Wydział Organizacyjny: organizacja Izby i jednostek zrzeszonych; protokoły walnych zebrań z lat 1945-1980, sygn. 1-234 Wydział Ekonomiczny: działalność ekonomiczna Izby, cechów, spółdzielń z lat 1945-1980, sygn. 235-519 Wydział Finansowy: działalność finansowa Izby i jednostek zrzeszonych; preliminarze budżetowe, bilanse, kontrole działalności z lat 1947-1980, 1985, sygn. 520-946, 955 Wydział Oświaty i Szkolenia Zawodowego: działalność oświatowa, dyplomy mistrzowskie z lat 1918-1972, sygn. 947-954

Izba Rzemieślnicza w Katowicach została, po przerwie okupacyjnej powołana do życia bezpośrednio po ustaniu działań wojennych. Pierwszy Zarząd Izby ukonstytuował się już 8.II.1945 r. Działalność regulowała ustawa o Izbach Rzemieślniczych z r. 1939 oraz statut Izb z 1934 r. Początkowe prace Izby Rzemieślniczej w Katowicach koncentrowały się na organizowaniu biura Izby oraz reaktywowaniu w terenie i kierowaniu pracą cechów. Działalnością swoją obejmowała Izba teren województwa śląskiego z Zagłębiem Dąbrowskim i Opolszczyzną. W związku z koniecznością utrzymywania więzi ze zrzeszonymi placówkami w tak rozległym terenie Izba powołała 2 Ekspozytury – w Sosnowcu i Opolu. Ekspozytura Izby w Opolu funkcjonowała do r. 1951, kiedy to Opole, wraz z utworzeniem województwa opolskiego powołało własną Izbę Rzemieślniczą. Organizacyjnie Izba Rzemieślnicza w Katowicach działała w pionie Komitetu Drobnej Wytwórczości. Była członkiem Centralnego Związku Rzemiosła w Warszawie. Na przestrzeni lat 1945–1980 ilość zrzeszonych w Izbie indywidualnych rzemieślników, cechów, związków cechowych i spółdzielni rzemieślniczych była różna. Na przykład już po roku działalności Izby zorganizowano 230 cechów branżowych, 25 powiatowych związków cechów i 8 branżowych wojewódzkich związków cechów. Organizacja Izby uległa drobnym zmianom w wyniku realizowania kilku dekretów regulujących działalność Izby oraz kolejnym zmianom wprowadzonym w statucie Izby. Zmiany organizacyjne prowadziły do uzyskiwania przez rzemiosło coraz pełniejszej samorządności. Główne zręby organizacyjne pozostawały jednak w latach 1945-1980 nie zmienione. Władze Izby powoływał Walny Zjazd członków, który zbierał się co 4 lata. Ordynacja wyborcza ulegała drobnym zmianom, zasadnicze zasady organizacyjne pozostawały bez zmian. Organa uchwałodawcze wybierane przez Walny Zjazd stanowiły: Zarząd Izby składający się z 7 członków, Rada Izby składająca się z 25 radców oraz Komisja Rewizyjna. Aparatem administracyjnym wykonującym uchwały Rady i Zarządu było Biuro Izby. Posiedzenia Rady odbywały się co najmniej 4 razy w roku, Zarządu Izby 1 raz w miesiącu. W zebraniach Rady i Zarządu uczestniczyli przedstawiciele Wydziału Przemysłu Prez. WRN w Katowicach, a następnie Urzędu Wojewódzkiego w ramach ścisłej współpracy Izby z władzami terenowymi. Zakres prac Rady i Zarządu Izby obejmował, prócz zagadnień wynikających ze statutu Izby podejmowanie decyzji i uchwał w zakresie zagadnień mających istotne znaczenie dla rzemiosła, a między innymi Rada i Zarząd podejmowały ważne decyzje dotyczące spraw organizacyjnych rzemiosła, szkolenia rzemieślników, postępu technicznego w rzemiośle, organizacji i rozwoju usług dla ludności, prowadzonych inwestycji i szeregu innych istotnych spraw, które ukierunkowały bieżącą działalność Izby. Działalność tę ustalał statut. Statut przewidywał, że Izba Rzemieślnicza jest odpowiedzialna za prawidłowy rozwój rzemiosła