Oddział Organizacyjny: zarządzenia Przewodniczącego Prezydium Miejskiej Rady Narodowej, protokoły sesji Miejskiej Rady Narodowej, rejestr postulatów zgłaszanych przez mieszkańców na spotkaniach z posłami i radnymi, sprawozdania z realizacji postulatów, interpelacje radnych, protokoły posiedzeń Prezydium Miejskiej Rady Narodowej, plany pracy Miejskiej Rady Narodowej i Prezydium, sprawozdania, instrukcja kancelaryjna dla prezydiów rad narodowych stopnia wojewódzkiego, powiatowego oraz miast stanowiących powiaty z lat [1947] 1950-1958, sygn. 1-70 Miejska Komisja Planowania Gospodarczego: protokoły posiedzeń Zespołu Oceny Projektów Inwestycyjnych, plany pracy Miejskiej Komisji Planowania Gospodarczego, plany gospodarcze i sprawozdania z ich realizacji, czyny społeczne, bilanse siły roboczej, dochodów i wydatków ludności, oceny sytuacji gospodarczej, opinie lokalizacyjne, projekty i założenia inwestycji miejskich z lat 1952-1958, sygn. 71-102 Miejski Komitet Kultury Fizycznej: Komisja Organizacyjna Ogniska Towarzystwa Krzewienia Kultury Fizycznej, projekty i założenia projektowe budowy obiektów sportowych i rekreacyjnych z lat 1956-1958, sygn. 103-106 Oddział Społeczno-Administracyjny: sprawy obywatelskie i graniczne z lat [1947] 1950-1958, sygn. 107-108 Referat Przemysłu: protokoły narad, plany i sprawozdania, skargi i wnioski, wykazy zakładów, warsztatów przemysłowych, rzemieślniczych i usługowych z lat 1951-1958, sygn. 109-119

Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Nowym Bytomiu rozpoczęło swoją działalność na podstawie ustawy z dnia 20 marca 1950 roku o terenowych organach władzy państwowej. Zakres kompetencji terytorialnych Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Nowym Bytomiu obejmował miasto Nowy Bytom, a od 1951 roku również miasto Wirek i gminy Bielszowice, Bykowinę, Halembę, Kłodnicę, Kochłowice, wcielone do nowego powiatu miejskiego Nowy Bytom. Ustawa z dnia 20 marca 1950 roku zlikwidowała istniejący w latach 1945-1950 tzw., dualizm aparatu rządowego i samorządowego. Zniesione zostały związki samorządu terytorialnego, stanowiska wojewodów, starostów, burmistrzów, wójtów, wydziały wojewódzkie i powiatowe, urzędy miejskie i gminne, urzędy wojewódzkie i starostwa. Zlikwidowano także terenowe organy administracji rządowej I i II instancji, podległe ministrom Finansów, Oświaty, Pracy i Opieki Społecznej oraz Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego, a wszystkie funkcje likwidowanych władz i urzędów przejęły rady narodowe. Rady kierowały na podległym sobie terenie działalnością gospodarczą, społeczną i kulturalną, uchwalały terenowe plany gospodarcze i budżet, posiadały również prawo wykonywania kontroli społecznej nad działalnością urzędów i zakładów pracy. Rady narodowe, będąc organem władzy państwowej, stały się podmiotem administracji terytorialnej, natomiast organem, który realizował te zadania z zakresu administracji państwowej, było prezydium rady narodowej. Obok prezydium rady narodowej ustawa tworzyła wydziały prezydium, które zgodnie z art. 18 ustawy zarządzały poszczególnymi branżami należącymi do właściwości rad. System rad narodowych opierał się na podziale terytorialnym państwa. Nowa ustawa o radach narodowych z dnia 25 stycznia 1958 roku znacznie rozszerzyła uprawnienia rad narodowych. Zmieniła się rola i funkcje wydziałów, które stały się terenowymi organami administracji państwowej i kierowały poszczególnymi