Główny Urząd Bezpieczeństwa Rzeszy Sztafet Ochronnych Wydział Archiwalny - komórka do spraw badań procesów o czary

Sygnatura
53/975/0
Liczba serii
38
Liczba skanów
0

Zawartość:

Zespół zawiera ponad 30-tysięcy indywidualnych kart dla każdego faktu zakwalifikowanego jako "czary", materiał dotyczy krajów europejskich i pozaeuropejskich. Ponadto w zespole znajdują się fotokopie, czasopisma i wycinki z prasy, ilustracje oraz mikrofilmy.

Dzieje twórcy:

Wstęp oparty jest przede wszystkim na materiale zawartym w “Kartotece procesów o czary”, sporządzonej przez pracowników SS. Schutzstafel (SS) było zbrojną organizacją NSDAP utworzoną w 1925 r. dla ochrony Hitlera i jego pomocników. Z czasem SS przekształciło się w organ nadzoru politycznego (m.in. jako obsada obozów koncentracyjnych i wywiadu ). W “Organisationsbuch der NSDAP” jako zadanie SS wymienia się ochronę osoby Führera oraz wewnętrzną obronę Rzeszy. SS od 1929 r. podlegała Heinrichowi Himmlerowi. Na czele organizacji stało biuro SS-Hauptamt dzielące się na szereg oddzielnych wydziałów (Ämter). Do zadań ich należały m.in. dbałość o bezpieczeństwo wewnętrzne kraju, uzbrojenie SS, wychowanie fizyczne i sportowe SS, dobór, uzupełnienie i szkolenie kadr SS, informacja dotycząca jednostek SS itp. działów. Jeden z wydziałów – Archivamt – oznaczony rzymską liczbą VII w “Organisationsbuch der NSDAP” za rok 1937 zajmował się według tegoż źródła zbieraniem dokumentów sprawozdań, trofeów, ilustracji itp. materiałów do dziejów organizacji SS. Przedstawiona powyżej organizacja władz naczelnych SS z 1937 r. uległa w następnych latach pewnym przeobrażeniom, które trudno dokładniej scharakteryzować, gdyż dane zawarte w “Organisationsbuch der NSDAP” za 1943 r. są już dużo mniej dokładne od poprzednich. Wnioskować tylko można, że z wydziałów dawnego SS-Hauptamt powstało kilka równoległych biur SS. Zakres zainteresowań wydziału archiwalnego wyraźnie zarysowany w wygłoszonym na tej odprawie referacie dr Rudolfa Lewina okazuje się jednak dużo szerszy od tego, który przedstawiono w “Organisationsbuch der NSDAP” za 1937 r., wydział ten bowiem nie prowadził wyłącznie archiwum własnego SS, jak to mogło wynikać z cytowanego wyżej określenia funkcji Archivamt, lecz zajmował się szeroko zakrojonymi badaniami archiwalnymi i historycznymi z różnych dziedzin dla potrzeb SS. Lewin w następujący sposób uzasadniał potrzebę tych badań i zakres tematyki, którą zajmował się wydział archiwalny Reichssicherheitshauptamt SS: nauki humanistyczne, a historia w szczególności służyć mają utrzymaniu czystości rasy i należności politycznej pierwiastka germańskiego w Niemczech. Idealnie czyste rasy występujące w prehistorii uległy skażeniu przez przyjmowanie w ciągu wieków obcych naleciałości, zwyczajów i wpływów. Brak przeciwdziałania temu prowadziłby rasę germańską do nieuniknionej dekadencji. Dlatego też rasiści podjęli starania, aby odtworzyć kulturę starogermańską i usunąć wszelkie obce wpływy, jakie zaznaczały się na zwyczajach organizacji i psychice niemieckiej. W ten sposób badania historyczne ułatwić miały odtworzenie “raju przeszłości” i świadome stworzenie “raju przyszłości” . Dr Rudolf Lewin w referacie wygłoszonym na odprawie październikowej wydziału archiwalnego (Amt VII) w 1943 r. przedstawił typologię przeciwników lub wręcz wrogów narodu niemieckiego, którzy zagrażali rasie germańskiej oraz narodowi niemieckiemu i Rzeszy niemieckiej. Wrogowie ci byli przedmiotem szczegółowych studiów SS w celu ustalenia ich wpływu na kulturę germańską. Lewin dzieli wrogów rasy, narodu i Rzeszy na trzy grupy: 1. wrogowie rasy np. Żydzi i inne prymitywne ”podrasy “ /Unterrassen/ itp. 2. wrogowie narodu: np. Polacy, Czesi itp. 3. wrogowie polityczno-światopogladowi: organizacje międzynarodowe – kościelno-wyznaniowe, liberalno-demokratyczne, jak np. wolnomularstwo, oraz międzynarodówki socjalistyczne i komunistyczne, np. marksizm i bolszewizm. W interpretacji Lewina zwalczanie wymienionych wyżej wrogów rasy germańskiej, narodu niemieckiego i Rzeszy należało do podstawowych obowiązków SS, a do władz tej organizacji należało wypracowanie naukowe strategii i taktyki tej walki w oparciu o znajomość postępowania przeciwników. Badania wydziału