Państwowy Urząd Repatriacyjny Powiatowy Oddział w Bytomiu

Sygnatura
12/190/0
Liczba serii
0
Liczba skanów
0

Zawartość:

Referat Ogólny: okólnik, zarządzenia, sprawozdania, korespondencja dotycząca organizacji i spraw personalnych, rejestracja ludności niemieckiej i repatriantów, kontrole z lat 1945-1950, sygn. 1-5, 3a Referat Prawny: protokoły zeznań świadków z lat 1945-1950, sygn. 6-8, 7/2, 8/2 Referat Repatriacyjno-Reemigracyjny: protokoły z lat 1945-1950, sygn. 9 Referat Etapowy: sprawy organizacyjne, sprawozdawczość, protokoły, spisy repatriantów z lat 1945-1950, sygn. 10-17

Dzieje twórcy:

Wojewódzki Oddział Państwowego Urzędu Repatriacyjnego w Katowicach został utworzony 6 lutego 1945 roku przez Zarząd Centralny Państwowego Urzędu Repatriacyjnego w Łodzi, któremu podlegał administracyjnie. Wojewódzki Oddział PUR działał na podstawie dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z 7 października 1944 roku o utworzeniu Państwowego Urzędu Repatriacyjnego. Pierwotnie zakres działalności Oddziału Wojewódzkiego PUR. w Katowicach pokrywał się z obszarem województwa śląskiego sprzed 1939 roku z częściowym wyłączeniem powiatów: rybnickiego, pszczyńskiego, cieszyńskiego. Po przy-łączeniu (1945 rok) Zagłębia Dąbrowskiego i Śląska Opolskiego do województwa śląskiego, rozszerzono zakres działalności Wojewódzkiego Oddziału PUR w Katowicach na te tereny. Do zadań tego Oddziału należało: planowe rozmieszczenie repatriantów i organizacja ich osadnictwa na obszarze województwa śląskiego, opieka sanitarna, żywnościowa, odzieżowa, pieniężna, zaopatrzenie transportów przelotowych, prowadzenie akcji pomocy repatriantom w zakresie gospodarczej odbudowy warsztatu pracy, repatriacja ludności narodowości obcej, organizacja i kierownictwo punktów przyjęć i punktów etapowych dla repatriantów i reemigrantów powracających ze Wschodu, Zachodu i Południa. W terenie akcję osadnictwa prowadziły Rejonowe Inspektoraty Osadnictwa, przemianowane jeszcze w 1945 roku na Powiatowe Oddziały PUR. Ich organizacja wewnętrzna została dostosowana do wymogów Instrukcji Centrali PUR w Łodzi z dnia 13 sierpnia 1945 roku. Przy Oddziałach Powiatowych znajdowały się Punkty Etapowe i Punkty Sanitarne, natomiast w Dziedzicach i Koźlu zorganizowano specjalne Punkty Przyjęć dla repatriantów i reemigrantów powracających z Zachodu i Południa. Punkt Etapowy PUR w Zebrzydowicach służył jako placówka odżywczo-sanitarno-transportowa repatriantom i reemigrantom w czasie postoju transportów na stacji granicznej Zebrzydowice. W Głubczycach zorganizowano Specjalny Punkt Zborczy dla repatriacji ludności niemieckiej. Repatriacja obywateli ZSRR, przeprowadzał Wojewódzki Oddział PUR w Katowicach. W Gliwicach utworzono Punkt Zborczy dla jeńców niemieckich. W związku ze znacznym spadkiem ruchu repatriacyjnego pismem okólnym z 24 lutego 1947 roku (Dz. Urz. PUR Nr 1 z 20.05.947, poz.20) zarządzono likwidację referatów etapowego i zdrowia oraz reorganizację placówek PUR. Wraz z referatami zlikwidowano wszystkie ich przybudówki (punkty etapowe, izby chorych, ambulatoria) w Powiatowych Oddziałach PUR z wyjątkiem Powiatowych Oddziałów w Katowicach, Koźlu, Opolu, Cieszynie z placówką terenową Zebrzydowice i Punktu Zachodniego w Dziedzicach (przemianowanego w 1949 roku na Punkt Specjalny). W wyniku dalszej kompresji personalnej zlikwidowano na Ziemiach Odzyskanych wszystkie zbędne Podpunkty Etapowe, pozostawiając po jednym punkcie etapowym na powiat. Ponadto zlikwidowano, na terenie województwa śląskiego w granicach z 1939 roku i Śląska Opolskiego, referaty