"Odbudowa miasta Poznania. Wybór źródeł", t. I-II - nowa publikacja AP w Poznaniu - Archiwum Państwowe w Poznaniu
Archiwum Państwowe w Poznaniu
- Adres:
-
ul. 23 Lutego 41/43
Poznań
60-967
- Godziny otwarcia:
-
08:00 - 18:30 (poniedziałek)
08:00 - 14:00 (wtorek)
08:00 - 14:00 (środa)
08:00 - 18:30 (czwartek)
08:00 - 14:00 (piątek)
- numer telefonu:
- +48 61 852-46-01
- numer fax:
- +48 61 851-73-10
- E-mail:
- archiwum@poznan.ap.gov.pl
- Strona www:
- http://poznan.ap.gov.pl
Archiwum Państwowe w Poznaniu powstało 5 IV 1919 r., kiedy Komisariat Naczelnej Rady Ludowej wypowiedział pracę niemieckim urzędnikom Królewsko-Pruskiego Archiwum Państwowego w Poznaniu, utworzonego w okresie rozbiorów przez rząd pruski, i mianował dyrektorem tej instytucji prof. Józefa Paczkowskiego. Podstawą prawną organizacji polskiej państwowej sieci archiwalnej na terenie byłego zaboru pruskiego były: ustawa Sejmu RP z
Archiwum Państwowe w Poznaniu wywodzi się z tradycji i zasobu archiwum grodzkiego w Poznaniu, ulokowanego w 1783 r. przez starostę generalnego Wielkopolski, Kazimierza Raczyńskiego w odbudowanej przez niego części zamku (grodu) królewskiego i starościńskiego, nazywanej odtąd „dworem Raczyńskiego”. Archiwum to w czasach I Rzeczypospolitej przechowywało akta instytucji państwowych pierwszej instancji, obejmujących swymi kompetencjami teren powiatu i województwa poznańskiego. Podobnie własne archiwa posiadały także pozostałe grody starościńskie, z zasobem związanym z terenem ich powiatów i województw, natomiast akta sądów ziemskich prawie wszędzie przechowywane były w ratuszach miejskich.
Po pierwszym rozbiorze Polski w 1772 r. zostały przez zaborców zniszczone prawie wszystkie akta sądów grodzkich i ziemskich na terenie Prus Królewskich, natomiast w północnej Wielkopolsce przejęte i zamknięte zostały kancelarie i archiwa grodów inowrocławskiego, kruszwickiego, bydgoskiego, nakielskiego, kcyńskiego i wałeckiego, a po drugim rozbiorze w 1793 r. także grodów poznańskiego, kościańskiego, wschowskiego, gnieźnieńskiego, pyzdrskiego, konińskiego i kaliskiego. Akta tych grodów, wielokrotnie przewożone i lokowane w budynkach sądowych, kościelnych i poklasztornych, zostały w 1849 r. złożone w zamku byłych królów polskich i starostów generalnych w Poznaniu i oddane pod nadzór mieszczącego się tam pruskiego Sądu Powiatowego (Kreisgericht).
Dnia
W 1874 r. do tego archiwum, poszerzonego o pomieszczenia w budynkach poklasztornych, zostały z dawnego zamku starościńskiego, oddanego na potrzeby Wyższego Sądu Apelacyjnego (Ober-Appellationsgericht), przeniesione akta grodzkie i ziemskie, a w 1879 r. zaczęło ono przejmować także akta miejskie i cechowe z okresu I Rzeczypospolitej.
W 1884 r. po wystawieniu nowego budynku na siedzibę Wyższego Sądu Apelacyjnego, władze pruskie przekazały dawny zamek królewski i starościński w Poznaniu na siedzibę Królewsko-Pruskiego Archiwum Państwowego.
W efekcie burzliwych starań o repolonizację urzędów i instytucji,
W celu objęcia opieką państwową licznych registratur władz państwowych, samorządowych i kościelnych, których akta pozostawały poza Archiwum,
W 1922 r. po likwidacji Ministerstwa byłej Dzielnicy Pruskiej Archiwum Państwowe w Poznaniu weszło w skład polskiej państwowej sieci archiwalnej, podległej Wydziałowi Archiwów Państwowych w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w Warszawie.
Od
Liczba zespołów na SwA
9035
Liczba jednostek na SwA
517080
Liczba skanów na SwA
6237387
Wielkość zasobu (m.b.):
10060.5
Liczba monografii w bibliotece:
22146
Powierzchnia magazynowa (m2):
1289.5
Pojemność półek (m.b.):
0.0
Liczba wydawnictw ciągłych w bibliotece:
8455
Liczba miejsc w pracowni naukowej:
25
Najciekawsze materiały
Archiwum Państwowe w Poznaniu ma przyjemność zaprezentować publikację pt. Odbudowa miasta Poznania. Wybór źródeł, tom I i II, opracowanych przez mgr Celinę Barszczewską, doktorantkę na Wydziale Historii UAM i mgr Julię Wesołowską, pracowniczkę naszego Archiwum.
Wydawnictwo ukazało się pod koniec 2022 roku i jest efektem pracy nad dokumentacją wyselekcjonowaną przez prof. Stanisława Nawrockiego (1925-2000), wieloletniego pracownika Archiwum Państwowego w Poznaniu i Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, historyka i regionalisty, szczególnie zasłużonego w swoich badaniach dla Poznania i Wielkopolski. Prof. Stanisław Nawrocki w latach osiemdziesiątych XX wieku przeprowadził szeroko zakrojoną kwerendę w aktach magistratu poznańskiego dotyczącą zagadnienia odbudowy miasta w latach 1945-1955. Planowanej przez niego monografii nie udało się jednak wydać, aż do dnia dzisiejszego.
Z inspiracji prof. Krzysztofa Stryjkowskiego, Zastępcy Dyrektora APP, który przekazał autorkom maszynopis kwerendy powstała nowa, uzupełniona i zaktualizowana wersja „Odbudowy miasta Poznania”. Oprócz materiałów wyselekcjonowanych przed kilkudziesięciu laty zawiera dokumenty, które nie weszły pierwotnie w skład kwerendy, a wśród nich takie, które zostały przekazane w późniejszych latach do APP i korespondują z tematyką i zakresem prac. Wydanie uzupełniono również o fotografie i szkice z zasobu APP, Narodowego Archiwum Cyfrowego oraz kolekcji udostępnianych na portalu CYRYL (Wirtualne Muzeum Historii Poznania), a także o stosowny wstęp naukowy, przypisy, indeks osób i szczegółowy spis dokumentów wraz z aktualnymi sygnaturami.
Publikacja otrzymała pozytywne recenzje naukowe. Jak zwrócił uwagę prof. Stanisław Jankowiak (UAM) „oba tomy zawierają dokumenty, które dotychczas nie były publikowane, co czyni recenzowaną publikację szczególnie ważną do badań nad dziejami Poznania”. Zdając sobie sprawę z wagi tej pozycji, jesteśmy jednocześnie zadowoleni, iż udało się dokończyć i wydać owoc pracy prof. Stanisława Nawrockiego i autorek.
Szczegółowe informacje o publikacji są dostępne w Sekretariacie Archiwum.
