowały, iż w 1923r. wycofał się z aktywnego życia politycznego. Zamieszkał w dworku Milusin w Sulejówku poświęcając się pracy pisarskiej. Na scenę polityczną powrócił w 1926r. w wyniku zbrojnego zamachu stanu (tzw. przewrotu majowego w dniach 12 do 15 maja), zapoczątkowując tym autorytarny system rządów w Polsce (tzw. sanacja). W okresie tym dwukrotnie sprawował funkcję premiera rządu (od 2 października 1926r. do 27 czerwca 1928r. oraz od 25 sierpnia do 4 grudnia 1930r.), był jednocześnie ministrem spraw wojskowych (od 15 maja 1926r. do 12 maja 1935r., czyli w 12 kolejnych gabinetach) oraz generalnym inspektorem sił zbrojnych (od 27 sierpnia 1926r. do 12 maja 1935r.) – czyli osobą przewidzianą do objęcia na wypadek wojny stanowiska Naczelnego Wodza. Choć nie piastował wtedy urzędu głowy państwa a premierem rządu był krótko, jego głos faktycznie decydował o najważniejszych kwestiach polityki wewnętrznej i zagranicznej państwa polskiego. Zmarł w Warszawie 12 maja 1935 r., pochowany został na Wawelu. Przedmiotowa kolekcja składa się z dwudziestuu wybranych dokumentów, przechowywanych w Archiwum Akt Nowych. Ich wykaz przedstawia się następująco: 1. Akt przekazania władzy Józefowi Piłsudskiemu przez Radę Regencyjną, 14 listopada 1918 r.; AAN, Kancelaria Cywilna Naczelnika Państwa, sygn. 1. 2. List Józefa Piłsudskiego do Romana Dmowskiego; AAN, Komitet Narodowy Polski, sygn. 2223 3. List Józefa Piłsudskiego do Stanisława Wojciechowskiego; AAN, Akta Władysława Grabskiego, sygn. 11. 4. Uroczystości pogrzebowe; AAN, Muzeum Józefa Piłsudskiego w Belwederze w Warszawie sygn. 52 5. Uroczystości pogrzebowe; AAN, Muzeum Józefa Piłsudskiego w Belwederze w Warszawie sygn. 52 6. Uroczystości pogrzebowe; AAN, Muzeum Józefa Piłsudskiego w Belwederze w Warszawie sygn. 52 7. Uroczystości pogrzebowe; AAN, Muzeum Józefa Piłsudskiego w Belwederze w Warszawie sygn. 52 8. Uroczystości pogrzebowe; AAN, Muzeum Józefa Piłsudskiego w Belwederze w Warszawie sygn. 52 9. Nadanie tytułu doktora honoris causa przez Uniwersytet Stefana Batorego; AAA, , Muzeum Józefa Piłsudskiego w Belwederze w Warszawie sygn. 520 10. Pismo Józefa Piłsudskiego w którym składa urząd Naczelnika Państwa w ręce Marszałka Sejmu; AAN, Kancelaria Cywilna Naczelnika Państwa, sygn. 1. 11. Uchwała Sejmu z dnia 20 lutego 1919 r. o powierzeniu Józefowi Piłsudskiemu dalszego sprawowania urzędu Naczelnika Państwa; AAN, Kancelaria Cywilna Naczelnika Państwa, sygn. 1. 12. Odznaka instruktorska nadana Józefowi Piłsudskiemu przez Dyrektora Centralnego Instytutu Wychowania Fizycznego; AAN, Muzeum Józefa Piłsudskiego w Belwederze, sygn. 522 13. Mianowanie Józefa Piłsudskiego honorowym członkiem Polskiego Towarzystwa Historycznego; AAN, Muzeum Józefa Piłsudskiego w Belwederze, sygn. 523 14. Nadanie tytułu honorowego obywatela Żyrardowa; AAN, Muzeum Józefa Piłsudskiego w Belwederze sygn. 562 15. Kwestionariusz osobowy aresztowanego Józefa Piłsudskiego; AAN, Akta Józefa i Aleksandry Piłsudskich sygn. 4.28 16. Karykatury Marszałka Józefa Piłsudskiego; AAN, Muzeum Józefa Piłsudskiego w Belwederze, sygn. 37 17. Karykatury Marszałka Józefa Piłsudskiego; AAN, Muzeum Józefa Piłsudskiego w Belwederze, sygn. 37 18. Karykatury Marszałka Józefa Piłsudskiego; AAN, Muzeum Józefa Piłsudskiego w Belwederze, sygn. 37 19. Karykatury Marszałka Józefa Piłsudskiego; AAN, Muzeum Józefa Piłsudskiego w Belwederze, sygn. 37 20. Karykatury Marszałka Józefa Piłsudskiego; AAN, Muzeum Józefa Piłsudskiego w Belwederze, sygn. 37