transportowe z wyjątkiem placówek w Katowicach, Opolu, Koźlu, Cieszynie z placówką Zebrzydowice i w Dziedzicach. Czynności tych referatów przejęły referaty osadnictwa. W Dzienniku Urzędowy OUR z 20 marca 1948 roku, ukazało się zarządzenie Ministrów Ziem Odzyskanych i Administracji Publicznej z 24 lutego 1948 roku w sprawie przejęcia na Ziemiach Odzyskanych przez władze administracji ogólnej spraw osiedleńczych od Powiatowego Urzędu Repatriacyjnego. Wykonanie powyższego zarządzenia oraz polecenia w tym przedmiocie Centralnego Pełnomocnika Rządu do Spraw Repatriacji z 24 lutego 1948 roku, przekazano sprawy osiedleńcze organom administracji ogólnej i, na podstawie zarządzenia Zarządu Centralnego PUR w Łodzi z 27 lutego 1948 roku, zlikwidowano z dniem 31 marca 1948 roku w Powiatowych Oddziałach PUR referaty, podreferaty i wszystkie inne komórki organizacyjne osadnictwa. W Wojewódzkim Oddziale PUR w miejsce zlikwidowanego Wydział Osadnictwa utworzono Dział Przesiedleńczy. Zarządzenie polecało również zakończyć do 30 kwietnia 1948 roku w Powiatowych Oddziałach PUR na Ziemiach Odzyskanych likwidację referatów i podreferatów: etapowego, zdrowia, finansowych, prawnych i personalnych. Nie podlegały natomiast likwidacji referaty w Powiatowych Oddziałach, którym podlegały Punkty Etapowe o typie ogólnym lub specjalnym. Powyższe zarządzenie Zarządu Centralnego PUR nakazywało ponadto przekształcenie po dniu 30 kwietnia 1948 roku Oddziałów Powiatowych PUR na Ziemiach Odzyskanych w Inspektoraty PUR. Instrukcja z dnia 24 lutego 1948 roku uregulowała sprawy przejęcia przez władze osiedleńcze od PUR reszty agend osiedleńczych, w związku z tym Dział Przesiedleńczy oraz Powiatowe Oddziały PUR przekazały organom ministerstw Ziem Odzyskanych i Administracji Publicznej całość spraw z zakresu rolnego osadnictwa repatriacyjnego na terenach należących do Polski w 1939 roku. W związku z dalszym spadkiem ruchu repatriacyjnego Zarząd Centralny PUR w Łodzi przeprowadził następną likwidację placówek sanitarnych PUR, w wyniku której przestały działać placówki w Mikulczycach i Zebrzydowicach. Zachowano jednak placówki sanitarne w Dziedzicach, Katowicach, Koźlu i Głubczycach. W marcu 1948 roku ukazała się Instrukcja Zarządu Centralnego PUR dotycząca likwidacji referatów finansowo-budżetowych w Powiatowych Oddziałach PUR na Ziemiach Odzyskanych i byłego Wolnego Miasta Gdańska. Wobec zaniechania przez Wojewódzkie Oddziały PUR wystawiania orzeczeń odszkodowawczych. Zarząd Centralny PUR w Łodzi wydał zarządzenie w sprawie likwidacji Działów Prawnych w Wojewódzkich Oddziałach do dnia 31 grudnia 1948 roku. Czynności tych Działów przejęli Radcowie Prawni. Z uwagi na zmniejszenie etatów w Wojewódzkich i Powiatowych Oddziałach PUR, Zarząd Centralny PUR polecił pismem okólnym z 25 grudnia 1948 roku zredukować Dział Sanitarny oraz w zależności od potrzeb przeprowadzić komasację innych referatów. Z dniem 1 czerwca 1949 roku zlikwidowano w Powiatowym Oddziale PUR w Katowicach Referat Zdrowia, Wojewódzką Składnicę Sanitarną oraz Ambulatorium. W związku z uchwałą Prezydium Rządu z 16 lipca 1950 roku w sprawie ograniczenia działalności Państwowego Urzędu Repatriacyjnego ukazało się zarządzenie Zarządu Centralnego PUR z 24 sierpnia 1950 roku w sprawie przekazania powiatowym radom narodowym agend PUR, wyznaczając termin rozpoczęcia likwidacji wszystkich Powiatowych Oddziałów PUR na dzień 15 września 1950 roku. Nie uległy likwidacji jedynie: Punkt Etapowy w Opolu i Punkt Etapowy Zborczy w Głubczycach. W wyniku dalszych ograniczeń przekazano Wydziałowi