Podobnie jak w Kościele rzymskokatolickim, jednostką organizacyjną w Kościołach wschodnich była parafia. Sieć parafialna w prawosławnej diecezji przemyskiej była rozbudowana już w średniowieczu. W przeciwieństwie do rozwiniętej struktury Kościoła łacińskiego formy organizacyjne Cerkwi były prostsze. Początkowo prawosławne duchowieństwo nie było zróżnicowane pod względem funkcji. Nie istniał podział na plebanów (parochów) i kler podległy. Duchowny, który otrzymywał święcenia kapłańskie i prowadził pracę duszpasterską był parochem a każda cerkiew, przy której wykonywał tę pracę, była świątynią parafialną. Po zawarciu unii kościelnej z Rzymem (1596 r.) w Cerkwi wystąpiły tendencje do modernizacji struktur. Zaczęto wzorować się na organizacji Kościoła łacińskiego. Prawosławna eparchia przemyska dopiero po trwających przez cały wiek XVII walkach między zwolennikami i przeciwnikami unii brzeskiej przyjęła ostatecznie unię kościelną w latach 1691-1693. Obejmowała ona obszar Ziemi Przemyskiej i Sanockiej, zachodni skrawek Ziemi Lwowskiej województwa ruskiego, okręg lubaczowski województwa bełskiego, powiat sądecki i biecki województwa krakowskiego oraz południowo-wschodnie skrawki województwa sandomierskie-go. Po odbyciu synodu prowincjonalnego w Zamościu w 1720 r, biskupi uniccy celem wzmocnienia gospodarczego parafii zaczęli przeprowadzać reformę sieci parafialnej, poprzez tworzenie parafii większych, włączenie do nich sąsiednich parafii słabszych ekonomicznie. I rozbiór Polski wprowadził trwającą kilkadziesiąt lat stagnację w rozwoju sieci parafialnej a nawet zmniejszenie ilości parafii, wskutek planowanej redukcji przeprowadzonej przez władze austriackie. Zaborca przeprowadził akcję zmierzającą do tworzenia parafii większych przez łączenie sąsiednich małych parafii. Akcja ta trwała przez pierwszą połowę XIX wieku. W 1879 roku spośród 708 unickich placówek duszpasterskich – 556 stanowiły parafie. Greckokatolicka diecezja przemyska w XIX wieku posiadała organizację dwustopniową - dekanaty i parafie. Dziekan był pośrednikiem pomiędzy klerem parafialnym a biskupem. Do jego obowiązków należało w szczególności: sprawowanie opieki nad klerem i wiernymi w dekanacie, czuwanie nad parochem w sprawach majątku cerkiewnego i wypełniania obowiązków duszpasterskich, przeprowadzanie corocznych wizytacji parafii w dekanacie, organizowanie konferencji dekanalnych (soborszczyków), wprowadzanie nowych kapłanów na parafie. Większość kapłanów unickich zakładała rodziny, co było zjawiskiem powszechnym. Wielu synów księży greckokatolickich wybierało również drogę kapłaństwa. Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa kanonicznego urząd proboszcza można było objąć po 3 latach pracy duszpasterskiej, oraz złożeniu egzaminów proboszczowskich przed egzaminatorami prosynodalnymi. Władze austriackie wymagały od kandydata znajomości języka niemieckiego, bowiem proboszczowie pozostawali urzędnikami w służbie państwa. Do obowiązków parochów stojących na czele parafii należało: odprawianie nabożeństw za swoich wiernych i udzielanie posług religijnych, katechizacja w cerkwi i szkole parafialnej, czuwanie nad moralnym stanem parafii, prowadzenie ksiąg metrykalnych i parafialnych. Prowadzenie ksiąg metrykalnych w okresie staropolskim stanowiło jedyną ewidencję ruchu naturalnego ludności i stąd wynikało ich znaczenie dla prawa państwowego. Urzędy parafialne pełniły funkcję urzędów stanu cywilnego. Ustalono jednolite formularze dla każdej metryki, a biskupów i dziekanów zobowiązano do kontroli tych ksiąg. Obowiązki nakładane przez władze państwowe na proboszczów parafii dotyczyły głównie przedstawiania urzędom administracji danych dotyczących ludności parafii: liczby urodzonych, zmarłych, zaślubionych i poborowych. Parochom przydzielano często do ich parafii pomocników. W zależności od przysługujących im uprawnień wyróżniono 5 funkcji: 1. vicarius curatus - zastępca parocha posiadający te same prawa i obowiązki; 2. zawidatiel lub administrator (vicarius oeconomicus) zarządzał opróżnioną parafią i posiadał prawa i obowiązki, takie jak paroch; 3. zastupnik parocha (vicarius substitutus) - zastępował kapłana, gdy ten wyjechał na dłużej niż 8 dni; 4. uprawlajuczyj (vicarius adiutor) był przydzielany do pomocy parochowi, który z powodu podeszłego wieku lub innych przyczyn nie mógł należycie wypełniać obowiązków dusz-pasterskich; 5. sotrudnik (vicarius cooperator) - pomagał w duszpasterstwie kapłanowi, który z powodu dużej liczby wiernych nie mógł sam należycie wypełniać swoich obowiązków. W cerkwiach greckokatolickich funkcjonowali też tzw. diacy (śpiewacy cerkiewni), którzy byli wykorzystywani jako nauczyciele w parafialnych szkołach. Źródłem dochodów parafii były opłaty kościelne tzw. opytrachyły oraz oprocentowane kapitały. Większość z nich posiadała grunty orne, łąki, pastwiska, lasy itp. Często posiadane beneficjum nie zawsze stanowiło wystarczające źródło dochodów. Urzędy państwowe wypłacały duchownym pewną kwotę pieniężną z Funduszu Religijnego, która miała uzupełniać braki mało rentownych beneficjów tzw. kongruę. Nowa ustawa kongrualna z 1876 r. dawała realne podstawy do poprawy sytuacji materialnej duchowieństwa. Najstarszy zapisek dotyczący cerkwi w Wysowej pochodzi z 1585 r. Mówi on o tym, że: “niejaki Symeon Zwierch popowicz wysowski nieuczeny po swoim ojcu sprzedał uczonemu Łukaszowi Czasnikiewiczowi ze Świątkowej Wielkiej popostwo wysowskie (...) i grunta w Wysowej za 250 zł”. W 1777 roku cerkiew została spalona. W 1779 roku wybudowano nową świątynię pod wezwaniem Michała Archanioła. Została ona przebudowana i upiększona w 1874 r. W skład parafii greckokatolickiej w Wysowej wchodziła także cerkiew filialna pod wezwaniem Kosmy i Damiana w Blechnarce. Zbudowano ją w 1801 roku. Parafia greckokatolickieej w Wysowej podlegała Greckokatolickiemu Urzędowi Dekanalnemu w Bieczu. [Na podstawie wstępu do inwentarza, oprac. A. K. Mielnik, Przemyśl 1995]

Zespół zmikrofilmowany - nr mkrf. 56/1850–56/1898