Wydział Organizacyjno-Prawny: sprawy organizacyjne MRN, protokoły sesji, realizacja uchwał MRN, akta komisji, sprawy organizacyjne Prezydium, protokoły posiedzeń, realizacja uchwał PMRN, zarządzenia Prezydium i Przewodniczącego Prezydium, podział administracyjny miasta, sprawozdania jednostek podległych, skargi i wnioski, kontrole z lat 1950-1973, sygn. 1-497 Miejska Komisja Planowania Gospodarczego: plany gospodarcze perspektywiczne wieloletnie i roczne, inne plany i sprawozdania z ich realizacji, bilanse siły roboczej, okresowe oceny sytuacji gospodarczej z lat 1954-1973, sygn. 498-552 Wydział Finansowy: wykazy pracowników, budżety zbiorcze Katowic, sprawozdania z ich wykonania, analizy sprawozdań z lat 1954-1973, sygn. 553-560 Miejski Komitet Kultury Fizycznej i Turystyki: organizacja, budownictwo sportowe, sprawozdania statystyczne z realizacji inwestycji, sprawozdanie z działalności, protokół kontroli z lat 1962-1966, sygn. 561-568 Wydział Spraw Wewnętrznych: analiza działalności, akta stowarzyszeń działających na terenie Katowic z lat 1945-1976, sygn. 569-633 Wydział Rolnictwa i Leśnictwa: organizacja, plany i sprawozdania dotyczące upraw owoców, warzyw, zbóż, gospodarka nawozowa, zaświadczenia o posiadaniu kwalifikacji do prowadzenia gospodarstwa rolnego, o posiadaniu gospodarstwa lub działki, wykazy gospodarstw indywidualnych, kontrole nasienne z lat 1958-1970, sygn. 634-662 Wydział Handlu, Przemysłu i Usług: sprawozdanie z działalności, wykaz kupców, programy rozwoju usług, pracy nakładczej, drobnej wytwórczości, sprawozdanie z działalności usługowej, rzemieślniczej, spółdzielczej, sprawozdanie z wykonania planów gospodarczych, budżety wydziału, sprawozdanie z działalności zakładów przemysłu terenowego, monografia usług w stolarstwie meblowym z lat 1955-1970, sygn. 663-680 Wydział Zdrowia i Opieki Społecznej: organizacja, protokoły z narad, sprawozdania z rozwoju lecznictwa, sanepidu, innych jednostek podległych, szpitali, poradni, wykazy lekarzy, pielęgniarek, sprawozdania statystyczne, analizy dotyczące lecznictwa, II Sympozjum Medycyny Społecznej z lat 1953-1973, sygn. 681-701 Inne wydziały (zachowanie szczątkowo): Wydział Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej z lat 1957, 1963, sygn. 702, spis nr 2 - 154 j. Wydział Gospodarki Wodnej i Ochrony Powietrza z lat 1967-1968, sygn. 703 Wydział Komunikacji z lat 1962, sygn. 704 Wydział Kultury z lat 1952, 1962, sygn. 705 Wydział Kwaterunkowy z lat 1958, sygn. 706 Wydział Oświaty z lat 1958, sygn. 707 Wydział Zatrudnienia z lat 1958, 1963, 1973, sygn. 708 Urząd Stanu Cywilnego z lat 1960, sygn. 709 Samodzielny Oddział Statystyki z lat 1958, sygn. 710

