Pszczyński Oddział Archiwum Państwowego w Katowicach według stanu na dzień 31 grudnia 2017 roku posiadał w swoim zasobie 160 zespołów i zbiorów z ponad 80 tysiącami jednostek archiwalnych o rozmiarze przekraczającym 0,8 kilometra bieżącego akt. Działa obecnie na obszarze historycznego powiatu pszczyńskiego, przechowując w swoim zasobie spuściznę archiwalną południowo-wschodniej części Górnego Śląska. Formalnie Archiwum zostało powołane do życia jako Oddział Powiatowy Wojewódzkiego Archiwum Państwowego w Katowicach na mocy zarządzenia Ministra Oświaty z 21 lipca 1950 roku.

Tradycje archiwalne Pszczyny sięgają jednak czasów znacznie wcześniejszych, z uwagi na specyficzną rolę Pszczyny w strukturach polityczno-administracyjnych Śląska, jako stolicy Wolnego Państwa Stanowego (freie Herrschaft) – co najmniej początków XVI wieku. Stąd główny trzon zasobu tego Archiwum stanowi pozostałość po działalności kancelarii rodów panujących na Pszczynie: Piastów (do 1336 roku), Przemyślidów (1336-1480), Kazimierza II ks. cieszyńskiego (1480-1517), Turzonów (1517-1548), rodu von Promnitz (1548-1765), książąt von Anhalt-Coethen (1765-1846) i von Hochberg (1846-1945). Bazę lokalową Oddziału w Pszczynie stanowią pomieszczenia na zamku pszczyńskim, w których były gromadzone przez wieki archiwalia tych rodów.

Najcenniejszym w skali ogólnopolskiej i najbardziej kompletnym pod względem źródłowym zespołem jest Archiwum Książąt Pszczyńskich w Pszczynie z lat 1287-1945. Składają się na niego dokumenty, akta polityczno-administracyjne, gospodarcze, w tym akta przedsiębiorstw i instytucji gospodarczych, głównie tych związanych z koncernem książąt pszczyńskich von Hochberg i rodzinne. Na uwagę zasługują dobrze zachowane akta miast: Pszczyny (1466-1945) i Bierunia Starego (1826-1945) oraz starostwa pszczyńskiego od 1743 roku. Pokaźną grupę stanowią akta pszczyńskich sądów z lat 1849-1975 z aktami metrykalnymi parafii katolickich i ewangelickich od końca XVIII wieku do 1874 roku oraz zespoły akt Urzędów Stanu Cywilnego z powiatów pszczyńskiego, bieruńsko-lędzińskiego, mikołowskiego i tyskiego.

Aktualnie kierownikiem pszczyńskiego oddziału jest Joanna Strońska-Przybyła