gałęziami należącymi do kompetencji rady. Pierwsza sesja Miejskiej Rady Narodowej i pierwsze posiedzenie Prezydium odbyły się 19 czerwca 1950 roku. W okresie od czerwca 1950 roku do kwietnia 1951 roku przy Miejskiej Radzie Narodowej działały następujące komisje stałe: Zdrowia, Pracy i Pomocy Społecznej, Gospodarki Drogowej, Finansowo-Budżetowa, Urządzenia Osiedli, Kulturalno-Oświatowa, Mieszkaniowa, Rolna, Kontroli Społecznej. Ustalono również strukturę Prezydium Miejskiej Rady Narodowej, tworząc referaty: Finansowy, Wojskowy, Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej, Spraw Socjalnych i Kulturalnych, Ogólny, Gospodarczy, Zdrowia i Społeczno-Administracyjny. W 1951 roku w związku z dokonaną zmianą granic administracyjnych miasta i utworzeniem powiatu miejskiego Nowy Bytom, dotychczasowa Miejska Rada Narodowa i Prezydium zostały rozwiązane. Nowa Miejska Rada Narodowa na pierwszej sesji w dniu 10 kwietnia powołała komisje stałe i dokonała wyboru nowego Prezydium, Nowo wybrane Prezydium przystąpiło do tworzenia nowej struktury organizacyjnej. Utworzone zostały następujące wydziały: Ogólny, Finansowy, Oświaty, Rolnictwa i Leśnictwa, Komunikacyjny, Zdrowia, Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej; referaty: Kadr, Kontroli, Społeczno-Administracyjny, Wojskowy, Budownictwa, Przemysłu, Handlu, Kultury, Pracy i Pomocy Społecznej, Wyznań oraz komórki: Miejska Komisja Planowania Gospodarczego, Miejska Komenda Straży Pożarnych. Struktura organizacyjna Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Nowym Bytomiu nie była stabilna, ulegała częstym zmianom i modyfikacjom. Podobne zmiany zachodziły we wszystkich prawie prezydiach rad narodowych na terenie województwa katowickiego, a także kraju. Zmieniała się liczba, nazwy, struktura wewnętrzna poszczególnych komórek organizacyjnych oraz ich kompetencje. Prezydium Miejskiej Rady Narodowej tworzyło wydziały określając ich organizację wewnętrzną i szczegółowy zakres działalności zgodnie z zasadami ustalonymi przez Radę Ministrów oraz wytycznymi Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej. Pierwszych zmian w stuk turze organizacyjnej dokonano już w 1951 roku na mocy uchwały Prezydium Miejskiej Rady Narodowej z dnia 50 listopada w sprawie zmian w tworzeniu wydziałów i referatów Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Nowym Bytomiu. I tak w miejsce dotychczasowego Wydziału Ogólnego utworzono dwa oddzielne referaty, Ogólno-Gospodarczy i Organizacyjny, a referaty Budownictwa i Handlu podniesiono do rangi wydziałów. Utworzono nowe komórki organizacyjne: Biuro Miejskiego Komitetu Kultury Fizycznej, Samodzielny Referat Zatrudnienia i Referat Geodezyjny. W następnym roku powstał Referat Podatków Wiejskich i Komenda Terenowa Obrony Przeciwlotniczej. W 1955 roku sprawy statystyki, prowadzone dotąd przez Miejską Komisję Planowania Gospodarczego, przejął Statystyk Miejski. W 1954 roku nastąpiła kolejna zmiana, mianowicie, w miejsce zlikwidowanego Wydziału Budownictwa utworzono Miejski Zarząd Architektoniczno-Budowlany, zlikwidowano też niedawno utworzone referaty Geodezyjny i Podatków Wiejskich, a ich kompetencje przejęły odpowiednio wydziały Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej oraz Finansowy. W 1955 roku zlikwidowano Wydział Rolnictwa i Leśnictwa, a jego kompetencje przejął Główny Agronom Miejski. W 1956 roku pojawił się jeszcze jeden zarząd, był to Miejski