Prezydium Miejskiej Rady Narodowej /MRN/ w Katowicach rozpoczęło swoją działalność na mocy ustawy z 20 marca 1950 roku o terenowych organach jednolitej władzy państwowej. Na mocy tego aktu zniesione zostały dotychczasowe organy samorządu terytorialnego. Ich kompetencje przejęły rady narodowe. Ustawa powołała również organ wykonawczo-zarządzający rady nadając mu nazwę prezydium. Organizację wewnętrzną prezydium określała uchwała Rady Ministrów z 10 czerwca 1950 roku. Ustawa marcowa przewidywała również powołanie dzielnicowych rad narodowych. Instrukcję w sprawie podziału większych miast na dzielnice oraz zakresu działania dzielnicowych rad narodowych i ich organów zawierała uchwała Rady Ministrów z 17 marca 1951 roku. W Katowicach już w sierpniu 1951 r. wniesiono na sesję MRN projekt podziału miasta na 4 dzielnice: Południe, Zachód, Wschód i Śródmieście. W październiku 1954 roku Prezydium Rządu wyraziło zgodę na dokonanie podziału kilku miast m.in. Katowic, na dzielnice. W wyniku wyborów w grudniu 1954 roku powstały na terenie Katowic 3 dzielnicowe rady narodowe /DRN/: Śródmieście-Załęże, Bogucice-Zawodzie i Ligota. Pierwsze sesje MRN i DRN oraz pierwsze posiedzenia ich Prezydiów odbyły się w następujących terminach: MRN - 5 czerwca 1950 roku, DRN Katowice-Bogucice-Zawodzie - 22 grudnia 1954 roku, 15 stycznia 1955 roku, DRN Katowice-Ligota - 20 grudnia 1954 roku, 18 stycznia 1955 roku, DRN Katowice-Sródmieście-Załęże- 21 grudnia 1954 roku, 12 stycznia 1955 roku. W lipcu 1959 roku MRN wystąpiła do Prezydium WRN w Katowicach z wnioskiem o połączenie miasta Katowic i Szopienic w jeden powiat miejski Katowice. Rada Ministrów Uchwałą z dnia 29 grudnia 1960 roku zatwierdziła uchwałę WRN z 8 stycznia 1960 roku w sprawie utworzenia dzielnicy Szopienice z dniem 31 grudnia 1959 roku. Na pierwszej uroczystej sesji MRN wybrano Prezydium oraz powołano 11 komisji (jako pomocniczych organów rady): Finansów, Budżetu i Planu, Oświaty, Budownictwa, Komunikacji, Zdrowia, Pracy i Pomocy Społecznej, Gospodarki Komunalnej, Handlu, Przemysłu i Drobnej Wytwórczości, Porządku Publicznego, Mieszkaniową. W 1953 roku pojawia się jeszcze Komisja Rolnictwa i Leśnictwa, jako stała komisja MRN. Uchwała MRN z 18 grudnia 1954 roku upoważniła dzielnicowe rady do powołania takich samych komisji, z wyjątkiem Mieszkaniowych oraz Rolnictwa i Leśnictwa w dzielnicy Śródmieście-Załęże. W 1955 roku w miejsce dotychczasowej Stałej Komisji Oświaty i Kultury powołano dwie oddzielne komisje: Oświaty i Kultury, a w 1961 roku stałą Komisję Mandatową. W międzyczasie połączono Komisję Zdrowia i Komisję Pracy i Pomocy Społecznej, a w 1962 roku zmieniono jej nazwę na Komisję Zdrowia, Zatrudnienia i Opieki Społecznej. W 1964 roku powołano Komisję Sportu i Turystyki, zwaną później Komisją Kultury Fizycznej i Turystyki. Mimo powołania nowych Komisji ich liczba nie zmieniała się, gdyż inne połączono jak np. Komisję Gospodarki Komunalnej i Komisję Mieszkaniową w jedną, a w miejsce Komisji Handlu oraz Komisji Przemysłu i Drobnej Wytwórczości powołano Komisję Zaopatrzenia Ludności. Ostatnia zmiana miała miejsce w 1972 roku, kiedy to z Komisji Zdrowia, Zatrudnienia i Opieki Społecznej utworzono dwie odrębne: Komisję Zdrowia i Opieki Społecznej oraz Komisję Zatrudnienia. Na jednym z pierwszych posiedzeń Prezydium MRN, 13 lipca 1950 roku, uchwałą Nr 126 ustalono tymczasową organizację wydziałów. W stosunku do wytycznych władz centralnych (uchwała Rady Ministrów z 17 kwietnia 1950 roku) zalecających