Rolnictwa i Leśnictwa Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach akta osiedleńcze Działu Przesiedleńczego Wojewódzkiego Oddziału PUR w Katowicach, zaś Samodzielny Oddział Ewidencji Repatriantów został przekazany w dniu 1 września 1950 roku organizacji „Polski Czerwony Krzyż". W wyniku zmniejszenia zakresu czynności PUR w związku z uchwałą Prezydium Rządu z dnia 26 lipca 1950 roku, nastąpiła reorganizacja struktury organizacyjnej placówek PUR. Termin zakończenia reorganizacji upływał z dniem 31 października 1950 roku. W Wojewódzkich Oddziałach PUR utworzono Dział Repatriacyjno-Reemigracyjny, który skomasował czynności działów: Etapowego, Transportowego i Przesiedleńczego (Referat Interwencyjny), przekształconych w odpowiednie referaty. Zgodnie z zarządzeniami Nr 106 l Nr 109 Zarządu Centralnego PUR w Łodzi z 5 października 1950 roku i 15 października 1950 roku, akcja repatriacyjno-reemigracyjna na terenie całego kraju była prowadzona na szczeblu powiatowym i wojewódzkim przez siedem Wojewódzkich Oddziałów PUR, które przejęły agendy repatriacyjno-reemigracyjne wszystkich zlikwidowanych Powiatowych Oddziałów PUR oraz sześciu zlikwidowanych Wojewódzkich Oddziałów PUR. W miejsce niektórych zwiniętych Powiatowych Oddziałów pozostały Referaty Repatriacyjno-Reemigracyjne. Wojewódzki Oddział PUR w Katowicach obejmował (po reorganizacji zakresu działania) teren następujących województw: katowickiego, opolskiego, krakowskiego, kieleckiego i rzeszowskiego. Oddziałowi temu podlegały następujące placówki terenowe: Punkt Etapowy w Katowicach (teren województwa katowickiego wraz z Wojewódzkim Oddziałem PUR w Katowicach; teren województwa opolskiego, krakowskiego, kieleckiego i rzeszowskiego); Punkt Etapowy w Zebrzydowicach (przyjęcie osób powracających do kraju); Punkt Etapowy w Przemyślu (przyjęcie osób powracających do kraju); Punkt Etapowy w Opolu (teren powiatów: opolskiego, niemodlińskiego, grodkowskiego i brzeskiego); Punkt Etapowy Zborczy w Głubczycach (teren powiatów: głubczyckiego, nyskiego i prudnickiego); Referat Repatriacyjno-Reemigracyjny w Kluczborku (teren powiatów: kluczborskiego, oleskiego, lublinieckiego i namysłowskiego); Referat Repatriacyjno-Reemigracyjny w Koźlu (obejmował powiaty: kozielski i strzelecki); Referat Repatriacyjno-Reemigracyjny w Raciborzu (obejmował powiaty: raciborski l rybnicki); Referat Repatriacyjno-Reemigracyjny w Bytomiu (obejmował powiat gliwicki oraz miasta wydzielone Zabrze i Bytom). Podstawę prawną oraz datę ostatecznej likwidacji placówek PUR określiła uchwała Rady Ministrów z 5 lutego 1951 roku. Termin likwidacji wyznaczono na dzień 50 kwietnia 1951 roku. [na podstawie wstępu do inwentarza, oprac. M. Gdynia, Katowice 1961]

Daty skrajne:

1945-1950

Klasyfikacja:

administracja specjalna

Nazwa twórcy:

Daty:

1945-1950.

Nazwa dawna:

Nazwa obcojęzyczna:

Języki:

polski

Dostępność:

Udostępniany w całości

Ogółem jednostek archiwalnych:

31

Ogółem opracowanych jednostek archiwalnych:

20

Ogółem jednostek archiwalnych bez ewidencji:

0

Ogółem metrów bieżących

0.3

Ogółem opracowanych metrów bieżących

0.2

Ogółem metrów bieżących bez ewidencji

0.0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0

Ogółem plików :

0

Ogółem rozmiar (w MB):

0.0

Ogółem dokumentów

0

Ogółem spraw

0

Ogółem klas

0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0.0

Ogółem metrów bieżących:

0.0

Daty skrajne dokumentacji niearchiwalnej:

Nazwa Inwentarz skarbowy Uwagi
inwentarz książkowy zatwierdzony Tak 20 j.
spis roboczy Tak 11 j.

KM 16.09.1968