Akta własne kapituły i administracji państwowej; akta własne to 1 j.a. zawierająca odpisy dokumentów, wypisy z akt grodzkich dotyczące spraw majątkowych, związanych z otrzymaniem darowizn pieniężnych i zapisem na dobrach na rzecz kapituły, spory sądowe na tle majątkowym; są także materiały o kapitule, jej członkach; akta administracji zostały wytworzone przez Deputację Kamery w Bydgoszczy, rejencje w Kwidzynie i w Bydgoszczy, w związku z objętym nadzorem administracyjnym nad instytucjami kościelnymi i przejęciem kontroli nad ich majątkiem.

W Kruszwicy istniały dwie duże świątynie, kolegiata grodowa pod wezwaniem św. Wita i położona poza ośrodkiem, św. Piotra. Po utworzeniu, dzięki staraniom Bolesława Krzywoustego, biskupstwa kujawskiego kościół katedralny mieścił się w Kruszwicy. Przeniesienie siedziby biskupstwa do Włocławka i budowa nowej katedry doprowadziło do pełnienia przez kościół św. Piotra roli współkatedry diecezji włocławskiej. Stopniowo traciła na znaczeniu, by upodobnić się do zwykłych wspólnot kolegiackich. Nastąpił podział majątku na osobne prebendy poszczególnych zakonników, którzy porzucili zasadę wspólnego zamieszkiwania. Kapituła posiadała także majątek wspólny, z którego dochody szły na utrzymanie kościoła i podlegały podziałowi między zakonników. Ten majątek ulegał jednak stopniowej redukcji na rzecz pojedynczych prebend i pod koniec XVI w. liczył 5 wsi. Kanonicy sprawowali opiekę duszpasterską nad okolicznymi miejscowościami, obsługując kaplice znajdujące się w okolicznych miejscowościach. Zasięg tej pracy stopniowo ulegał ograniczeniom wraz z rozwojem sieci parafialnej. Kapituła liczyła początkowo 6 kanoników, do 19 w latach 1325-1327. Należały do nich 23 prebendy. Na czele kapituły stało 6 kanoników-prałatów. Kolegiata posiadała uprawnienia parafialne dla okolicznych wsi oraz miasta lokacyjnego, przez włączenie do niej w XVII w. kościoła parafialnego pod wezwaniem św. Klemensa wraz z uposażeniem. Po 1772 r. kapituła została poddana nadzorowi administracji pruskiej. Majątki kościelne obłożono 50% podatkiem dochodowym. Końcowym etapem tego procesu było przejęcie majątku na skarb państwa pruskiego.

baza danych IZA