utworzenie 5 referatów bądź wydziałów i urzędu stanu cywilnego, w Katowicach powołano ich znacznie więcej. W 1950 roku były to wydziały: Ogólny, Kadr i Szkolenia, Inspekcji, Wojskowy, Oświat, Kultury, Rolnictwa i Leśnictwa, Budownictwa, Zdrowia, Pracy i Pomocy Społecznej, Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej, Handlu, Przemysłu oraz Referat do spraw wyznań. Uchwałą Nr 229 Prezydium MRN postanowiło zwrócić się do Prezydium WRN o zgodę na utworzenie z dniem 17 sierpnia 1950 roku Miejskiej Komisji Planowania Gospodarczego. W 1951 roku z Wydziału Budownictwa wyłączono Oddziały Administracji Mierniczej, Katastru i Map oraz Nadzoru Robót Geodezyjnych i utworzono z nich Wydział Geodezyjny. W prezydiach dzielnicowych rad narodowych ustalono ilość oddziałów, będących odpowiednikami wydziałów, na 6: Organizacyjno-Prawny, Kulturalno-Socjalny, Przemysłu i Handlu, Gospodarki Komunalnej, Finansowy oraz Samodzielny Referat do Spraw Orzecznictwa Karno-Administracyjnego. Większa stabilizacja aparatu prezydiów nastąpiła po 1958 roku. 25 stycznia 1958 roku wydana została nowa ustawa o radach narodowych. Rozszerzyła ona zakres działalności rad przez przekazanie im wielu spraw zarządzanych dotąd centralnie. Komisje stały się organami niezależnymi od prezydium i wydziałów, podlegały wyłącznie radzie narodowej. Również wydziały uzyskały większą samodzielność. Do 1958 roku stanowiły one część prezydium, według nowej ustawy stały się samodzielnymi organami administracji i działały we własnym imieniu. Na podstawie nowej ustawy Prezydium MRN w Katowicach postanowiło utworzyć następujące wydziały: Miejską Komisję Planowania Gospodarczego, Wydział Statystyki (dotychczasowy Samodzielny Oddział Statystyki), Finansowy, Architektury i Budownictwa, Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowe, Rolnictwa i Leśnictwa, Przemysłu, Handlu, Komunikacji, Zdrowia, Zatrudnienia i Spraw Socjalnych, Inspektorat Oświaty (wspólny dla Katowic, Mysłowic, Siemianowic, Szopienic - w miejsce Wydziału Oświaty), Wydział Spraw Wewnętrznych (w miejsce Wydziałów Społeczno-Administracyjnego, Wojskowego i Samodzielnego Oddziału Ruchu Ludności) , Organizacyjno-Prawny, Budżetowo-Gospodarczy, Spraw Lokalowych, Kultury oraz Sekretariat Komitetu Kultury Fizycznej. Z dniem 31 sierpnia 1958 roku ustalono organizację wewnętrzną komórek dzielnicowych rad narodowych. Ich prezydia dzielić się miały na 3 referaty (Organizacyjny, Gospodarki Mieszkaniowej, Finansowy) i 4 samodzielne stanowiska pracy do spraw: ogólno-gospodarczych, zdrowia i spraw socjalnych, orzecznictwa karno-administracyjnego i lokalowych. Ustawa z 1958 roku uregulowała także stan prawny dzielnicowych rad narodowych przyznając im uprawnienia powiatowych lub miejskich rad narodowych. W 1961 roku po utworzeniu dzielnicy Szopienice ustalono odrębnie organizację Prezydium DRN, która różniła się od organizacji pozostałych dzielnic. Prezydium to miało 7 referatów (Organizacyjny, Gospodarki Mieszkaniowej, Finansowy, Nadzoru Budowlanego, Budżetowo-Gospodarczy, Spraw Lokalowych, Orzecznictwa