zgodnie ze społeczno-ekonomicznymi kierunkami ustalanymi przez organy państwowe. Zgodnie ze statutem głównym zadaniem Izby było nadzorowanie i koordynowanie działalności rzemiosła, cechów i spółdzielni rzemieślniczych, rozwijanie ich planowej działalności oraz udzielanie im wszechstronnej pomocy. Do szczegółowych zadań należało reprezentowanie rzemiosła i zrzeszonych w Izbie cechów i rzemieślniczych spółdzielni wobec terenowych organów władzy i administracji państwowej, wobec organizacji spółdzielczych, zawodowych i gospodarczych, ustalanie kierunków rozwoju i zadań rzemiosła, nadzorowanie prawidłowości rozdziału zaopatrzenia materiałowo-technicznego, inicjowanie i organizowanie zakupu artykułów zaopatrzenia materiałowego, współdziałanie z organizacjami koordynującymi działalność gospodarczą w poszczególnych branżach, w zakresie ustalania kierunków rzemieślniczej produkcji artykułów rynkowych. Izba organizowała sieć handlową rzemiosła, udzielała pomocy zrzeszonym organizacjom przy urządzaniu wystaw, giełd, wzorcowni, konkursów, organizowała i nadzorowała działalność społeczno-wychowawczą, kulturalno-oświatową i socjalną na rzecz osób zrzeszonych w cechach i spółdzielniach rzemieślniczych oraz członków ich rodzin. Izba współdziałała z właściwymi organami w zakresie spraw ubezpieczeniowych, podatkowych, bezpieczeństwa pracy, w zakresie wynalazczości i ruchu racjonalizatorskiego w rzemiośle, działała na rzecz poprawy wyrobów rzemieślniczych oraz usług wykonywanych przez rzemieślników. Ogólnie biorąc Izba udzielała wszechstronnej pomocy zrzeszonym organizacjom przy wykonywaniu ich zadań statutowych. Duże znaczenie miała również działalność społeczna rzemiosła inicjowana i organizowana przez Izbę. Dotyczy to prowadzenia akcji ogólnokrajowych i lokalnych, akcji charytatywnych na rzecz dobra ogółu i akcji na rzecz dobra jednostki. Dotyczy to udzielania przez jednostki zrzeszone zapomóg losowych, chorobowych, organizowania leczenia szpitalnego, sanatoryjnego, wsparcia na starość członków zrzeszonych, organizowania wypoczynku dla dzieci i dorosłych, prowadzenia wyłącznie dla rzemieślników przychodni lekarskich. Izba Rzemieślnicza zrealizowała na przestrzeni lat kilka ciekawych inwestycji, a między innymi Dom Rzemiosła i Pawilon Rzemiosła w Katowicach, specjalistyczną przychodnię lekarską dla rzemieślników. Organem wykonawczym realizującym uchwały Rady, Zarządu oraz statut było Biuro Izby. Organizacja Biura Izby na przestrzeni lat 1945–1980 uległa w zasadzie minimalnym zmianom. W zespole zachowało się kilka schematów organizacyjnych. Na ich podstawie stwierdzić można, że komórki organizacyjne ulegały łączeniu, rozdzielaniu, przesuwaniu kolejności. Na czele Biura Izby stał dyrektor, któremu w zarządzaniu pomagali 1 lub okresowo 2 wicedyrektorzy oraz doradca z ramienia Zarządu Izby. Główny trzon organizacyjny Biura tworzyły następujące komórki: Wydział Organizacyjny Wydział Ekonomiczny Wydział Finansowy Wydział Administracyjno-Gospodarczy Wydział Oświaty i Kwalifikacji Zawodowych Ponadto okresowo działały, bądź jako samodzielne, bądź w obrębie wymienionych komórek organizacyjnych następujące komórki: Wydział Programowania Rozwoju Rzemiosła Referat Socjalny Radca Prawny Izby Rzemieślniczy Ośrodek Postępu Technicznego Ośrodek Szkolenia Zawodowego Przychodnia Lekarska [na podstawie notatki informacyjnej, oprac. mgr J. Osojca, Katowice 1994]

KM 21.11.1994, 0014-3