Repertoria 1903-1907, sygn. 1-2

Instytucja notariatu wywodzi się ze średniowiecznych kancelarii sądowych, prowadzących między innymi księgi i sporządzających akta dotyczące nieruchomości. W okresie rozbiorów funkcjonowanie notariatów określone było przepisami prawnymi poszczególnych państw zaborczych. W zaborze austriackim działalność notariatu regulowała ustawa 21 V 1855 r., uzupełniona poprawkami z 1858 roku. W 1871 r. została ona zmodyfikowana wprowadzając tzw. nowy porządek notarialny. Precyzowała ona tryb powoływania notariusza, warunki, jakie kandydat winien spełnić, strukturę władz zwierzchnich, sposób sporządzania i przechowywania dokumentów oraz ich cechy charakterystyczne. Po odzyskaniu niepodległości ww. ustawa obowiązywała na terenie byłego zaboru austriackiego, aż do ujednolicenia przepisów wprowadzonych Rozporządzeniem Prezydenta RP z 27 X 1933 roku oraz związanymi z nim rozporządzeniami wykonawczymi, wchodzącymi w życie z dniem 1 I 1934 roku. Kancelarie notarialne zakończyły działalność w 1951 roku, kiedy to nowa ustawa z 25 V 1951 roku, obowiązująca od 1 I 1952 roku, powołała państwowe biura notarialne. Zadaniem notariuszy było sporządzenie i uwierzytelnienie dokumentów, które tym samym nabywały prawo dokumentu publicznego, a więc moc dowodową wobec prawa. Dokument notarialny jako dokument poświadczony pełnoprawny publicznie rozpowszechniony w średniowieczu, przetrwał do czasów współczesnych. Sposób prowadzenia kancelarii, sporządzania i przechowywania akt, mimo zmian prawodawczych w tym zakresie zawartych w ustawie austriackiej z 1871 roku i polskiej z 1933 roku nie różnił się zasadniczo. Różnice dotyczyły warunków, które kandydat na urząd notariusza powinien spełniać, obowiązków i struktury władz zwierzchnich, języka urzędowego. Podstawowe zadania pozostawały takie same. Notariusz, jako urzędnik państwowy powoływany był do sporządzania aktów i dokumentów, którym chcą nadać cechę autentyczności, jaka przywiązywana jest do aktów publicznych. Do jego obowiązków należało także uwierzytelnianie podpisów, zgodność odpisów, oświadczeń, przygotowanie protokołów, weksli, czeków, przyjmowanie w depozyt dokumentów, pieniędzy i papierów wartościowych. Dokument notarialny sporządzony w kancelarii powinien był zawierać: personalia notariusza, miejsce jego siedziby, dane personalne stron, osnowę sprawy, uwagę o odczytaniu stronom treści aktu, podpisy stron i świadków oraz podpis notariusza i odcisk jego urzędowej pieczęci. Nadto powinien notariusz wymienić zawód (stan) i miejsce zamieszkania stron, świadków, względnie tłumaczy. Oprócz sporządzania dokumentów notarialnych notariusz zobowiązany był do prowadzenia dziennika podawczego, czyli repertorium, zawierającego liczbę porządkową sprawy, datę powstania dokumentów, personalia i miejsce zamieszkania stron, przedmiot sprawy oraz uwagi. Prowadzone były także jako pomoce kancelaryjne skorowidze, indeksy i księgi depozytowe. Notariusz jako urzędnik państwowy pozostawał pod prawną ochroną. Jego kompetencje obejmowały teren objęty jurysdykcją właściwego sądu okręgowego. Siedziba notariusza miasta Brzozowa mieściła się w graniach Sądu Okręgowego w Sanoku. C.K. notariusz Józef Narajewski czynności notarialne pełnił w latach 1903-1907. [Na podstawie wstępu do inwentarza, oprac. P. Pacykowski, Przemyśl 1990]

Zespół zmikrofilmowany - nr mkrf. 56/ 2101–56/2102