Karno-Administracyjnego) i 4 samodzielne stanowiska do spraw: zatrudnienia, zdrowia i spraw socjalnych, rolnictwa i leśnictwa oraz kultury. Jednakże już w roku 1962 dokonano zmiany w organizacji prezydiów dzielnicowych ujednolicając ją we wszystkich dzielnicach. Samodzielne stanowiska pracy zamieniono na referaty, zaś w 1971 roku referaty uzyskały rangę wydziałów i wówczas struktura obejmowała następujące wydziały: Ogólno-Administracyjny, Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej, Spraw Wewnętrznych, Spraw Lokalowych, Referat Zdrowia i Opieki Społecznej, Samodzielne stanowisko do spraw oświaty, Urząd Stanu Cywilnego. Taka struktura prezydiów dzielnicowych rad narodowych utrzymała się do końca istnienia tychże prezydiów, tj. do 9 grudnia 1973 roku. W 1973 roku dokonano tylko zmian w zakresie urzędów stanu cywilnego. W 1962 roku, w oparciu o ustawę o organizacji statystyki z 15 lutego 1962 roku, zlikwidowano Wydział Statystyki w Prezydium MRN, a utworzono Miejski Inspektorat Statystyki. 26 czerwca 1963 roku została uchwalona nowelizacja do ustawy z 1958 roku przewidująca m.in. możliwość tworzenia wspólnych wydziałów dla powiatu i miasta stanowiącego powiat. W Prezydium MRN w Katowicach już w 1962 roku utworzono wspólny Wydział Rolnictwa i Leśnictwa dla miast: Chorzowa, Katowic, Mysłowic, Siemianowic i Świętochłowic. Z dniem 1 stycznia 1969 roku uchwalono organizację i zakres działania Wydziału Gospodarki Wodnej i Ochrony Powietrza, który obejmował swoim zasięgiem Katowice, Chorzów, Siemianowice, Świętochłowice, Tychy i powiat tyski ,a w zakresie ochrony przeciwpożarowej dodatkowo Bytom, Rudę Śląską i Zabrze. Więcej zmian było w 1973 roku - z dniem 1 stycznia połączono dotychczasowy Wydział Handlu z Wydziałem Przemysłu i Usług tworząc jeden pod nazwą Wydział Handlu, Przemysłu i Usług, w miejsce Wydziału Budownictwa, Urbanistyki i Architekt utworzono Wydział Gospodarki Przestrzennej z jednoczesnym przeniesieniem do nowoutworzonego Wydziału Miejskiej Pracowni Geodezyjnej. W maju 1973 roku zmieniono nazwę Wydziału Gospodarki Wodnej i Ochrony Powietrza na Rejonowy Wydział Ochrony Środowiska obejmujący swoim zasięgiem Katowice, Chorzów, Świętochłowice, Rudę Śląską, Zabrze, Gliwice, Bytom. Siemianowice, Czeladź, Mysłowice, Sosnowiec, Będzin, Dąbrowę Górniczą, Zawiercie, Tarnowskie Góry oraz powiaty: będziński, tarnogórski, zawierciański. Na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z 30 kwietnia 1973 roku w sprawie zasad tworzenia wydziałów przez prezydia rad narodowych, Prezydium MRN w Katowicach uchwaliło z dniem 1 września 1973 roku utworzenie wspólnego Wydziału Ochrony Środowiska dla miast: Katowice, Chorzów, Ruda Śląska, Siemianowice, Świętochłowice, Tychy i powiatu tyskiego. Ostatnią zmianą organizacyjną było utworzenie Wydziału Prezydialnego. 9 grudnia 1975 roku na mocy ustawy z 22 listopada 1973 roku i rozporządzenia Rady Ministrów z 23 listopada 1973 roku zlikwidowano prezydia miejskich i dzielnicowych rad narodowych. [na podstawie wstępu do inwentarza, oprac. mgr G. Słotwińska-Sas, Katowice 1992]

KM 24.11.1992