Zarząd Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej. W tym samym okresie nastąpiły też inne zmiany i przekształcenia komórek organizacyjnych. Do rangi oddziału podniesiono Referat Kultury, przemianowano Referat Pracy i Pomocy Społecznej na Referat Rent i Pomocy Społecznej, a Referat Kadr na Referat Kadr i Szkolenia. Po wprowadzeniu tych wszystkich zmian i przekształceń w latach 1951 - 1956 struktura organizacyjna Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Nowym Bytomiu w 1957 roku obejmowała następujące komórki: Wydział Finansowy, Wydział Oświaty, Wydział Komunikacji Drogowej, Wydział Zdrowia, Wydział Handlu, Oddział Organizacyjny, Oddział Społeczno-Administracyjny, Oddział Kultury, Samodzielny Oddział Zatrudnienia, Miejski Zarząd Architektoniczno-Budowlany, Główny Agronom Miejski, Miejski Zarząd Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej, Statystyk Miejski, Miejska Komisja Planowania Gospodarczego, Miejski Komitet Kultury Fizycznej, Referat Ogólno-Gospodarczy, Referat Wojskowy, Referat Przemysłu, Referat Rent i Pomocy Społecznej, Referat Wyznań, Referat Kadr i Szkolenia, Miejska Komenda Straży Pożarnych, Komenda Terenowa Obrony Przeciwlotniczej. W 1958 roku w związku z wprowadzeniem nowej ustawy o radach narodowych Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Nowym Bytomiu na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 kwietnia 1958 roku w sprawie zasad tworzenia wydziałów postanowiło w miejsce dotychczas działających wydziałów i referatów utworzyć inne komórki organizacyjne. Nowa uproszczona struktura urzędu obejmowała następujące wydziały i referaty: Miejska Komisja Planowania Gospodarczego, Wydział Finansowy, Wydział Architektury i Budownictwa, Wydział Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej, Wydział Spraw Lokalowych, Wydział Rolnictwa, Wydział Przemysłu, Wydział Handlu, Wydział Komunikacji, Wydział Zdrowia, Wydział Zatrudnienia i Spraw Socjalnych, Wydział Spraw Wewnętrznych, Wydział Organizacyjno-Prawny, Wydział Budżetowo-Gospodarczy, Inspektorat Oświaty, Referat do Spraw Kultury, Sekretariat do Spraw Kultury Fizycznej. Także tym razem zmieniły się kompetencje i zakres działania wydziałów, niektóre z nich przejęły sprawy prowadzone dotąd nawet przez kilka komórek organizacyjnych. Wydział Zatrudnienia i Spraw Socjalnych przejął kompetencje Samodzielnego Oddziału Zatrudnienia i Referatu Rent i Pomocy Społecznej, a Wydział Organizacyjno-Prawny kompetencje Oddziału Organizacyjnego i Referatu Kadr i Szkolenia. Natomiast Wydział Spraw Wewnętrznych przejął zakres prowadzony poprzednio przez zlikwidowany w 1957 roku Referat Wojskowy, Referat Społeczno-Administracyjny, Miejską Komendę Straży Pożarnych i Komendę Terenową Obrony Przeciwlotniczej. Obowiązująca od l sierpnia 1958 roku struktura wewnętrzna w Prezydium Miejskiej Rady Narodowej przetrwała do końca jego działalności w grudniu tego samego roku. W latach 1950-1958 zmianie ulegała również liczba komisji stałych Miejskiej Rady Narodowej oraz ich nazwy, Liczbę komisji, nazwy i skład ustalała Miejska Rada Narodowa zwykle na pierwszej sesji nowej kadencji. Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Nowym Bytomiu zostało zlikwidowane na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 listopada 1958 roku w sprawie połączenia miast Rudy i Nowego Bytomia w miasto Ruda Śląska. [na podstawie wstępu do inwentarza, oprac. mgr T. Kawalec, Katowice 2001]

KM 9.04.2001, 0010-1