archiwalnego (Amt VII) skupiały się przede wszystkim, według informacji Lewina, na badaniach przeciwników światopoglądowych. W referacie swym Lewin ani jednym słowem nie wspomina o badaniach nad obłędem czarów (Hexenwahn) i procesowi o czary (Hexenprozess). Z przedstawionego programu badań organizacji wyznaniowych domyślać się jedynie można, że w systematyce Lewina, zagadnienia te mieściły się w badaniach z historii wyznań. Badania obłędu czarów i procesów o czary miały też swój cel pozytywny, a mianowicie w zachowanych wierzeniach w czary doszukiwano się śladów prastarej kultury i wierzeń germańskich. Masowy materiał pisany i ilustracyjny dotyczący przewodu śledztwa i wykonywania wyroków oraz narzędzi i metod tortur niewątpliwie wykorzystywany był również w pracy SS, jakkolwiek nawet tajny program pracy, przedstawiony przez Lewina, na ten temat nic nie mówi. Ogólne wiadomości o zakresie działania wydziału VII (Archivamt) w Reichssicherheitshauptamt SS, zaczerpnięte z przemówienia Lewina i Steina, uzupełnić musimy fragmentarycznymi danymi dotyczącymi organizacji badań komórki H-Sonderkommando, które zachowały się w posiadanym przez Archiwum zbiorze. Komórka ta składała się z kilku, prawdopodobnie ośmiu pracowników naukowych. Wśród nich byli: dr Rudolf Levin, dr Ernst Merkel, Rudolf Richter, Schmidt. W jednym z zachowanych przy kartotece pism urzędowych zachowało się krótkie sformułowanie zadań H-Sonderkommando. Należały do nich: przegląd dotychczasowego piśmiennictwa na temat procesów o czary oraz badania nad oddziaływaniem procesów o czary na stosunki rasowe i demograficzne, nad gospodarczymi skutkami procesów o czary oraz nad rolą kobiety w procesach o czary. H-Sonderkommando posiadała swego rodzaju monopol na badanie zagadnienia czarów. H-Sonderkommando czynna była od 1935 r. W sprawozdaniu statystycznym podano jako początek działalności 11 września 1935 r. Sprawozdania z pracy sięgają do 19 stycznia 1944 r. Te daty przyjąć wiec trzeba za okres pracy H-Sonderkommando i czas powstania kartoteki. Zachowana korespondencja świadczy, że komórka H-Sonderkommando wraz z całym Reichssicherheitshauptamtem miała swą siedzibę w Berlinie (adres RSiHA, Wilhelmstrasse 102). Placówka ta była w czasie wojny prawdopodobnie ewakuowana. Praca H-Sonderkommando polegała na studiowaniu literatury i szeroko zakrojonej kwerendzie archiwalnej. Pracownicy komórki otrzymywali pozycje bibliograficzne do opracowania (spis bibliografii zawierał 1797 pozycji – zachował się częściowo) i na tej podstawie sporządzali karty ewidencyjne (H-Blätter) poszczególnych osób oskarżonych o czary. W zbiorze nie znajdujemy na ogół notatek i wypisów z literatury. Karty ewidencyjne sporządzono bezpośrednio na podstawie literatury. W czasie kwerendy archiwalnej sporządzono wyciągi, wypisy z akt, a w niektórych przypadkach fotokopie. Tak opracowany materiał archiwalny służył za podstawę do sporządzenia kart ewidencyjnych. Notatki i wyciągi archiwalne sporządzane przez jednego pracownika kontrolowane były często przez przełożonego, który wpisywał uwagi dotyczące ich treści, systemu sygnatur itp. Tak opracowany materiał archiwalny służył za podstawę do sporządzenia kart ewidencyjnych. [Na podst. wstępu do inwentarza K. Górskiej-Gołaskiej]

Daty skrajne:

[1591 - 1671] 1935 - 1943

Klasyfikacja:

zbiory i kolekcje

Nazwa twórcy:

Daty:

1591-1671, 1935-1943.

Nazwa dawna:

Kartoteka procesów o czary

Nazwa obcojęzyczna:

Reichssicherheitshauptamt Schutzstaffeln VII - Archivamt- H - Sonderkomando

Języki:

niemiecki

Dostępność:

Udostępniany w całości

Ogółem jednostek archiwalnych:

3887

Ogółem opracowanych jednostek archiwalnych:

3887

Ogółem jednostek archiwalnych bez ewidencji:

0

Ogółem metrów bieżących

19.55

Ogółem opracowanych metrów bieżących

19.55

Ogółem metrów bieżących bez ewidencji

0.0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0

Ogółem plików :

0

Ogółem rozmiar (w MB):

0.0

Ogółem dokumentów

0

Ogółem spraw

0

Ogółem klas

0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0.0

Ogółem metrów bieżących:

0.0

Daty skrajne dokumentacji niearchiwalnej:

Nazwa Inwentarz skarbowy Uwagi
inwentarz książkowy zatwierdzony Tak system informatyczny; także tradycyjny